Insonning qanday va nima iste’mol qilishi nafaqat uzoq umr ko‘rishi va jismoniy salomatligi, balki miya sog‘lig‘i, shuningdek, yoshga bog‘liq kognitiv o‘zgarishlarga qarshi turish qobiliyatiga ham ta’sir qiladi. Agar ovqatlanish odatlari biroz o'zgartirilsa, keksalikni sog‘lom fikr, mustahkam xotira va ajoyib kayfiyatda kutib olish imkoniyatini sezilarli darajada oshirish mumkin, deb yozadi “Noviy ochag”.
Ortiqcha ovqatlanmaslik
Odatda inson to‘qlik signalidan keyin ham 20-30 foizga ko‘proq ovqatlanadi. Aslida har bir inson sekin-asta, yaxshilab chaynashga va hech narsaga chalg‘imasdan ovqatlanishga odatlanishi kerak. Shuningdek, kichikroq idishlar ortiqcha ovqatlanishdan saqlanishga yordam beradi, lekin kerakli darajada ovqatlanish lozim. Sog‘lom vazn nafaqat yurak va qon tomir kasalliklari yoki diabetning oldini olish, balki Alsgeymer kasalligiga ham qarshi kuchli himoya hisoblanadi.
Meva va sabzavotlarni iste’mol qilish
Kuniga besh porsiya meva va sabzavot iste’mol qilish keksalikka qadar ongni tiniq saqlashning eng oson usuli. Deyarli 4000 ko‘ngilli ishtirok etgan tadqiqot meva va sabzavotlarni muntazam, yetarli darajada iste’mol qilish keksa yoshdagi insonlarda kognitiv pasayishning sekinlashuvini tasdiqladi.
Ziravorlarni ratsionga kiritish
Birinchidan, xushbo‘y o‘tlar va ziravorlar taomni yanada mazali qiladi. Ikkinchidan, ularning ko‘pchiligi saraton, artrit, depressiya va Alsgeymer kasalligi xavfini sezilarli darajada kamaytiradigan foydali antioksidantlarga boy.
Pishirishdan oldin go‘shtni marinadlash
Agar qovurilgan yoki pishirilgan go‘shtni yaxshi ko‘rsangiz, pishirishdan oldin uni marinadlashni unutmang. Bu miyada xavfli o‘smalar hosil bo‘lishining oldini olishga yordam beradi. Agar qovurilgan go‘shtdan butunlay voz kechishga tayyor bo‘lmasangiz, hech bo‘lmaganda uni xavfsiz tarzda pishirish mumkin.
Haftada bir marta yog‘li baliq iste’mol qilish
Baliqlar sog‘lom yog‘larga boy bo‘lib, ularda juda ko‘p omega-3 kislotalari mavjud. Bu insonning deyarli barcha ichki organlarida yallig‘lanishni kamaytiradigan juda foydali birikmalardir. Yog‘li baliqlarni muntazam iste’mol qilish (haftasiga kamida bir marta) Alsgeymer kasalligini rivojlanish xavfini 60 foizga kamaytirishi mumkin.
Yong‘oq va pistalarni tez-tez iste’mol qilish
Omega-3 kislotalarining yana bir manbai yong‘oq va pistalardir. Bundan tashqari, ular miya sog‘lig‘ini qo‘llab-quvvatlaydigan selen va E vitamini hamda Alsgeymer kasalligi xavfini jiddiy ravishda kamaytiradigan antioksidantlarga boy.
Ko‘proq choy ichish
Antioksidantlarning eng arzon manbai bir piyola choydir. Qaysi turdagi choyni afzal ko‘rishingizdan qat’i nazar: ko‘k yoki qora choy — ularning barchasi katexinlarga boy bo‘lib, qon tomirlarining shikastlanishini yengishga va erkin radikallarning zararli ta’siriga qarshi kurashishga yordam beradi. Ko‘k choy epigallokatexin-3-gallatga boy — bu Alsgeymer kasalligining rivojlanish xavfini kamaytiradi.
Qahva
Ertalabki qahva Alsgeymerga qarshi kurashda maxfiy quroldir. Qahva donalarida eikosanoil-5-gidroksitriptamid (EHT) deb nomlangan kimyoviy modda mavjud bo‘lib, kalamushlarda o‘tkazilgan tadqiqotlar Alsgeymer kasalligidan himoya qilishini ko‘rsatdi. Aytgancha, bir chashka qahva xotirani kuchaytiradi va uni ichgandan keyin bir soat ichida yangi ma’lumotlarni eslab qolish va qayta ishlash osonlashadi.
Shirinlik o‘rniga qora shokolad iste’mol qilish
Kakao miqdori yuqori bo‘lgan bir necha bo‘lak qora shokolad kunlik norma hisoblanadi. Kakao tarkibida flavonoidlar deb ataladigan antioksidantlar ko‘p bo‘lib, ular miyaning xotira va axborotni qayta ishlash uchun mas’ul bo‘lgan qismida qon aylanishini oshirib, miyani tom ma’noda yoshartiradi.
Izoh (0)