Ekspertlarning hisob-kitobiga ko‘ra, O‘zbekiston bozorida noqonuniy tamaki mahsulotlarining ulushi 2023-yilda 22,4 foizni tashkil etgan. Agar buni raqamlarga o‘giradigan bo‘lsak, 2,4 milliard dona sigaretaga to‘g‘ri kelmoqda. “Daryo” muxbiri Azizbek Abduvaliyev bu boradagi holatni Namangan viloyati misolida o‘rgandi va mutasaddilar bilan muloqotda bo‘ldi.
Viloyat bojxona boshqarmasi jamoatchilik va OAV bilan aloqalar guruhi inspektori Anastasiya Ataxanovaning qayd etishicha, 2023-yil davomida boshqarma xodimlari boshqa huquqni muhofaza qiluvchi idoralar bilan hamkorlikda 35ta holatda jami 3,7 milliard so‘mlik 412 594 quti tamaki mahsulotlarning noqonuniy aylanmasini oldini olgan.
Namangan viloyat bojxona boshqarmasi jamoatchilik va OAV bilan aloqalar guruhi inspektori Anastasiya Ataxanova
Misollarga murojaat etiladigan bo‘lsa, Yangi Namangan tumanida o‘tkazilgan tezkor-qidiruv tadbiri davomida kuzatuvda bo‘lgan avtomobil to‘xtatilgan va avtomobil yukxonasi hamda salonida umumiy qiymati 150 million so‘m bo‘lgan 10 000 quti aksizsiz tamaki mahsulotlari borligi aniqlandi. Keyinchalik gumonlanuvchining uyi ko‘zdan kechirilgan va u yerdan ham jami 60 million so‘mlik 3990 quti kontrabanda sigareta qo‘lga olingan.
Yangiqo‘rg‘on tumanida aylanma yo‘lda harakatlanayotgan “Damas” rusumli avtomobilda esa Qirg‘izistondan noqonuniy ravishda olib o‘tilgan, xorijda ishlab chiqarilgan va hech qanday hujjatlari bo‘lmagan umumiy qiymati 194,5 million so‘mlik 19 450 quti tamaki mahsulotlari borligi aniqlangan.
Bojxona boshqarmasi tomonidan joriy yilda ham ushbu yo‘nalishdagi ishlar izchil amalga oshirilmoqda. Jumladan, birinchi chorak davomida 13 ta holatda 986 million so‘mlik 66 559 quti tamaki mahsulotlarining noqonuniy aylanmasiga chek quyildi.
Xususan, “Namangan—Chust” yo‘nalishida harakatlanib kelayotgan O‘zbekiston fuqarosi boshqaruvida bo‘lgan avtotransport vositasi xolislar ishtirokida ko‘zdan kechirilganida avtomashina salonidan xorijda ishlab chiqarilgan, muqaddam bojxona nazorati o‘rnatilmagan aylanma yo‘llar orqali olib kirilgan, aksiz marka bilan markalanmagan umumiy qiymati 112,5 mln so‘mlik 7500 quti tamaki mahsulotlari borligi aniqlandi. Shundan so‘ng tezkor-surishtiruv ishlari olib borilib, fuqaroning yashash xonadoni ko‘zdan kechirilganida xonadon yerto‘lasida umumiy qiymati 123 million so‘mlik 13 turdagi jami 8210 dona tamaki mahsulotlari borligi aniqlandi.
Qayd etish joizki, tamaki mahsulotlarining noqonuniy aylanmasi davlat byudjetiga ham katta zarar keltirmoqda: 2023-yilda buning oqibatida byudjet 1 trillion so‘m soliq tushumlaridan mahrum bo‘lgan. Shu bois soliq idoralari xodimlari ham bu yo‘nalishdagi tadbirlarga diqqat-eʼtibor qaratmoqda.
Viloyat soliq boshqarmasi davlat soliq bosh inspektori Oydin Esonaliyevaning bildirishicha, xodimlar tomonidan hamkor tashkilotlar bilan birgalikda o‘tgan 2023-yil davomida 67 ta xolatda 14959 quti, jami 398,3 million so‘mlik tamaki mahsulotlarining noqonuniy savdosiga chek qo‘yilgan.
Xususan, 2023-yil noyabr oyida soliq organlari hamda Bosh prokuratura huzuridagi Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashish departamenti tomonidan o‘tkazilgan nazorat tadbirlari davomida Namangan shahrida davlat ro‘yxatidan o‘tmasdan noqonuniy ravishda tamaki mahsulotlarini sotayotgan shaxs aniqlangan. Undan 15 turdagi 1242 quti, umumiy qiymati 19,5 million so‘mlik tamaki mahsulotlari daliliy ashyo sifatida olingan.
O‘tgan yil dekabr oyida esa Namangan tumani soliq inspeksiyasi departament bilan hamkorlikda o‘tkazgan nazorat tadbiri davomida 1999-yilda tug‘ilgan fuqaro elektron tamaki mahsulotlarini tegishli hujjatlarsiz muomalaga kiritayotgan vaqtda ushlandi. Unga tegishli bo‘lgan 10 turdagi 1120 dona umumiy summasi 55 million so‘mlik elektron tamaki mahsulotlari uchun dalolatnoma rasmiylashtirildi va ish qonuniy hal etilguniga qadar maxsus do‘konga topshirildi.
Joriy 2024-yilda ham soliq idoralari tamaki kontrabandasiga qarshi ishlarni davom ettirmoqda. Yanvar mart oylarida xodimlar tomonidan 2 ta holatda 4780 quti jami 41,2 million so‘mlik noqonuniy tamaki mahsulotlari qo‘lga olindi.
O‘tgan yil davomida O‘zbekistondagi huquq-tartibot idoralari va Bojxona qo‘mitasi vakillari tomonidan 120 million dona sigaret to‘xtatib qolingan. Bundan 8, 6 millionini tegishli tartibda yo‘q qilishga ham ulugurilgan. Ushbu jarayonda Majburiy ijro byurosining ham alohida o‘rni bor.
“2023-yilda Byuroning Namangan shahar va tumanlar bo‘limlari ish yurituviga mamlakatga noqonuniy yo‘llar bilan kirib kelgan, huquqni muhofaza qiluvchi idoralar tomonidan to‘xtatib qolingan va sud qarorlarida belgilangan 127 ta ijro hujjati yuzasidan umumiy qiymati 2,8 milliard so‘mlik 339 297 quti tamaki mahsulotlar yo‘q qilingan”, — deydi MIB Namangan viloyat boshqarmasi inspektori Oybek Inoyatov.
Jumladan, jinoyat ishlari bo‘yicha Namangan shahar sudi hukmiga ko‘ra Jinoyat kodeksining 186-1 moddasi 3 qismi “a” bandi bilan sudlangan ayol va uning sheriklari tomonidan aylanma yo‘llar orqali olib kirilgan 249,7 million so‘mlik 28 980 quti tamaki mahsulotlari yo‘q qilinishi belgilangan edi. Mazkur hujjat MIB Yangiqo‘rg‘on tuman bo‘limi ish yurituviga kelib tushdi. Davlat ijrochisi tomonidan tegishli mutasaddi tashkilotlar hamkorligida mazkur mahsulotlar yoqib yuborildi.
Joriy yilning o‘tgan davrida esa 21 ta holatda 842 million so‘mlik 91792 quti tamaki yoqish yo‘li orqali yo‘q qilingan. Xususan, huquq-tartibot idoralari o‘tkazgan tezkor tadbir davomida aylanma yo‘llar orqali kirib kelgan va tegishli hujjatlari bo‘lmagan 13 579 quti tamaki mahsulotlarining savdoga chiqarilishiga chek qo‘yilgandi. Ushbu mahsulotlarning umumiy qiymati 108,7 million so‘mni tashkil etadi. MIB Yangi Namangan tuman bo‘limi tomonidan amalga oshirilgan ijro harakatlari davomida mazkur tamaki mahsulotlari yo‘q qilindi. Viloyat bojxona, MIB, Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish boshqarmalari hamda OAV vakillari ishtirok etgan tadbir davomida tamaki mahsulotlari maxsus pechlarda yoqib yuborildi.
Sheriklik huquqi asosida.
Izoh (0)