Taxminan 2013-yildan boshlab “Oltin to‘p” haqida gap ochilganda Eden Azar ham tilga olina boshlangan. O‘sha yillarda Ronaldo va Messi o‘zlarining yuqori nuqtasida ekanligi aytilib, lekin keyinchalik uning bu sovrinni yutishiga hech kim shubha qilmagan edi. Lekin yakunda hammasi boshqacha bo‘lib chiqdi. Azar faoliyatini 32 yoshida bu ikki dahodan oldin yakunladi.
Jamoadoshlari va raqiblari belgiyalikni buyuk futbolchilar bilan taqqoslab, ular bir xil darajaga ekanligini ta’kidlashdi. Faqatgina Edenda bitta component —samardorlik yo‘q edi. O‘sha vaqtda “Chelsi” murabbiyi bo‘lgan Joze Mourinyo u haqida shunday degan edi:
“Menimcha, Eden Premyer Liganing eng yaxshi to‘purari bo‘la olmaydi va bu esa omma muhokamasiga sabab bo‘ladi”.
Azar shaxsiy sovrinlarga va samadorlikka erisha olmaganining sababini ruhiy holat bilan izohladi.
“Men o‘zimdan tez-tez Ronaldo va Messi kabi bir mavsumda 50-60 talab gol urishim uchun nima qilishim kerak deb so‘rayman. Biroq, hech qachon haqiqiy to‘purar bo‘la olmasligimni his qilaman. Menga nimadir yetishmaydi. Avvalo ruhiy holat deb o‘ylayman. Menimcha, hozirgi paytda shaxsiy sovrinlarni qo‘lga kiritish uchun odamda egoistlik xislati bo‘lishi kerak. Men esa unday bo‘la olmayman. Bu mening xarakterimda yo‘q”.
Bu gaplar ikkita narsani ta’kidlaydi. Birinchidan, Azar bu iqtidori bilan “Oltin to‘p”ni qo‘lga kiritishi mumkin edi. Ikkinchidan, uning noto‘g‘ri vaqtda to‘p surgani, gap Ronaldu va Messi to‘g‘risida emas (Eden hatto kuchli uchlikka ham kira olmagan), balki murakkab raqobatbardosh davrda o‘ynaganligidadir.
Azar to‘p surgan klublarida muvaffaqiyatga erishgan. U asosan jamoa uchun o‘ynaydigan futbolchi. Statistika orqasidan quvmadi. O‘ynagan ligalarida chempionlikni qo‘lga kiritgan va eng yaxshi o‘yinchiga aylandi. Lekin individual sovrinlarni qo‘lga kiritishda oqsadi.
“Azar mashg‘ulotlarda kam mehnat qilardi, chunki u mashg‘ulotlarda qatnashmasa ham juda yaxshi o‘ynar edi. O‘yinlarda jamoamizning g‘alabasiga katta hissasini qo‘shib, uchrashuvning eng yaxshi o‘yinchisi bo‘lar edi. Hammamiz uning o‘yinlarda qanchalik muhim ekanligini tushunardik. Men unga qaradim va o‘ylab qoldim: Axir, ba’zi insonlarda bunday ulkan iste’dod bo‘lishi adolatsizlik”, — deb xotirlaydi, “Chelsi”dagi jamoadoshi Jon Obi Mikel.
“Azar mashg‘ulotlarda juda yomon qatnashadigan, aqlbavor qilmas darajadagi futbolchi. Agar mashg‘ulotlarga professional yondashganida nimalarga erishishi mumkinligini tasavvur qilish qiyin. U mashg‘ulotlarga deyarli ishlamas, biz uning maydonda mehnatini emas, faqatgina iste’dodini ko‘rar edik”,— deydi Joze Mourinyo.
Azarning iste’dodiga yana bir misol: “Lill” uchun mavsumdagi so‘nggi o‘yinda mast holatda bo‘lishiga qaramay het-trik qayt etganidir. Bu haqida “Lill”ning o‘sha paytdagi sardori Rio Mavuba shunday eslaydi:
“Biz chempionatda 3-o‘rinni naqd qilgandik. Ligadagi oxirgi o‘yinimizni “Nansi”ga qarshi o‘tkazishimiz lozim. Azar o‘sha mavsum oxirida jamoani tark etishi kerak edi. U ketish oldidan ziyofat uyushtirdi. Biz hammamiz ichdik. Ertasi kuni ham Eden mast edi. Kechga esa bizni o‘yin kutardi. Azar birinchi bo‘limning o‘zidayoq het-trikni rasmiylashtirdi. Biz shunda uning buyuk futbolchi bo‘lishini tushunib yetgandik”.
Opta Sports taqdim etgan ma’lumotlarga ko‘ra, belgiyalik Chempionlar Ligasidagi debyut mavsumidan beri (2011/12) dribling bo‘yicha Messi, Neymar, Ronaldu va Riberi bilan birga kuchli 5 likda qayd etiladi. Bu yerda nafaqat mahorat, balki o‘tkazgan o‘yinlar ham hisobga olingan. Lekin dribling bo‘yicha u mutlaq yetakchi.
Ilgari bunday futbolchilarga to‘liq erkinlik berilardi. Hozir esa driblingda mag‘lub bo‘lish, tezkor qarshi hujum boshlanishiga sabab bo‘lmoqda. Zamonaviy futbolda qarshi hujumlarning o‘rni katta. Yana bir shikoyatlardan biri yulduz futbolchilarning yakkakurashlarda ishtirok etmasligi.
Azar sehrli driblinglarni faqatgina jarima maydonchasi qarshisida emas, butun maydon bo‘ylab bajarar edi. U raqiblarni birin-ketin dog‘da qoldirib, qulay vaziyatdagi sherigini izlab topar edi. Bu kam uchraydigan xislat. Hozir biz tobora mukammallashib borayotgan qolipdagi futbol davrida yashayapmiz, bu esa uning uslubi emas. Eden unga erkinlik bergan jamoalardagina muvaffaqiyatga erishdi, ammo unday jamoalar soni ham kamayib bormoqda.
Hozirgi zamonaviy futbol Holandga o‘xshagan futbolchilarni qadrlamoqda. Azar kabi “ijodkor”larga talab kamayib boryapti.
“Umid qilamanki, bir kun kelib, albatta, “Oltin to‘p”ni qo‘lga kiritaman. Balki hozir emasdir, lekin har kuni o‘z ustimda ishlasam va qilgan ishimdan zavq olsam. Nima uchun yo‘q?”, — 2014-yilda Azar shunday degan edi. Eden vazifani yarmigacha bajardi. Ha, u cho‘qqiga ko‘tarildi, tomoshabinlarni hayajonga soldi. Lekin iste’dodini maksimal darajada ko‘rsata olmadi.
Har kuni o‘z ustida ishlash va futboldan zavqlanish bir-biriga yod tushunchalar hisoblanadi. Belgiyalik esa faqat futboldan zavq olib yashadi. Bu tanlovning kamchiliklari ham yo‘q emas edi. Madridga kelgandan keyin tez-tez olingan jarohatlar sabab, o‘z darajasini yo‘qota boshladi.
Azar qoliplarga bo‘ysunmaydigan futbolchi edi. Uning faoliyati qayg‘uli yakuni topishi unga o‘xshagan futbolchilarni doimo qo‘llab-quvvatlash va hattoki, ular uchun kurashish kerakligini anglatadi. Axir, bunday iqtidor egalari ozchilikni tashkil etadi.
Mirjalol Norqobilov tarjimasi
Izoh (0)