Ushbu maqolada birinchi marta kitoblar va filmlarda paydo bo‘lgan va keyin haqiqatga ko‘chib o‘tgan eng mashhur texnologiyalarni to‘pladik.
Videoqo‘ng‘iroq
Telefon aloqasi ixtiro qilinganida, uzoqda bo‘lgan qarindoshlar bir-birlarini ko‘rishlari uchun uni tasvir bilan to‘ldirishni xohlashadi. Birinchi marta “telefonoskop” deb nomlangan bunday qurilma Tomas Edison tomonidan tasvirlangan. Biroq zamonaviy videoqo‘ng‘iroqqa o‘xshash texnologiya yaratish uchun olimlar ko‘p ish qilishlari kerak edi.
Shunga o‘xshash narsa 1920-yillarda sinovdan o‘tkazila boshlandi. Bu kelajak shahri haqida hikoya qiluvchi “Metropolis” filmi ekranlarga chiqqan paytda sodir bo‘ldi.
Film sujeti kambag‘al qiz Meri va shahar hukmdorining o‘g‘li Freder o‘rtasidagi munosabatlar atrofida qurilgan. Qahramon ega bo‘lgan futuristik texnologiyalar orasida devorga o‘rnatilgan videotelefon ham bor edi.
Uning shakli ixtirochi Georg Shubertni ilhomlantirgan bo‘lishi mumkin - atigi 10 yil o‘tgach, Germaniyada shunga o‘xshash qurilmalar paydo bo‘ladi. Ular pochta bo‘limiga o‘rnatilgan, video bilan bog‘lanish mumkin edi.
Lazerli qurol
Dunyolar urushi — marsliklarning Yerga hujumi haqidagi xuddi shu nomdagi roman asosida yaratilgan film. Voqealar XX asr o‘rtalarida Kaliforniyada bo‘lib o‘tadi. O‘zga sayyoraliklar qo‘shini bir necha kun ichida sayyoraning mudofaasini osongina yorib o‘tishi mumkin. Ularning asosiy qurollari kosmik kemalarga o‘rnatilgan lazer to‘plaridir.
Bu texnologiya ilmiy-fantastik janrga tezda kirib keldi va lazer qurollari deyarli har bir ilmiy-fantastik filmda paydo bo‘la boshladi. Masalan, ularni “Yulduzlar jangi” va “Qora libos kiygan odamlar” filmlarida ko‘rish mumkin.
Biroq “Dunyolar urushi” nafaqat kino sanoatini ilhomlantirdi, balki bu ixtiro haqiqiy lazer qurolining prototipi bo‘lib xizmat qildi. Gap birinchi marta 2014-yilda qo‘llanilgan Amerika lazerli qurol tizimi (LaWS) haqida bormoqda. Sinovlar davomida u bir necha soniya ichida mashinani yondirib, dronni urib tushira olgan.
Yig‘ma telefon
“Yulduzli yo‘l” uzoq davom etgan ilmiy-fantastik franshiza kosmik miqyosdagi muammolarni hal qiluvchi sayyoralar Birlashgan federatsiyasi xodimlariga bag‘ishlangan.
Rejalashtirilganidek, voqealar kelajakda, texnologiya eng yuqori cho‘qqiga chiqqanda sodir bo‘ladi. Filmlarda qo‘llaniladigan fantastik gadjetlar esa olimlarning ko‘plab ixtirolariga ilhom bergan. Ulardan eng mashhuri buklanadigan telefondir.
Filmda tasvirlangan afsonaviy kommunikator Motorola modelining prototipiga aylanadi. 1996-yilda kompaniya “Yulduzli yo‘l” qurilmasiga o‘xshash StarTAC telefonini chiqaradi. U nafaqat birinchi yig‘ma telefon, balki vibratsiyali birinchi qurilma ham bo‘ldi, shuningdek, eng kichigi va yengili edi.
Planshet
“2001: Kosmik Odissey” — Stenli Kubrikning 1968-yilgi ilmiy-fantastik filmi bo‘lib, u hanuzgacha kult klassikalardan biri hisoblanadi. Sujet tarixni o‘zgartirib yuboradigan sirli qora monolitlar bilan odamlarning to‘qnashuvlari haqida hikoya qiladi. Aynan shu filmda tomoshabinlar birinchi marta sun'iy intellekt va kriogen kamera qanday ishlashini ko‘rishdi.
Bu gazeta o‘qishga mo‘ljallangan kema stoliga o‘rnatilgan to‘rtburchak interaktiv ekran edi. Hozirda bunday gadjetni planshet deb ataymiz. Ayrimlarning fikricha, aynan “Kosmik Odissey” filmi ixtirochilarni planshet yaratishga ilhomlantirgan.
Film hatto 2011-yilda sud jarayoniga ham tortilgan. Apple Samsung kompaniyasini planshet g‘oyasini o‘g‘irlagani uchun sudga beradi. Ayblanuvchining advokatlari uzr sifatida 1968-yildagi “Koinot Odissey” filmidan sahna ko‘rinishini ko‘rsatadilar. Natijada Apple sud ishida yutqazadi.
“Aqlli” ko‘zoynak
“Kelajakka qaytib 2” filmida Makflayning o‘g‘li zamonaviy smartfon vazifasini bajaradigan “aqlli” ko‘zoynakda ovqatlanadi. Ko‘zoynaklarda reallikni yaratuvchi displeylar o‘rnatilgan bo‘ladi.
Bu g‘oya Google Glass ijodkorlarini ilhomlantirgan bo‘lishi mumkin. 2013-yilda kompaniya video yozib oladigan va smartfon funksiyalarini qisman bajaradigan yangi aqlli ko‘zoynaklarni taqdim etadi. Foydalanuvchi ular bilan ovozli buyruqlar yordamida muloqot qiladi. “Ok, Glass” iborasidan so‘ng, undan vazifani bajarishni so‘rashingiz mumkin.
Google Glass bir vaqtning o‘zida uchta harakatni ta’minlashi kerak edi: kengaytirilgan reallikni yaratish, internetga kirish, shuningdek, videokundalik yuritish imkonini beradi. Ishlab chiquvchilar hali ham o‘z ixtirolarini takomillashtirmoqda va ko‘rish qobiliyati past odamlar uchun eshitish vositasi ustida ishlamoqda.
Dronlar
Hozirda dronlarni uchuvchi qurilmalar deb atalishiga allaqachon o‘rganib qolganmiz. Biroq birinchi namunalarida qanotlar bo‘lmagan va radio orqali boshqariladigan kichik qayiq shaklida yasalgan. U 1898-yilda taniqli ixtirochi Nikola Tesla tomonidan yaratilgan.
Faqat keyinroq Charlz Kettering “havo torpedasi”ni yaratadi — samolyot kerakli vaqtda qanotlarini tashlab, dushmanning boshiga tosh kabi qulaydi. Keyin texnologiya yaxshilanadi va dronlar harbiy maqsadlarda qo‘llanila boshlanadi.
“Terminator”da bu g‘oya yanada rivojlanadi: masalan, Sara Konnorni qutqarish uchun kelajakdan kelgan Kayl Rizning esdaliklarida SkyNet uchuvchisiz uchish apparatlari – odamlar dushmanlari paydo bo‘ladi.
Biroq hozirda dronlardan fuqarolik maqsadlarida ham foydalaniladi: ular suratga olish, oziq-ovqat va pochta jo‘natish uchun ishlatiladi. “Kelajakka qaytib – 2” filmida ham itni sayt qildirib yurgan dronni ko‘rish mumkin.
Haydovchisiz avtomobil
“Xotiralar og‘ushida” filmi voqealari 2084-yilda sodir bo‘ladi. Odamlarning ko‘ngilochar mashg‘ulotlari o‘zgaradi: endi ta’tilga chiqolmaysiz, shunchaki ajoyib vaqt haqidagi sun’iy xotiralarni xotirangizga yozdirib, o‘sha yerga borgandek bo‘lasiz. Duglas Kuaid ham Marsga “sayohat” qilish uchun Rekall xizmatlaridan foydalanishga qaror qiladi. Biroq “yangi xotira”ni implantatsiya qilish jarayonida kutilmagan voqea yuz beradi va qahramon haqiqiy xotiralarini yo‘qotadi.
Bunday xizmatlar paydo bo‘lishiga hali vaqt bordir, biroq filmda ko‘rsatilgan boshqa texnologiya allaqachon mavjud. Bu — o‘zi boshqariladigan avtomobillardir. Bir kuni Duglas taksi rulidagi haqiqiy odamning o‘rniga manekenni ko‘radi. Mashina o‘zini o‘zi boshqaradi.
1990-yilda bu g‘oya juda futuristik ko‘rinardi. Biroq bugungi kunda Google, Tesla va Ford tadqiqotchilari tufayli o‘zini o‘zi boshqaradigan avtomobil fantaziyasi haqiqatga aylanmoqda. Masalan, Xitoyda shu kabi taksiga buyurtma berish allaqachon yo‘lga qo‘yilgan.
Raqamli reklama ekranlari
1982-yilda chiqarilgan “Tig‘ ustida yuguruvchilar” birinchi kiberpank filmlardan biridir. Unda kosmik stansiyani noqonuniy tark etgan va Yerga yetib kelgan replikantlarni qidirish haqida hikoya qilinadi. Bosh qahramon Rik Dekkardga qochqinlarning maqsadini aniqlash va ularni yo‘q qilish vazifasi yuklatiladi.
Filmda taqdim etilgan kiberpank juda futuristik: neon va osmono‘par binolar ulkan raqamli reklama ekranlari bilan to‘la. Aslida, tashqi reklama uchun bunday qurilmalar 2007-yilga kelibgina AQSHda Watchfire Signs tufayli paydo bo‘lgan. Ehtimol, ular ham mazkur filmdan ilhomlangandir.
Izoh (0)