“Sharq” binolarining shaxsiy qo‘llarga o‘tishi xavflimi? Mas’ullar javob berdi

Toshkentdagi “Sharq” nashriyoti binolari Moddiy madaniy meros obyektlari ro‘yxatidan chiqarilgani, tez orada xususiylashtirilishi haqidagi xabarlar jamoatchilik muhokamasiga sabab bo‘ldi. Mas’ullar jurnalist va blogerlar bilan muloqotga kirishar ekan, holatga oydinlik kiritdi.

Davlat aktivlarini boshqarish agentligi rahbari Akmalxon Ortiqovning jurnalistlarga ma’lumot berishicha, “Sharq” nashriyoti aksiyadorlik matbaa kompaniyasi rahbariyati hukumatga murojaat qilib, ayni kunda nashriyot joylashgan hudud ularning imkoniyatlari hisobga olinsa, katta ekanligini bildirib, shahar markazidan o‘zlariga mos joy berilishini so‘ragan. 

Soliq to‘lovlari va boshqa ishlab chiqarish jarayonlari bilan bog‘liq xarajatlar aytilib, ularga boshqa ixchamroq bino ajratish bo‘yicha murojaat qilishgan. Murojaat ko‘rib chiqilib, ularga mos bino topib berilgan va ulardan bo‘shagan bino xususiylashtirishga qo‘yilgan, — deydi Akmalxon Ortiqov. 

“Sharq” nashriyoti matbaa korxonasi direktori Otabek G‘ulomovning “Daryo”ga bildirishicha, 1914—1983-yillarda qurilgan jami 14 ta bino va inshootdan iborat majmua ularga iqtisodiy jihatdan ortiqchalik qilgan. 

Bu masala ikki-uch yil ilgari ko‘tarilgan edi. 2000-yildan beri xususiylashtirish dasturi bor. Prezident qarorlari qabul qilinmoqda. Davlat ulushini qisqartish davom etmoqda, — deydi Otabek G‘ulomov. 

Agentlik rahbari Akmalxon Ortiqovning jurnalistlarga bildirishicha, 3,5 gektardan iborat hududdagi 14 ta binolarning bari o‘sha vaqtda ma’daniy meros ob’yektlari sifatida ro‘yxatga noto‘g‘ri kiritilgan. 

Bu yerdagi binolarning asosiy qismi ishlab chiqarish komplekslari hisoblanadi va ma’daniy meros sifatida ahamiyati yo‘q. Shu sabab bu binolarni ro‘yxatdan chiqarib, xususiylashtirish jarayoni ketmoqda. Hududdagi O‘zA binosi va binoning Alisher Navoiy teatriga tutash qismlarining tarixiy ahamiyati bor va bular saqlab qolinadi. Bino kelajakda ham rekonstruksiya qilinadigan bo‘lsa, madaniy meros agentligi bilan kelishilgan holda amalga oshirilishi talabi qo‘yilgan holda xususiylashtiriladi, — deydi mas’ul. 

“Sharq” nashriyoti direktori Otabek G‘ulomovning nazdida, hududdagi 14 ta binoning 2 tasini tarixiy binolar sifatida saqlab qolish maqsadga muvofiq. 

Qolgan binolar 1970—1980-yillarda qurilgan ishlab chiqarish binolari hisoblanib, ishlab chiqarish sexlari sifatida foydalanib kelingan. Ayni kunda bu sexlardan to‘liq foydalanilmayapti. Shu sabab ham bizning o‘zimiz talab bilan chiqib, ixchamroq joy so‘radik, — deydi Otabek G‘ulomov. 

Davlat aktivlarini boshqarish agentligi rahbari Akmalxon Ortiqovning aniqlashtirishicha, ta’mirtalab ahvolga kelib qolgan O‘zA binosidagilar Matbuotchilar ko‘chasidagi 32-uyga ko‘chiriladi. 

“Sharq” nashriyoti binolarini xususiylashtirish ortidan tushgan mablag‘lar nashriyot faoliyatini rivojlantirish uchun yangi texnikalarga sarflanadi. Va ularga qulay shart-sharoit yaratib beriladi. Binolar hozircha xususiylashtirilmadi. Bundan oldin biz o‘z shartlarimizni shartnomaga yozamiz va shartlar buzilsa, shartnoma kuchini yo‘qotgan hisoblanadi, — deydi Akmalxon Ortiqov. 

Ma’daniy meros agentligi rahbari Bahodir Abdukarimovning tan olishicha, o‘rganish natijalari davomida hududda tarixiy binolar borligi aniqlangan. 

Bu yerda tarixiy ahamiyatga ega bo‘lgan obyektlar borligi qo‘pol qilib aytganda ko‘rga ham ko‘rinib turibdi. Bu binolar butun Toshkentga ko‘rinib turadi. Buyuk Turon ko‘chasidagi 41-uyning madaniy obyektlar ro‘yxatidan chiqarilishiga asosiy sabab — hududdagi asosiy binolarning ishlab chiqarish binolari ekanligidadir, — deydi Bahodir Abdukarimov. 

Mas’ulning aytishicha, O‘zA binosi shu paytga qadar “Sharq” binolari tarkibiga kirmagan va tarixiy ahamiyatga ega bino sifatida ro‘yxatdan ham o‘tmagan. 

Bizda xususiylashtirilgan ob’yektni ham madaniy  meros obyektlari ro‘yxatiga kiritish vakolatimiz bor. Shu sabab bu binolarni nafaqat o‘zimizning ro‘yxatga Butunjahon merosi ro‘yxatiga kiritish bo‘yicha nomzodnoma tayyorlab yuboramiz, — deydi agentlik rahbari.

Otabek G‘ulomovning qo‘shimcha qilishicha, “Sharq” binolari tarkibida Chor Rossiyasi davrida qurilgan eski bino ham bo‘lib, mazkur bino o‘sha davrda gubernatorning yashash joyi, qabullar o‘tkazuvchi saroyi, keyinchalik NKVD, KGB binosi sifatida foydalanilgan. “Sharq” nashriyoti binolarining xususiylashtirilishi ushbu tarixiy ob’yekt taqdirini ham salbiy tomonga o‘zgartirib yuborishi mumkin.

Avvalroq Madaniy meros agentligi “Sharq” nashriyoti binolari bo‘yicha munosabat bildirib, Toshkent shahridagi modernizm inshootlari, shu jumladan, O‘zA binosini YUNESKO Butunjahon merosining dastlabki ro‘yxatiga kiritish uchun ariza tayyorlaganini ochiqlagandi.