2023-yil 4-iyul kuni Toshkent shahridagi O‘zbekiston Kinematografiya agentligi “Event Hall” tadbirlar zalida “O‘zbekistonda tog‘-kon sanoati va geologiya sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar: natijalar va istiqbollar” mavzusida xalqaro konferensiya tashkil etildi.
“Yangi O‘zbekiston: taraqqiyot, innovatsiya va maʼrifat” mavzusidagi xalqaro sheriklik tashabbuslari haftaligi doirasida bo‘lib o‘tgan mazkur tadbirda qator xalqaro tashkilotlar va xorijiy davlatlarning ishbilarmon doira vakillari ishtirok etdi.
Haftalik doirasida o‘tkazilayotgan mazkur tadbirdan asosiy maqsad — respublika tog‘-kon sanoatini rivojlantirish istiqbollari va yo‘nalishlari, sohada amalga oshirilgan islohotlar, potensial investitsiya imkoniyatlarini namoyish etish hamda xalqaro sanoat hamkorlari va boshqa manfaatdor tomonlar bilan o‘zaro aloqalarni mustahkamlash ishlarini jadal rivojlantirishdan iboratdir.
“O‘zbekistonda tog‘-kon sanoati va geologiya sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar: natijalar va istiqbollar”, “Kon-geologiya tizimining bugungi rivojlanish bosqichi va istiqboldagi imkoniyatlar”, “Transformatsiya yo‘lida” kabi mavzularida o‘tgan muloqot tadbirida so‘nggi yillarda respublikada olib borilayotgan investitsion muhitni yaxshilashga doir islohotlar mazmuni va sohadagi keng o‘zgarishlar tahliliga atroflicha to‘xtalib o‘tildi, tadbir ishtirokchilari o‘zlarining qiziqtirgan savollariga batafsil javoblar oldilar.
O‘zbekiston Respublikasida mineral-xomashyo zaxiralarini o‘stirish istiqbollari, qimmatbaho, rangli va qora metallar, uran va ko‘mir ishlab chiqarishni rivojlantirish hamda chet el investorlari uchun jozibador investitsiya muhitini takomillashtirish va salmoqli investitsiya loyihalarini yo‘lga qo‘yish imkoniyatlari oshib bormoqda.
Yurtimizdagi yerosti boyliklari potensiali katta. Foydali qazilmalarning likvid turlari, shu jumladan oltin, kumush, mis, uran, kaliy, fosforit va kaolinning mineral zaxiralari bo‘yicha O‘zbekiston dunyoning yetakchi mamlakatlari o‘nligiga kiradi.
Dunyodagi eng yirik etalon konlar qatoridan o‘rin olgan Navoiy viloyatidagi Muruntov oltin koni, Olmaliqdagi Qalmoqir mis konlari negizida yiliga 100 tonnadan ortiq oltin, 150 ming tonna mis, 4 ming tonna uran ishlab chiqarish natijasida O‘zbekiston tog‘-kon va metallurgiya sohasida alohida eʼtiborli mamlakatlar qatoridan o‘rin olgan.
Mis klasteri tashabbusi misol sifatida olinadigan bo‘lsa, bunda dastlabki geologiya-qidiruv ishlaridan tortib, yaʼni keyingi 5 yilda 730 tonna oltin va 1,5 mln tonna mis zaxiralarini o‘stirish bilan birga, Olmaliqda yangi topilgan Yoshlik koni negizida 200 mln tonna rudalarni qayta ishlash hisobiga mis mahsuloti ishlab chiqarish xajmini yiliga 500 ming tonnaga yetkazish mega-loyihasi amalga oshirilmoqda.
So‘nggi yillarda keng islohotlar, xususan, investitsiya qonunchiligi takomillashuvi, kon-geologiya sohasidagi soliq islohotlari, moliya bozorlari liberallashuvi, institutsional o‘zgarishlar yuz berdi. Bular o‘z navbatida investorlar uchun kapital va moliyaviy imkoniyatlardan kengroq foydalanish, maʼmuriy to‘siqlarni bartaraf etish, investitsion faoliyatda shaffoflikni oshirishga zamin yaratib, asosiysi ishonch va barqarorlik muhitini vujudga keltirdi.
Mazkur islohotlar va investorlar uchun qulay sharoitlar takomillashuvi misoli sifatida, asosiy foydali qazilmalardan bo‘lgan oltin, kumush, mis va uran qazib olish uchun soliqlar (royalti) 15 foizdan 7 foizga, volfram va boshqa metallar uchun 2,5 foizgacha pasaytirildi.
Bundan tashqari, geologiya-qidiruv ishlarini o‘tkazish bosqichida yer qaʼridan foydalanuvchilar yer solig‘idan ozod etilib, zamonaviy texnika va texnologiyalarni olib kirishida bir qator bojxona imtiyozlari taqdim etilmoqda. Bu o‘z navbatida kon-geologiya sohasiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar salmog‘ini oshirib, tegishli geologik xizmatlar bozori hamda Junior mayning, yaʼni sohada kichik va o‘rta biznesning keng rivojiga turtki bo‘lmoqda.
Hozirda sohada investitsiya dasturi doirasida umumiy qiymati 3,5 mlrd dollardan ziyod loyihalar, xususan, oltin bo‘yicha Kanadaning B2Gold va Turkiyaning MTA hamda Calik Holding kompaniyalari, uran bo‘yicha Fransiyaning ORANO va Yaponiyaning JOGMEC korporatsiyalari kabi xorijiy hamkorlar bilan istiqbolli loyihalar yo‘lga qo‘yilgani islohotlarning mahsuli sifatida eʼtirof etilmoqda.
Shuningdek, yangi investitsiyaviy takliflar sifatida joriy yilda shaffof tamoyillar asosida 10 ta strategik qazilma konlari, 40 ta oltin izlovchilar uchun uchastkalar hamda 500 dan ortiq noruda kon va maydonlari elektron auksion orqali tadbirkorlarga taqdim etiladi.
Tog‘-kon sanoati va geologiya sohasi yangi marralar sari intilmoqda. Soha muloqot va yangi bilimlarni egallash uchun ochiq hamda o‘z faoliyatida ilg‘or tajriba va innovatsiyalarni qo‘llashga, hamkorlar bilan yangi ishlanmalarni tatbiq etishga va mamlakat ravnaqi uchun hissa qo‘shishga tayyor va shijoat bilan intiladi.
OKMKning ishlab chiqarish quvvatlari asosini “Qalmoqqir”, “Sariq-Cho‘qqi”, “Yoshlik-1” ochiq konlari va 4 ta yerosti konlari zahiralari tashkil etadi.
OKMK mineral xom ashyosi bazasini kengaytirish va zahiralarni JORC kodeksini standartlariga muvofiq qayta baholashni o‘tkazish maqsadida Britaniyaning SRK Consulting kompaniyasi jalb etildi. SRK Consulting kompaniyasi tomonidan xalqaro standartlarning talablariga muvofiq foydali qazilmalarning zahiralarini baholash amalga oshirildi va konlarning matematik-geologik modeli yaratildi.
SRK Consulting kompaniyasining baholash xulosasiga ko‘ra, “Yoshlik-1” koni dunyoda ruda tarkibida oltin hajmi bo‘yicha yirik kon, deya tan olindi.
Bugungi kunda
- ruda tarkibida oltin hajmi bo‘yicha kombinat zahiralari (“Qalmoqqir” va “Yoshlik-1”) 1-o‘rinda,
- mis konlaridagi rudada o‘rtacha oltin tarkibi bo‘yicha 2-o‘rin,
- ruda hajmi bo‘yicha 3-o‘rin,
- ruda tarkibida mis hajmi bo‘yicha esa 6-o‘rinni egallaydi.
Hozirgi paytda 2030-yilgacha kombinatni rivojlantirish konsepsiyasi ishlab chiqilib, amalga oshirilmoqda. Konsepsiya doirasida “Yoshlik-1 konini” o‘zlashtirish va 3-sonli Mis boyitish fabrikasini qurish amalga oshirilmoqda. Shuningdek, metallurgiya kompleksining yangi ob’yektlari qurilmoqda.
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)