Тошкентдаги “Шарқ” нашриёти бинолари Моддий маданий мерос объектлари рўйхатидан чиқарилгани, тез орада хусусийлаштирилиши ҳақидаги хабарлар жамоатчилик муҳокамасига сабаб бўлди. Масъуллар журналист ва блогерлар билан мулоқотга киришар экан, ҳолатга ойдинлик киритди.
Давлат активларини бошқариш агентлиги раҳбари Акмалхон Ортиқовнинг журналистларга маълумот беришича, “Шарқ” нашриёти акциядорлик матбаа компанияси раҳбарияти ҳукуматга мурожаат қилиб, айни кунда нашриёт жойлашган ҳудуд уларнинг имкониятлари ҳисобга олинса, катта эканлигини билдириб, шаҳар марказидан ўзларига мос жой берилишини сўраган.
Солиқ тўловлари ва бошқа ишлаб чиқариш жараёнлари билан боғлиқ харажатлар айтилиб, уларга бошқа ихчамроқ бино ажратиш бўйича мурожаат қилишган. Мурожаат кўриб чиқилиб, уларга мос бино топиб берилган ва улардан бўшаган бино хусусийлаштиришга қўйилган, — дейди Акмалхон Ортиқов.
“Шарқ” нашриёти матбаа корхонаси директори Отабек Ғуломовнинг “Дарё”га билдиришича, 1914—1983 йилларда қурилган жами 14 та бино ва иншоотдан иборат мажмуа уларга иқтисодий жиҳатдан ортиқчалик қилган.
Бу масала икки-уч йил илгари кўтарилган эди. 2000 йилдан бери хусусийлаштириш дастури бор. Президент қарорлари қабул қилинмоқда. Давлат улушини қисқартиш давом этмоқда, — дейди Отабек Ғуломов.
Агентлик раҳбари Акмалхон Ортиқовнинг журналистларга билдиришича, 3,5 гектардан иборат ҳудуддаги 14 та биноларнинг бари ўша вақтда маъданий мерос объектлари сифатида рўйхатга нотўғри киритилган.
Бу ердаги биноларнинг асосий қисми ишлаб чиқариш комплекслари ҳисобланади ва маъданий мерос сифатида аҳамияти йўқ. Шу сабаб бу биноларни рўйхатдан чиқариб, хусусийлаштириш жараёни кетмоқда. Ҳудуддаги ЎзА биноси ва бинонинг Алишер Навоий театрига туташ қисмларининг тарихий аҳамияти бор ва булар сақлаб қолинади. Бино келажакда ҳам реконструкция қилинадиган бўлса, маданий мерос агентлиги билан келишилган ҳолда амалга оширилиши талаби қўйилган ҳолда хусусийлаштирилади, — дейди масъул.
“Шарқ” нашриёти директори Отабек Ғуломовнинг наздида, ҳудуддаги 14 та бинонинг 2 тасини тарихий бинолар сифатида сақлаб қолиш мақсадга мувофиқ.
Қолган бинолар 1970—1980 йилларда қурилган ишлаб чиқариш бинолари ҳисобланиб, ишлаб чиқариш цехлари сифатида фойдаланиб келинган. Айни кунда бу цехлардан тўлиқ фойдаланилмаяпти. Шу сабаб ҳам бизнинг ўзимиз талаб билан чиқиб, ихчамроқ жой сўрадик, — дейди Отабек Ғуломов.
Давлат активларини бошқариш агентлиги раҳбари Акмалхон Ортиқовнинг аниқлаштиришича, таъмирталаб аҳволга келиб қолган ЎзА биносидагилар Матбуотчилар кўчасидаги 32-уйга кўчирилади.
“Шарқ” нашриёти биноларини хусусийлаштириш ортидан тушган маблағлар нашриёт фаолиятини ривожлантириш учун янги техникаларга сарфланади. Ва уларга қулай шарт-шароит яратиб берилади. Бинолар ҳозирча хусусийлаштирилмади. Бундан олдин биз ўз шартларимизни шартномага ёзамиз ва шартлар бузилса, шартнома кучини йўқотган ҳисобланади, — дейди Акмалхон Ортиқов.
Маъданий мерос агентлиги раҳбари Баҳодир Абдукаримовнинг тан олишича, ўрганиш натижалари давомида ҳудудда тарихий бинолар борлиги аниқланган.
Бу ерда тарихий аҳамиятга эга бўлган объектлар борлиги қўпол қилиб айтганда кўрга ҳам кўриниб турибди. Бу бинолар бутун Тошкентга кўриниб туради. Буюк Турон кўчасидаги 41-уйнинг маданий объектлар рўйхатидан чиқарилишига асосий сабаб — ҳудуддаги асосий биноларнинг ишлаб чиқариш бинолари эканлигидадир, — дейди Баҳодир Абдукаримов.
Масъулнинг айтишича, ЎзА биноси шу пайтга қадар “Шарқ” бинолари таркибига кирмаган ва тарихий аҳамиятга эга бино сифатида рўйхатдан ҳам ўтмаган.
Бизда хусусийлаштирилган объектни ҳам маданий мерос объектлари рўйхатига киритиш ваколатимиз бор. Шу сабаб бу биноларни нафақат ўзимизнинг рўйхатга Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритиш бўйича номзоднома тайёрлаб юборамиз, — дейди агентлик раҳбари.
Отабек Ғуломовнинг қўшимча қилишича, “Шарқ” бинолари таркибида Чор Россияси даврида қурилган эски бино ҳам бўлиб, мазкур бино ўша даврда губернаторнинг яшаш жойи, қабуллар ўтказувчи саройи, кейинчалик НКВД, КГБ биноси сифатида фойдаланилган. “Шарқ” нашриёти биноларининг хусусийлаштирилиши ушбу тарихий объект тақдирини ҳам салбий томонга ўзгартириб юбориши мумкин.
Аввалроқ Маданий мерос агентлиги “Шарқ” нашриёти бинолари бўйича муносабат билдириб, Тошкент шаҳридаги модернизм иншоотлари, шу жумладан, ЎзА биносини ЮНЕСКО Бутунжаҳон меросининг дастлабки рўйхатига киритиш учун ариза тайёрлаганини очиқлаганди.
Изоҳ (0)