Markaziy bank 2022-yilning birinchi yarmi uchun moliya tizimidagi zaifliklarni baholovchi, undagi barqarorlikni tahlil qiluvchi moliyaviy barqarorlik sharhini taqdim qildi.
O‘zbekiston bank tizimi COVID-19 pandemiyasi va tashqi iqtisodiy sharoitlar o‘zgarishlaridan kelib chiqadigan shoklarga yaxshi bardosh bermoqda.
2022-yilning birinchi yarim yilligida bank tizimining moliyaviy barqarorlik ko‘rsatkichlari Bazel III minimal talablaridan yuqori bo‘ldi.
Regulyativ kapitalning hamda birinchi darajali kapitalning monandlilik koeffitsiyentlari minimal talablardan 1,3 baravar yuqoriligini ko‘rsatdi.
2017-yildan boshlab O‘zbekistonda jami kreditlarning YIMga nisbati sezilarli darajada oshib, MDH va daromadi o‘rtadan pastroq bo‘lgan davlatlar darajasiga yetdi.
2017—2020-yillarda O‘zbekistonda kreditlar hajmi keskin oshishi hamda kreditlarning o‘sish sur’ati YIMning o‘sish sur’atidan yuqori bo‘ldi.
2021-yilda O‘zbekistonda jami kreditlarning YIMga nisbati (44 foiz) MDH davlatlari bo‘yicha mediana ko‘rsatkichidan (30 foiz) baland bo‘lib, uning yuqori darajasi saqlanib qolmoqda.
Shuningdek, O‘zbekiston qisqa vaqt ichida jami kreditlarning YIMga nisbati ko‘rsatkichi bo‘yicha daromadi o‘rtadan pastroq bo‘lgan davlatlar bo‘yicha mediana ko‘rsatkichiga yetib oldi.
Pandemiya sababli banklardagi muammoli kreditlarning (NPL) jami kreditlardagi ulushi 5-6 foizgacha keskin ko‘tarildi.
2022-yil 1-iyul holatiga ko‘ra, O‘zbekistonning muammoli kreditlar ulushi (4,9 foiz) Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi (MDH) mamlakatlari (5,9 foiz) hamda Markaziy Osiyo va Kavkaz mamlakatlari (5,2 foiz) bo‘yicha o‘rtacha ko‘rsatkichdan pastroq bo‘ldi. Tarmoqlar qirqimida muammoli kreditlar sanoat va qishloq xo‘jaligida sezilarli oshgan.
Shuningdek, makro stress-testning dastlabki natijalari bank tizimining barqaror ekanligini ko‘rsatdi.
2024-yil oxiriga kelib, asosiy va mo‘tadil ssenariylarda banklarning kapital yetarlilik darajasi minimal regulyativ kapital me’yoridan (13 foiz) yuqori bo‘lishini hamda turli xil shoklarga yaxshi bardosh bera olishini namoyon qilmoqda.
Biroq, xatarli ssenariyda, ya’ni iqtisodiyotning keskin yomonlashuvi va valyuta kursining sezilarli darajada qadrsizlanishi holatida bank tizimi regulyativ kapitalning monandlilik koeffitsiyenti 13 foizlik me’yoriy chegaradan tushib ketish ehtimoli yuqoridir.
Bunda sezilarli kredit yo‘qotishlar va riskka tortilgan aktivlarning o‘sishi banklarni regulyativ kapitalga nisbatan qo‘yilgan minimal talabni bajara olmaslikka sabab bo‘lishi mumkin.
2018-yildan 2021-yilgacha bo‘lgan davrda kredit to‘lovining daromadga nisbati 51 foizdan yuqori bo‘lgan ipoteka kreditlarining ulushi dinamikasida pasayish kuzatildi.
Umumiy ipoteka kreditlarining 60–70 foizini kredit to‘lovining daromadga nisbati 51 foizdan yuqori bo‘lgan ipoteka kreditlari tashkil etmoqda.
Qarz oluvchilarning ortiqcha qarz yukini cheklash maqsadida 2020 yilda Markaziy bank kredit to‘lovining daromadga nisbati 50 foizdan yuqori bo‘lgan jismoniy shaxslarga kreditlar berish cheklovini joriy etdi.
Kredit miqdorining garov qiymatiga nisbati 76–90 foiz oralig‘ida bo‘lgan ipoteka kreditlari ulushi taxminan 90 foizni tashkil etmoqda.
Izoh (0)