Afg‘onistonda olgan jarohati tufayli ikki oyog‘idan ayrilgan Britaniya armiyasi faxriysi, 43 yoshli Xari Budha Magar Everest cho‘qqisiga chiqdi. U ikki tizzasidan yuqorisi amputatsiya qilingan bo‘lsa-da, Yerning eng baland cho‘qqisini (8848,86 metr) zabt etgan birinchi odamga aylandi, deb yozmoqda BBC News.
Sobiq harbiy va bir guruh nepallik alpinistlar 19-may, juma kuni London vaqti bilan soat 15:00 da (Toshkent vaqti bilan 19:00) Everest cho‘qqisiga chiqdi. Jamoaning ekspeditsiyasi 17-aprel kuni — Xari ikkala oyog‘idan ayrilgan kundan roppa-rosa 13 yil o‘tib boshlangandi, deb ta’kidlaydi The Guardian.
Xari Nepalda ulg‘aygan, so‘ng mamlakatni tark etib, Britaniya armiyasidagi “gurkxlar” (nepallik ko‘ngillilardan tashkil topgan Britaniya armiyasi bo‘linmasi) polkiga qo‘shilgan. 2009-yilda u Kenterberiga ko‘chib o‘tadi. Oradan bir yil o‘tib, Afg‘onistonda xizmat qilayotgan paytda Xari qo‘lbola portlovchi qurilmani bosib oladi va portlash oqibatida ikki oyog‘idan ayriladi.
Tibbiy operatsiyadan so‘ng, Xari “hayoti tugaganini” his qilgan. U “og‘ir damlar bo‘lgan”ini — tushkunlikka tushib, ichkilikka berilgani va bir necha bor o‘z joniga qasd qilishga uringanini aytadi. Keyin u sport bilan shug‘ullanishni boshlagan, jumladan, golf, chang‘i va tosh ko‘tarishga o‘tgan, BBC News xabariga ko‘ra, bu unga “o‘ziga bo‘lgan ishonchni qayta tiklashga” yordam bergan.
Xari Everestga ekspeditsiyani bir necha yillardan beri rejalashtirib kelardi, ammo 2017-yilda Nepal hukumati baxtsiz hodisalar sonini kamaytirish uchun toqqa chiqish qoidalarini kuchaytirdi. Xususan, ular ikki oyog‘i kesilgan odamlar uchun toqqa chiqishni taqiqlagan. Boshqa alpinistlar bilan birlashib, Xari taqiqqa qarshi chiqdi. BBC News xabariga ko‘ra, toqqa chiqishda u maxsus protezlardan foydalangan.
Cho‘qqiga chiqishdan oldin Xari jamoasi Everestdagi tayanch lagerida 18 kun qolib, ko‘tarilish uchun qulay ob-havo sharoitini kutdi. Havo juda sovuq edi. Ekspeditsiya a’zolari ikki alpinistning jasadi tog‘dan tushirilishiga guvoh bo‘ldi.
Cho‘qqiga yetib borgan Xari sun’iy yo‘ldosh telefoni orqali jurnalistlar bilan bog‘lanib, cho‘qqiga chiqish u tasavvur qilganidan ham qiyinroq ekanini aytdi. Xari cho‘qqida bor-yo‘g‘i bir necha daqiqa vaqt o‘tkazdi, chunki yomon ob-havo tufayli quyoshdan saqlaydigan ko‘zoynak va kislorod niqobi muzlab qolgandi. Pastga tushish vaqtida jamoada kislorod tugab qoldi. Ularga yangi ballonlarni boshqa alpinistlar yetkazib berdi.
“Mening eng katta maqsadim nogironlar haqidagi tasavvurni o‘zgartirish va boshqa odamlarni o‘zi istagan tog‘ni zabt etishga ilhomlantirish edi. Sizning orzularingiz qanchalik katta, imkoniyatlaringiz qanchalik cheklangan bo‘lmasin, fikrlashni o‘zgartirish bilan hamma narsaning imkoni topiladi”, — dedi Xari tog‘dan tushgach.
Guruh hozirda Xarini Buyuk Britaniyaga kuzatishdan oldin dam olmoqda.
Izoh (0)