Ukrainadagi urush antibiotiklarga qarshi tura oladigan mutatsiyaga uchragan superbakteriyalarning rivojlanishini kuchaytirdi.
Shifokorlarning aytishicha, ukrainalik askarlardan birining oyog‘iga tushgan infeksiyani antibiotiklar orqali davolab bo‘lmagan va uning oyog‘ini kesishga majbur bo‘lishgan. Bu holat inqiroz kuchayib borayotganidan dalolat beradi, deb yozadi The Sunday Times.
Avvaliga shifokorlar 35 yoshli askarning oyog‘idan olgan jarohatini London janubidagi Sent Jorj kasalxonasida tezda davolashga muvaffaq bo‘lishgan. Biroq keyinroq yana bir muammo paydo bo‘ldi — bakterial infeksiya uning chap oyog‘idagi yaralariga chuqur kirib borgani aniqlandi.
Besh xil antibiotikning kombinatsiyasi bakteriyalarni o‘ldira olmadi. Yara yiringlashda davom etayotgani sababli shifokorlar boshqa to‘rtta dorini, jumladan, boshqa hech narsa yordam bermagan holatlar uchun ajratilgan, jiddiy nojo‘ya ta’siri bo‘lgan kuchli antibiotik — kolistinni sinab ko‘rish uchun davolash rejimini o‘zgartirdilar. Ammo bu dori ham yordam bermadi.
O‘nlab yillar davomida shifokorlar antibiotiklar foydasiz bo‘lib qoladigan antiutopik kelajak haqida ogohlantirib keladi. Askarning hayotini mutatsiyaga uchragan superbakteriyadan saqlab qolish uchun uning oyog‘ini tizzadan kesishga to‘g‘ri keldi.
Askarni davolashga yordam berish uchun chaqirilgan Chelsi va Vestminster kasalxonasining yuqumli kasalliklar bo‘yicha maslahatchisi doktor Lyuk Mur bu holatni “yashirin pandemiya” deb ta’rifladi.
Agar bakteriyalar rivojlanishda davom etsa, bu hatto muntazam tibbiy yordamni ham xavf ostiga qo‘yadi. Oddiy amaliyotlar, masalan, bolaning tomog‘idan bodomsimon bezlarni olib tashlash amaliyoti uning hayotiga tahdid soladigan bo‘lib qoladi.
“Agar biz bu muammoni hal qilmasak, u boshqa qiladigan barcha ishlarimizga tahdid soladi. Bu bizning oddiy operatsiyalarni bajarish imkoniyatimizni cheklab qo‘yadi, saraton kasalliklariga kimyoterapiya berish ham xavfli jarayonga aylanadi”, dedi Mur.
Ushbu dahshatli oqibatning oldini olish uchun yangi kurash boshlanmoqda. Shu oy Nyu Yorkda BMT Bosh assambleyasida uchrashadigan dunyo yetakchilari superbakteriya tahdidiga qarshi kurashish bo‘yicha kelishuvga erishishga harakat qilishadi.
Buyuk Britaniyaning sobiq bosh shifokori va hozirda mikroblarga qarshi kurash bo‘yicha maxsus elchi Deym Salli Devies: “Biz bu haqda quruq gap sotishdan harakat qilishga o‘tishimiz kerak”, dedi.
2016-yilda mikroblarga qarshi chidamlilik bo‘yicha BMTning yuqori darajadagi so‘nggi yig‘ilishida muvaffaqiyatga umidlar katta edi.
“Bu omma orasida xabardorlikni oshirdi, lekin men kutganimdek, bu yo‘nalishda ko‘p choralar amalga oshirilmadi. Biz bu safar ushbu yangi uchrashuvga jiddiy tayyorgarlik ko‘ramiz. Siyosatchilar ham bizni qo‘llab-quvvatlashini kutamiz”, dedi Devis.
Bakteriyalar tomonidan antibiotiklarga chidamlilik inson salomatligi uchun eng katta tahdidlardan biridir. Misol uchun, 2019-yilda antibiotiklarga chidamli bo‘lgan bakteriyalar yuzaga keltirgan kasalliklardan taxminan 1,27 million odam vafot etgan.
BMT ma’lumotlariga ko‘ra, agar vaziyat tubdan o‘zgarmasa, 2050-yilga borib 10 millionga yaqin odam bu tufayli nobud bo‘lishi mumkin.
Izoh (0)