Qo‘shtepa kanali qurilishi Markaziy Osiyoning suv balansiga xavf tug‘dirishi mumkin, bu muammolarni mintaqa davlatlari hal qilishi zarur. Bu haqda Yevrosiyo taraqqiyot banki boshqaruvi raisi Nikolay Podguzovga tayanib, “AKIpress” xabar berdi.
Podguzov YTB mintaqaning suv balansiga taʼsir ko‘rsatadigan loyihalarga eʼtibor qaratayotganini ma’lum qildi. Mutaxassislarga ko‘ra, Afg‘onistonda qurilayotgan Qo‘shtepa kanali umumiy drenajdan yiliga 10 kub kilometr suv oladi, xususan, bu Amudaryoga ham tegishli.
Qirg‘iziston xavfsizlik kengashi kotibi Marat Imonqulovning taʼkidlashicha, Amudaryodagi suvning kamayishi Sirdaryodan qishloq xo‘jaligi va boshqa ehtiyojlar uchun suv olishning oshishiga olib kelishi muqarrar. Qator tahlilchilar bunday ssenariy ostida Markaziy Osiyo surunkali suv tanqisligiga duch kelishini aytmoqda.
Afg‘oniston Yevrosiyo taraqqiyot banki a’zosi emas, YTB kanal qurilishi davlat o‘z hududida amalga oshirayotgan loyiha ekanini eslatdi.
“Diplomatik kanallar orqali aloqalar bilan bog‘liq masalalar davlatlar tomonidan o‘zaro hal qilinadi. Ammo muammoni birgalikda hal qilishimiz kerak. Ishonamanki, davlatlar birgalikda kelishuvga erishadi. Bizning taklifimiz barcha masalalarni birgalikda hal qilishdir”, — dedi Podguzov.
Tahlilchilar vaziyatdan chiqish yo‘lini raqamli suv hisobini rivojlantirish, suvni tejash va bugungi kunda mintaqada mavjud resurslarga to‘g‘ri munosabatda bo‘lishda ko‘rmoqda.
“Tolibon”ning yirik loyihasi va xavflar
Qo‘shtepa kanali loyihasi Amudaryoning suv resurslarini boshqarish sohasidagi yirik loyihalardan biridir, u hozirda Afg‘oniston shimolida amalga oshirilmoqda. Kanalning birinchi bosqichi ishga tushirilgan, ammo Markaziy Osiyo davlatlari bu loyihadan xavotirda.
The Economist prognoziga ko‘ra, agar kanal qurib bitkazilsa, mintaqaviy mojaroning kuchayishiga olib kelishi mumkin. Kanal Amudaryo suvini O‘zbekiston bilan chegaraga yo‘naltiradi. Afg‘oniston elektr energiyasining katta qismini O‘zbekistondan import qilishi hisobga olinsa, “Tolibon” qo‘shni respublikaga qarshi chiqolmasligi mumkin.
“Iqlim o‘zgarishi O‘zbekistonni 15 foiz suv yo‘qotishiga sabab bo‘lmoqda, agar kanal qurilishi ortidan yana 10 foiz yo‘qotsa, O‘zbekiston 25 foiz suv yo‘qotishi mumkin”, — deyiladi yana bir prognozda.
O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev “Tolibon” tomonidan Qo‘shtepa kanali qurilishi Markaziy Osiyodagi suv rejimi va muvozanatini o‘zgartirishini aytgandi. “Tolibon” esa O‘zbekiston Qo‘shtepa kanalidan zarar ko‘rmasligiga va’da bergan.
Izoh (0)