First Development Group kompaniyasi mutaxassislari, kompaniya tomonidan qurilayotgan turar joy majmualarining qurilishi jarayonida antiseysmik meʼyorlariga qanday rioya etilayotganligi borasida tushuntirish berdilar

“Mening uyim – mening qal’am”

Turkiyaning janubi-sharqida hamda Suriyaning shimolida sodir bo‘lgan ketma-ket zilzilalar munosabati bilan ko‘pchilik: “Mening uyim xavfsizmi? Agar to‘satdan bu kabi hodisa yuz bersa, oilamni, o‘zimni qanday himoya qila olaman? – degan xavotirli o‘ylay boshladi.

First Development Group jamoasi jabrlanganlarning barchasiga chuqur hamdardlik bildiradi. Kompaniya mutaxassislari O‘zbekistonning ko‘plab aholisini tashvishga solayotgan birinchi savolga batafsil to‘xtalib o‘tishga qaror qildi. Shu o‘rinda, yangi qurilayotgan binolarda, xususan, First Development Group tomonidan qurilgan binolarda yashash xavfsizmi yoki yo‘qmi degan savolga javob berib, buni Manhattan turar joy majmuasi misolida, nima uchun kompaniya o‘z obyektlarining sifati va xavfsizligini ishonch bilan kafolatlay olishini ko‘rsatib o‘tishni afzal bildilar.

Konstruktiv qismining loyihasi meʼyoriy hujjatlar asosida, shu jumladan, ayniqsa seysmik normalar hisobga olgan holda amalga oshiriladi.

Masalan, Manhattan turar joy majmuasining ishchi hujjatlari bino konstruktsiyalariga seysmik taʼsirning paydo bo‘lishi va sezilishini hisobga olgan holda, O‘zbekiston respublikasi Qurilish vazirligi tomonidan tasdiqlangan KMK 2.01.03-19 “Seysmik hududlarda qurilish” amaldagi meʼyorlariga muvofiq ishlab chiqilgan.

Qum-shag‘al aralashmasidan 5 metrgacha bo‘lgan qalinlikdagi sunʼiy asosni yotqizish jarayoni.

Manhattan turar joy majmuasi.

Binolarning cho‘kishiga yo‘l qo‘ymaslik va seysmik to‘lqinlarni maksimal darajada so‘ndirish uchun qum-shag‘al aralashmasidan qalinligi 5,0 metrgacha bo‘lgan sunʼiy asos, poydevor yotqizish choralari ko‘rildi. Konstruktsiyalar qulashining oldini olish hamda bosimning gruntga bir xil taqsimlanishi uchun plita tipidagi poydevor ishlab chiqildi (KMK 2.01.03-19 “Seysmik hududlarda qurilish”, KMK 2.02.01-98 “O‘zbekiston respublikasi hududidagi bino va inshootlarning poydevorlari to‘g‘risida”gi meʼyorlariga muvofiq).

Poydevor asosini mustahkamlash

Yuk ko‘taruvchi konstruktsiyalar sifatida bikirlik yadrosiga ega (diafragma) fazoviy/to‘ldiruvchiga ega monolitik temirbeton karkas ishlatildi. Bikirlik yadrosiga ega karkaslar binoning butun balandligi bo‘ylab uzluksiz qo‘llanilgan bo‘lib, gorizontal seysmik kuchni uziga kabul kiladi. Bikirlik yadrolari bilan mustahkam bog‘langan qavatlararo monolitli temirbeton pollar butun tizimning birgalikda ishlashini taʼminlaydi.

Loyihaga muvofiq yuqori sifatli va bardoshli konstruksiyani yaratishda bajarilgan ishlarning sifati va foydalanilgan qurilish materiallarining roli muhimdir. Temirbeton ishlarini bajarishda betonning har bir partiyasini quyishdan oldin uch bosqichda sinchkovlik bilan tekshiriladi:

- tijorat betoni yetkazib beruvchilari yuklash paytida mustahkamlikni tekshirish uchun betondan namunalar va beton oqimini aniqlash uchun konus shaklida namuna oladi;

- yuklab jo‘natilgandan so‘ng, olingan beton namunasi akkreditatsiyadan o‘tgan laboratoriya tomonidan tekshiriladi;

- beton quyish paytida masʼul usta tomonidan tekshiriladi va tekshiruvdan so‘ng barcha maʼlumotlar jurnallarda qayd etiladi.

7 va 28 kundan keyin namunalar laboratoriya sharoitida mexanik usulda qayta tekshiriladi.

Poydevor yostig‘ini betonlash jarayoni

Manhattan turar joy majmuasi.

Tijorat betondan tashqari, temirbeton konstruksiyalarda foydalanish uchun metall buyumlarning har bir partiyasi akkreditatsiyalangan laboratoriya tomonidan yorilishga sinovdan o‘tkaziladi. Ijobiy natija olingandan keyingina qurilish maydonida metall buyumlardan foydalanishga ruxsat beriladi. Shu o‘rinda taʼkidlash joizki, FDG kompaniyasi Rossiyada ishlab chiqarilgan A500 markali armaturalardan foydalanadi.

Podval qavati diafragmalarining ustunlari va devorlarini mustahkamlash

Manhattan turar joy majmuasi.

FDG kompaniyasi Germaniyaning Peri kompaniyasi bilan 5 yildan beri opalubkalar bo‘yicha hamkorlik qilib kelmoqda. Ushbu kompaniya opalubka va xavoza ishlab chiqaruvchi kompaniyalarning jahon reytingida eng yaxshi 10 talikdan joy olgan. Peri kompaniyasining uskunalari yuqori aniqligi va chidamliligi bilan ajralib turadi, bu esa o‘z navbatida FDG kompaniyasiga bexato va konstruksiyaning 100 foiz mustahkamligini saqlagan holda beton quyish imkonini beradi.

Temirbeton konstruksiyani quyish bo‘yicha ishlar tugallangandan so‘ng, 10 kun davomida ob-havo sharoitiga qarab betonni parvarish qilish bo‘yicha ishlar olib boriladi, bunda harorat va namlik hisobga olingan holda temirbeton konstruksiyasi sifati va mustahkamligining yomonlashishiga yo‘l qo‘yilmaydi.

Monolit pol/taxta plitasini mustahkamlash

Bino karkasiga yuklarni minimal o‘tkazuvchi yengil avtoklavlangan gaz bloki tashqi o‘rab turgan konstruksiyalar va xonadonlararo devor (toldiruvchi) sifatida ishlatilgan. Mustahkamlik, barqarorlik hamda devor plombasining tekislikdan siljishiga qarshilik ko‘rsatish sifatida metall prokatdan ramka elementlarini o‘rnatish, yarim yog‘ochli/sinchli ustunlarni o‘rnatish va gorizontal mustahkamlash kabi bir qator chora-tadbirlar ko‘rilgan.

Zilzila paytida, bizga har doim eshik kesakisida turish kerakligi haqida o‘rgatishganini eslaysizmi? Shu o‘rinda, taʼkidlash kerakki, eshik va rom o‘rinlariga/yoriqlariga yirik va mayda to‘ldiruvchilarni yotqizish paytida, shuningdek, devor va bo‘linmalarda uch metrdan ortiq uzunlikdagi antiseysmik kamar va yadrolardan foydalaniladi. Shuni ham taʼkidlash joizki, seysmiklik darajasi past bo‘lgan mamlakatlardan farqli o‘laroq, O‘zbekistonda bunday texnologiya, qurilish obyektining necha qavat bo‘lishidan qatʼiy nazar, majburiy hisoblanadi.

FDG kompaniyasi qurilish va loyihalash boshqarmasi mutaxassislarining fikricha, zamonaviy binolar zilzilalarga ancha bardoshlidir. Sababi, bu meʼyoriy talablarning doimiy ravishda ortib borayotganligi hamda hisob-kitoblarning yanada aniqroq bo‘layoganligi bilan bog‘liqdir. Agar ilgari seysmik kuchlar eng oddiy konsol-qisqichli sterjenli model - ossillyator yordamida aniqlangan bo‘lsa, hozirda 3D-modellashtirish binoning seysmik taʼsir ostidagi harakatini va bu holda yuk ko‘taruvchi qismida paydo bo‘ladigan kuchlarni to‘liqroq va aniqroq aniqlash imkonini bermoqda. Yangi bilimlar qo‘shimcha konstruktiv cheklovlarini keltirib chiqardi, bu esa alohida tugunlarda mustahkamlash foizining oshishiga olib keldi.

Ushbu standartlarga amal qilish bo‘yicha nazorat qanday amalga oshiriladi? Bu yerda FDG kompaniyasining nazorat qiluvchi davlat organlari bilan obyektni loyihalashdan boshlab ishga tushirishgacha bo‘lgan ishlarning barcha bosqichlarida o‘zaro hamkorlikda amalga oshiriladi:

• dastlabki loyihalash bosqichida – shahar kengashi tomonidan shaharning bosh rejasiga muvofiqligi, majmua arxitektura qismining esa belgilangan norma va standartlarga muvofiqligi tekshiriladi;

• ishchi hujjatlarni tasdiqlash bosqichida – standartlarga muvofiqligini tekshirish uchun davlat ekspertizasiga ishchi chizma taqdim etiladi, bunda konstruktiv-arxitektura qismi, ichki va tashqi tarmoqlari, shuningdek, obyektning bosh rejasi batafsil ishlab chiqiladi;

• qurilishga ruxsat olish bosqichida – Davlat arxitektura qurilish nazorati ushbu obyektni yetkazib berish sanasiga qadar nazoratga olish va nazorat qilish bo‘yicha kompaniya bilan shartnoma tuzadi;

• qurilish bosqichida nazorat uch tomonlama amalga oshiriladi: DAQN, loyihalash tashkiloti va buyurtmachi tomonidan. Tomonlarning har biri bajarilgan ishlarning loyihaga muvofiqligini tekshiradi (qurilishning oldingi bosqichi tekshirilmay turib keyingi bosqichiga o‘tilmaydi), sifati tekshiriladi, mualliflik va kundalik texnik nazorat amalga oshiriladi va agar loyihadan ozgina bo‘lsa-da og‘ish mavjud bo‘lsa, bu jurnallarda qayd etiladi va kamchiliklar bartaraf etilmaguncha qurilish jarayoni to‘xtatiladi;

• qurilish yakunlanganidan so‘ng barcha jurnallar, bajarilgan ishlar to‘g‘risidagi dalolatnomalar, laboratoriya xulosalari va barcha kerakli hujjatlar qayta tekshirish va saqlash uchun DAQNga topshiriladi.

16 qavatli blok poydevor yostig‘ini qurish uchun M400 markali betondan – 1080 m3, M500 markali armaturadan – 112 tonna ishlatiladi.

Xulosa sifatida:

- FDG kompaniyasi o‘z obyektlarining sifati va xavfsizligiga ishonadi, chunki bu kompaniyaning ajralmas tamoyilidir va buni eng yuqori sifatli betondan foydalanishlik va armaturaning miqdori tasdiqlaydi;

- FDG kompaniyasi qonunlarni, belgilangan meʼyorlar va tartiblarni hurmat qiladi va bu borada davlat tashkilotlari hamda xizmatlari bilan hamkorlik qilish uchun doimo ochiqdir, ular tomonidan to‘siqsiz nazorat olib borishlarini taʼminlaydi;

- o‘z navbatida, davlat tashkilotlari nazoratga olish va nazorat qilish bo‘yicha barcha ishlarni muntazam ravishda amalga oshirib boradilar.

Aynan shuning uchun ham FDG kompaniyasi, FDG turar joy majmualarida yashash xavfsiz ekanligini kafolatlaydi va Parkent Plaza, Manhattan, “Fayzli” hamda Riverside majmualarining har bir aholisi: “Mening uyim – mening qalʼam” deb ishonch bilan aytishi mumkinligini bildiradi.

Parkent Plaza

Manhattan

www.fdg.uz

Reklama huquqi asosida.