• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12834.61
    • RUB162.65
    • EUR14662.26
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +31°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    Diplomatik teatr: Nega Saudiya Arabistoni va BAA Isroil bilan aloqalarni davom ettirmoqda?

    Isroil va HAMAS o‘rtasidagi urush iqtisodiyoti global neft va gaz bozorlari uchun kalit bo‘lgan Fors ko‘rfazi davlatlarini qamrab oladigan kengroq konfliktni keltirib chiqarishi mumkin. 

    Foto: AFP

    20-oktyabr kuni Qizil dengizdagi AQSH esminetsi Yamandagi husiylar tomonidan Isroilga qarata otilgan qanotli raketalarni tutib oldi. O‘sha kuni AQSH prezidenti Bayden HAMAS hujumidan maqsad Isroil va Saudiya Arabistoni o‘rtasida tinchlik kelishuviga yo‘l qo‘ymaslik ekanini aytdi. 

    “Men saudiyaliklar bilan gaplashmoqchi edim. Saudiyaliklar Isroilni tan olishni xohlaydi”, — dedi u. Mintaqaviy keskinlashuv xavfining barometri bo‘lgan neft narxi bir barrel uchun 92 dollarga yetdi.

    Ko‘rfaz davlatlari bu yil mintaqada keskinlikni pasaytirish yili bo‘lishiga umid qilgandi. Ular o‘z iqtisodiyotlarini diversifikatsiya qilish bo‘yicha ulkan rejalarga e‘tibor qaratish uchun xotirjamlikni xohlaydi. Endi mintaqadagi tarixiy konflikt qayta jonlandi.

    HAMASni qo‘llab-quvvatlagan Qatar uchun bevosita maqsad o‘zini o‘zi saqlab qolishdir. Biroq The Economist tahlilchilariga ko‘ra, Saudiya Arabistoni va BAA HAMASni zaiflashtirmoqchi, ular Eron bilan kengroq qarama-qarshilikka yo‘l qo‘ymaslik va qandaydir tarzda avtokratik, ammo tinchroq va farovon mintaqa haqidagi qarashlarini saqlab qolish tarafdori. Bu nozik va xavfli muvozanatdir.

    Qatar va HAMAS aloqalari

    Qatar ham Amerika ittifoqchisi, ham HAMAS tarafdori. HAMAS jangarilari Isroilda 1400 dan ortiq odamni o‘ldirgan 7-oktyabrdan beri bu aloqalar asabiylashish manbaiga aylandi. HAMAS yetakchilarining ayrimlari Qatar poytaxti Dohada yashaydi. Gazga boy amirlik HAMAS boshqaruvidagi G‘azo sektoriga oyiga 30 million dollargacha xayriya qiladi. Yillar davomida Qatar ittifoqchilarga uning HAMAS guruhi bilan aloqalari foyda keltirishini aytgan. Amirlik guruh va G‘arb o‘rtasida vositachi bo‘lishi mumkin.

    “Qatar hali ham Amerika uchun foydali bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatish uchun kurashmoqda”, — deyiladi xabarda. 

    20-oktyabr kuni HAMAS tartibsizliklar paytida garovga olgan 200 dan ortiq asirlardan ikkitasini, ikkalasi ham AQSH va Isroil fuqarosi bo‘lgan, Qatar vositachilik qilishga yordam bergan kelishuv asosida ozod qildi. Ammo mittigina boy davlatda inkor etish va vahima alomatlari ko‘rinmoqda.

    14-oktyabr kuni qatarlik diplomat HAMAS yetakchisi Ismoil Haniya Dohada emas, Turkiyada ekani haqida xabar berdi. Bir necha soatdan keyin Eron tashqi ishlar vaziri Dohada janob Haniya bilan televideniye orqali uchrashuv o‘tkazdi.

    Qatarning islomiy guruhlar bilan aloqalariga 2017-yilda to‘rt arab davlati mitti amirlikka sayohat va savdo embargosi joriy qilgani sabablardan biri bo‘lgan.

    Ushbu urushning changi tinganda, Qatar harbiylashtirilgan guruhlar bilan aloqalarni uzish uchun Amerikaning yanada katta bosimiga duch kelishi mumkin.

    BAAning pozitsiyasi qanday?

    2020-yilda Isroilni tan olgan birinchi Fors ko‘rfazi davlatiga aylangan BAA boshqacha pozitsiyada. Aksariyat qo‘shnilaridan farqli o‘laroq, uning 7-oktyabrdagi hujum haqidagi dastlabki bayonoti Isroilga hamdardlik bo‘ldi. 

    “Ular siyosiy islomdan nafratlanadi, buni tahdid deb biladi va shaxsan HAMASni keskin tanqid qiladi”, — deb yozadi The Economist nashri.

    17-oktabr kuni G‘azodagi Ahli Arab kasalxonasida ro‘y bergan portlashdan bir necha soat o‘tib, Isroil armiyasi bu yerda havo hujumi uyushtirganini inkor qildi. BAA boshqa arab davlatlari bilan birga Isroilni qoralashda davom etdi. Biroq, bunday bayonotlarni diplomatik teatr sifatida qabul qilish kerak: ikki davlat o‘rtasidagi aloqalar mustahkamligicha qolmoqda.

    Saudiya qanday rol o‘ynamoqda?

    Saudiya Arabistoni o‘rta kursni olishga harakat qildi. Uning HAMAS hujumiga javobi Isroilning o‘tmishdagi jinoyatlari ro‘yxatini keltirish va zudlik bilan o‘t ochishni to'xtatishga chaqirish bo‘ldi.

    “Bu har doim muqaddas yerda avj olgandan keyin aytiladigan bayonotdir. Ammo uning pozitsiyasi o‘zgarganini ko‘rsatadigan alomatlar ham bor”, — deyiladi xabarda.

    17-oktyabr kuni qirollik razvedka xizmatini 1979-yildan 2001-yilgacha boshqargan Turki bin Faysal Al Saud Amerika tahlil markazi bilan suhbatlashdi. Uning so‘zlari qirollik oilasining a’zosi sifatida ahamiyatga ega. U HAMASni tinch aholini o‘ldirganlikda qoraladi va buni islomga zid deb hisobladi. Turki Isroilni ham G‘azoni “beg‘araz bombardimon qilgani” va yarim asrlik bosib olgan jinoyatlari uchun qoraladi.

    Bir kun o‘tib Saudiya Arabistoniga tegishli Al Arabiya telekanali HAMASning sobiq rahbari Xolid Meshaaldan intervyu oldi. Jurnalist undan HAMAS urushga kirishishga bir tomonlama qaror qabul qilganidan keyin boshqa arab davlatlaridan qanday yordam kutishi mumkinligini bir necha bor so‘radi, uni Isroil fuqarolarining o‘ldirilishini qoralashga majbur qildi va Eronning yordami “yaxshi keldimi?” degan savol berdi.

    Bu HAMAS rasmiylari arab tilidagi kanallarda deyarli hech qachon bermaydigan intervyu edi. HAMAS sobiq rahbari xavotirga tushgandek tuyuldi. Intervyuning bir qismi ijtimoiy tarmoqlar va hatto Isroil televideniyesida ham keng tarqaldi.

    Saudiya Arabistoni nimani ko‘zlamoqda?

    The Economist nashriga ko‘ra, Saudiya Arabistonining maqsadi haqida uchta xulosa chiqarish mumkin. 

    Birinchidan, u HAMASga putur yetkazmoqchi. Ikkinchidan, u Eron bilan kengroq qarama-qarshilikdan qochmoqchi. Saudiya shahzodasi Turki mamlakat va Eron o‘rtasidagi yaqinlashuv hali ham davom etayotganini ochiq aytdi. Mart oyida ikki raqib o‘z elchixonalarini qayta ochishga va o‘nlab yillar davom etgan nizolarni yumshatishga kelishib oldi.

    Nihoyat Saudiya Arabistoni Isroil bilan munosabatlarni normallashtirish uchun eshikni yopmayapti. Amerika bu yil ko‘p vaqtini Saudiya Arabistoni Isroilni tan oladigan kelishuvga erishish uchun sarfladi; Buning evaziga qirollik Amerika bilan mudofaa shartnomasi tuzmoqchi edi.

    “Saudiyaliklar falastinliklarga nisbatan ishg‘olni to‘xtatish uchun emas, balki uni kamroq og‘riqli qilishga ishora qilishdan mamnun”, — deyiladi xabarda.

    Endilikda Saudiya Arabistoni valiahd shahzodasi va mamlakatning amaldagi hukmdori Muhammad bin Salmon mintaqaning 1967-yilgacha bo‘lgan chegaralari bo‘ylab Falastin davlatini yaratishga chaqirdi. Isroil bilan muzokaralar avvalgiga qaraganda tinchroq bo‘lsa ham davom etadi, ammo Isroil uchun narx endi yuqoriroq bo‘ladi.

    Vaziyatning rivojlanishi

    Hozir ko‘p narsa Isroilning G‘azoga quruqlikdan bostirib kirishi tabiatiga bog‘liq: tinch aholi qurbonlari soni ortishi bilan Fors ko‘rfazi davlatlari o‘z ichlarida va butun arab dunyosida Isroilni qoralash va aloqalarni uzish uchun kuchayib borayotgan bosim ostida qoladi.

    Ko‘rfaz yetakchilari hali ham bir narsaga kelishib olishi mumkin: ular urush tugashini xohlaydi. Bu hafta Ar-Riyodda yig‘ilgan moliyachilar sayohat, savdo va turizm uchun milliard dollarlik g‘oyalar haqida gaplashmoqchi. Tepada raketalar uchib o‘tishi xavfi mavjud bo‘lsa, ularning hech biri amalga oshmaydi.

    03.11.2023, 23:31   Izoh (0)   38757
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Eron Isroilga qarshi yangi front ochadi — Bild

    02.11.2023, 19:04

    Bahrayn Isroil bilan iqtisodiy aloqalarini uzib, elchisini chaqirib oldi

    02.11.2023, 19:17

    Isroil G‘azo va Livanga qarshi fosforli o‘q-dorilardan foydalangan. Ular qanchalik xavfli? 

    02.11.2023, 21:50

    Isroil armiyasi G‘azo shahriga kirganini e’lon qildi (xarita)

    02.11.2023, 22:37

    Isroil armiyasi Livan bilan chegarada yuqori jangovar shay holatga keltirildi

    03.11.2023, 17:28

    Isroil o‘t ochishni to‘xtatish shartini ma’lum qildi 

    03.11.2023, 19:53

    Keng ko‘lamli urush realdir: “Hizbulloh” yetakchisi muhim bayonot berdi

    03.11.2023, 20:55
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    LUKOIL: yosh iste’dodlar ovozi katta sahnada yangradi


    Hyundai Uzbekistan - foizsiz bo‘lib to‘lash imkoniyati qaytdi!


    Chirchiqdagi yangi bog‘ - zamonaviy ko‘ngilochar va dam olish maskani ochildi


    O‘zbekiston Milliy banki Xitoy yuani ayirboshlash xizmatini Toshkent shahri va poytaxt aeroportida yo‘lga qo‘ydi


    Yangiyo‘lda “Tomorqa maktabi” ochildi


    Mastercard Digital Uzbekistan 5- xalqaro PLAS-Forumida qatnashdi


    Octobank bankomatlarni BS/2 bilan birga “aqlliroq” qiladi


    Sistit — bu uyat emas!


    Centrum Air yangi Airbus A320neo — aviaparkidagi to‘qqizinchi samolyotni qabul qilib oldi 


    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul! 


    Xon Saroy tomonidan an’anaviy “Mening orzuyimdagi uy” rasmlar tanlovi boshlandi 


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi


    ANORBANK va BS/2 O‘zbekistonda banklarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirmoqda


    2025-yilning 5 oyi davomida Mobiuz minglab tayanch stansiyalarini ishga tushirdi va texnik infratuzilmani zamonaviylashtirdi

     

    Tavsiya etamiz

    Gitlerdan so‘ng eng mashhur natsist – dorga osilgan Ribbentropning ayanchli taqdiri

    31 may, 19:25

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    O‘zbekistonda 4-iyun kuni 40 darajagacha issiq bo‘ladi

    O‘zbekiston | 3 iyun, 10:45

    Hyundai Uzbekistan - foizsiz bo‘lib to‘lash imkoniyati qaytdi!

    Reklama | 3 iyun, 10:30

    Modrichga A Seriyaning nomdor klubi qiziqish bildirmoqda

    Sport | 3 iyun, 10:44

    Reper Dreyk brilliantlar bilan qoplangan Nokia telefonini namoyish qildi

    Musiqa | 3 iyun, 10:37

    Hindistonda yomg‘ir va toshqinlar sababli 30 kishi halok bo‘ldi (video)

    Dunyo | 3 iyun, 10:27

    Janubiy Koreyada prezidentlik saylovi boshlandi. Nomzodlar kim?

    Dunyo | 3 iyun, 09:58

    YCHL. Eng ko‘p golli vaziyat yaratgan futbolchilar (top-10)

    Sport | 3 iyun, 09:55
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.