Moliya vaziri o‘rinbosari Odilbek Isoqov Samarqandda bo‘lib o‘tgan iqtisodiy forum doirasida “Daryo” muxbiriga intervyu berdi. Suhbatda davlat tashqi qarzini boshqarish siyosatining bugungi holati, ichki bozorni rivojlantirish va qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida so‘z bordi.
“Dunyoda foizlar oshyapti”
Federal rezerv yoki Yevropa markaziy bankining foizlarni oshirishi bu global inflyatsion holatga bog‘liq bo‘lmoqda. Hozir dunyoda inflyatsiya darajasi juda ham yuqori. Shu tufayli stavkalar oshishi tabiiy hisoblanadi. Ammo bu rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlar uchun ijobiy holat emas.
Bizning 2022-yilda kreditlarni (davlat tashki qarzlari) asosan, xalqaro moliya institutlaridan, jumladan, Jahon banki, Osiyo taraqqiyot banki va boshqalardan jalb qilyapmiz. Yaxshi tarafi ularda stavkalar juda ham past bo‘ladi.
Davlat qarzini boshqarish siyosatini yuritish va kreditlarni jalb qilishda turli ssenariylarni inobatga olish kerak. Davlat qarzini boshqarish strategiyamizda buni hisobga olganmiz. Stavkalar yuqori bo‘lishini kutgan edik deya olmayman, lekin bu narsaga tayyorgarligimiz yuqori edi. Forumning birinchi kunida ko‘plab moliyaviy tashkilotlar bilan tashqi qarz bitimlari imzolandi. Ammo tashqi kreditlarga hech qanday garov qo‘yilmagan.
“Ichki bozorni rivojlantirib, kredit olishni kamaytiramiz”
Hozirda davlat kreditlari budjet qonunida ko‘rsatilgan miqdorda jalb qilinmoqda. Bu yil 2 milliard dollar tashqi qarz investitsiya loyihalariga, 2,5 milliard dollarlik qarzlar budjetni qo‘llab-quvvatlash uchun yo‘naltirilmoqda.
Bundan tashqari, ichki bozorimizni ham qo‘llab-quvvatlayapmiz. Ichki bozorni rivojlantirib, bora-bora tashqi qarzni kamaytirish ishlari bizning strategiyamizga juda mos. Va buni amalga oshirish ustida ishlayapmiz. Xalqaro valyuta jamg‘armasi bizning bu sohadagi faoliyatimizni tahlil qildi. Jamg‘arma 2023-yilda ichki bozorni rivojlantirishdagi ayrim kamchiliklarni to‘g‘rilash bo‘yicha bizga grant ajratdi. Keyingi yildan bu kamchiliklarni to‘g‘rilashga o‘tamiz.
“Qimmatli qog‘ozlar ko‘proq chiqariladi”
Foiz stavkalarining boshqa mamlakatlarda oshib borishiga qaramay, ichki bozorimizda yaxshi bir tendensiya ketmoqda. Bu yil davlat qimmatli qog‘ozlari chiqarish hajmini oshiramiz. Ya’ni 9 trillion so‘mlik qimmatli qog‘ozlar chiqarmoqchimiz. O‘tgan yili 5 trillion so‘mdan kamroq chiqarilgan edi. Bu yil 10 yillik davlat qimmatli qog‘ozlarini chiqardik.
Qolaversa, O‘zbekiston tarixida birinchi marta inflyatsiyaga bog‘langan davlat qimmatli qog‘ozlarini chiqardik. Ya’ni inflyatsiyaga qarab qimmatli qog‘ozlar narxi oshadi yoki pasayib turadi.
Stavkalar oshyapti, chet elda qimmatli qog‘oz bozorlari notinch. Bizning asosiy e’tiborimiz hozir ichki bozorga bo‘lmoqda. Hamkorlarimiz bu bozorni rivojlantirishga yordam berishga tayyor. Katta fondlar o‘zbek so‘mida obligatsiyalarni sotib olmoqchi. Lekin “ko‘prigimiz” hali tayyor emas.
Bugungi kunda 9 ta bank bilan birlamchi dilerlik shartnomalarini imzoladik. Bu bozorni imkon qadar professionallashtirishga intilish degani. Hozir 30 ta bank bo‘lsa, ularda professionallik turlicha. Dilerlikda esa talablar bor va ularni bajarish orqali tajriba oshib boradi.
Izoh (0)