Velosiped o‘g‘risi, giyohvandlik va og‘ir o‘tgan bolalik. Zlatan Ibrahimovichning ko‘pchilikka noma’lum hikoyasi

Zamonaviy futbolda Zlatan Ibrahimovich singari uzoq vaqt faoliyat olib borgan futbolchilarni topish mushkul. Zlatan oxirgi vaqtlarda jarohatga moyil bo‘lib qolganiga qaramasdan “Milan” bilan chempionlikka erishdi va hamon faoliyatini yakunlash haqida o‘ylagani yo‘q. 3-oktabr kuni shvetsiyalik hujumchi 41 yoshni qarshi oldi. “Daryo” shu munosabat bilan 2021-yil 5-oktabrdagi maqolani qayta taqdim etadi.

Ibrahimovich o‘ziga ishongan va yo‘lidan chiqqan istalgan to‘siqni yenga oladigan futbolchi. Zlatan o‘z faoliyatini boshlagan Malmyoning gettosidagi qiyin hayot uni shu holatga keltirdi.

Gettodagi hayot, velosiped o‘g‘irlash

Zlatanning oilasi Malmyo chekkasidagi Rusengord shaharchasida istiqomat qilgan. U yerda asosan dunyoning turli joylaridan kelgan muhojirlar yashardi: somaliliklar, turklar, polyaklar va o‘z davlati qulagandan so‘ng Shvetsiyaga qochib kelgan yugoslavlar. Ibrahimovichning ota-onasi ham yugoslaviyalik qochoqlarga aloqasi bor: otasi Shafiq Bosniyadan, onasi Yurka esa Xorvatiyadan.

Zlatanning bolaligi og‘ir o‘tgan. Ikki yoshida ota-onasi ajrashgan. Onasi, uch opasi (biri tug‘ishgan, ikkitasi o‘gay) va akasi Aleksandr bilan birga qolgan. Farzandlarini boqish uchun ona har kuni 14 soat farroshlik qilardi.

Hayot qiyinchiliklari sabab Ibra bolaligidanoq o‘g‘rilik va bezorilik qila boshlaydi. Bir kuni Zlatandan BMX velosipedini o‘g‘irlab ketishadi, u velosipedini 90-yillarning mashhur multqahramoni Fido Dido nomi bilan atagandi. Uni izlab topa olmagan Ibra o‘zi ham o‘g‘rilik qilishga qaror qiladi.

Kunlarning birida men Remboga o‘xshab qora kiyinib, ko‘chaga chiqdim va bolt kesadigan asbob yordamida harbiy velosipedni o‘g‘irladim. O‘sha velosiped zo‘r edi. Menga yoqib qoldi. Ochig‘ini aytsam, menga velosiped emas, o‘sha jarayon, hissiyotlar qiziq edi. Tunda yurish o‘zgacha zavq bag‘ishlardi. Kamdan-kam hollarda meni tutib olishardi.

Zlatan Ibrahimovich

Qaysidir pallada o‘g‘rilik qilish ishtiyoqi shved bilan achchiq hazil qildi. O‘yindan so‘ng Ibra yana bir bor velosipedi o‘g‘irlab ketilganini bilib qoldi. Uyigacha masofa juda uzoq edi. Charchagan yigitcha kiyinish xonasi yonida turgan yangi velosipedni oldi va minib ketdi.

Oradan bir necha kun o‘tgach, jamoaviy yig‘inda murabbiy yordamchisi bolalardan “Velosipedim yo‘qoldi, hech kim ko‘rmadimi?”, deb so‘radi. Qo‘rqib ketgan Ibra avvaliga jim o‘tirdi, keyin murabbiy yordamchisining oldiga borib tabassum bilan: “Bilasizmi, velosipedingizni men vaqtinchaga olgandim. Juda zarur bo‘lib qoldi. Ertaga qaytarib olib kelaman”, — dedi. Qanchalik g‘alati tuyulmasin, u vaziyatdan chiqa oldi.

Katta burni, bo‘yi uzunligi tufayli Zlatan tengdoshlari orasida ko‘p masxara qilinardi. Maktabda bolani majburan logopedga olib borishar, Zlatanning o‘zi buni haqorat deb qabul qilar edi. Tez orada ijtimoiy xizmat Sanela va Aleksandrning vasiyligini Yurkaga berdi, Zlatan esa otasi bilan yashay boshladi. Ayro yashashiga qaramasdan u opalari va onasi bilan iliq munosabatni saqlab qoladi.

Ichkilikka ruju qo‘ygan bo‘lishiga qaramasdan Zlatan doim otasidan faxrlangan

Shafiq qurilishda ishlab, yaxshigina maosh olardi. Maoshining katta qismini ichkilikka sarflar edi.

Stolda, polkalarda, hammayoqda pivo bo‘lardi. Men ko‘pincha bo‘sh idishlarni yig‘ib, axlat qutisiga solib, tashlab yuborardim. Albatta, bu qayg‘uli. Bunday vaziyatda har safar boshqa bolalar singari kayfiyatga qarab gapiradigan bo‘ldim. Dadam bilan qachon gaplashish mumkinligini bilardim. Ichgan kunining ertasiga u bilan gaplashish befoyda edi. Ikki kundan keyin esa holat battar bo‘lardi.

Zlatan Ibrahimovich

Ushbu voqealar sabab Ibra alkogol va tamakiga doim qarshi bo‘lib kelgan. Bir marta bu prinsipiga qarshi borishga to‘g‘ri kelgan, 2005-yilda “Yuventus” bilan birga chempionga aylangach, David Trezege shvedga “litrbol” o‘ynashni (ko‘p miqdorda spirtli ichimlik iste’mol qilish) taklif etadi.

Ichkilikka ruju qo‘ygan bo‘lsa ham Shafiq g‘amxo‘r ota edi. Kimdir uning farzandlarini xafa qilsa, uni ayab o‘tirmasdi. Undan tashqari o‘g‘lini erkalatishni ham yaxshi ko‘rardi: “O‘sha vaqtlarda men futbolchilarning rasmlarini kolleksiya qilardim. Ko‘pincha hafsalam pir bo‘lardi, ayniqsa shved futbolchilari duch kelib qolsa, men ular haqida hech narsa bilmasdim. Bir kuni otam uyga ulkan quti ko‘tarib keldi. Bu shunchaki ajoyib edi. Uni ochganimda, eng yaxshi braziliyalik futbolchilarning suratlari jamlangandi. Ba’zan birga televizor ko‘rardik, suhbatlashardik. Barchasi ajoyib edi”.

Shafiq Zlatan uchun nafaqat ota, haqiqiy erkaklik timsoli edi. “Men tishimni tishimga qo‘yib, oldinga yurishni o‘rgandim. O‘zimni ayamaslikni o‘rgandim. IKEA’dan yangi karavot xarid qilganimizdan so‘ng otamda transport uchun pul qolmagandi. Nima ham qila olardik? Barchasi oddiy. Otam karavotni yelkasiga ortdi va uygacha ko‘tarib olib bordi. Men esa ortidan borardim. ‘Ota, to‘xtang, dam oling!’. Lekin u yurishda davom etardi”.

Zlatanning otasi Malmyoning o‘ziga xos Chak Norrisi edi. Uni hamma tanirdi va hurmat qilardi. Ota-onalar yig‘ilishiga borgan Shafiq Zlatan ustidan shikoyat qiluvchi o‘qituvchilarni jiddiy qarashi bilan darhol to‘xtatardi.

Zlatanning o‘gay opasi giyohvandlik illati bilan kurashardi

Onasining yoniga qaytganda ham Zlatan muammolardan holi bo‘lolmadi. O‘sha vaqtda o‘gay opasi taqiqlangan moddalar iste’mol qila boshladi. “Narkotik moddalar opamning hayotini barbod qildi. Har safar kimdir qo‘ng‘iroq qilganda yoki kelganda onam qaltirab, barchasi o‘tib ketganini aytardi”, — deydi Zlatan.

Oradan vaqt o‘tib, opasi reabilitatsiya markaziga jo‘natildi va u yerda davolana boshladi. Tuzalganidan so‘ng u alohida uy oldi va onasi bilan barcha aloqalarini uzdi. Oilaviy ziddiyatlar Ibahimovichlar uchun odatiy hol edi.

Ibra opasi bilan oxirgi uchrashuvlaridan birida u yana narkotik modda iste’mol qilayotganini sezib qoladi. “Tug‘ilgan kunimda opamni ko‘rishga bordim. U yana narkotik bilan edi. Yuvinish xonasiga borayotganimda, u xavotir bilan meni to‘xtatdi. O‘zi u yerga kirdi va narsalarni joyini o‘zgartira boshladi. Bu yerda nimadir bor deb o‘yladim”.

Ikkinchi o‘gay opasi ham Zlatanning oilasi bilan aloqalarini uzgan. Barchasi Yurkaning chidab bo‘lmas xarakteri tufayli edi. Oradan 15 yil o‘tgach, u baribir onasiga qo‘ng‘iroq qildi. Aniqrog‘i uning farzandi, Yurkaning nabirasi go‘shakning narigi tarafida gapirardi.

“Salom, buvijon”, — dedi bolakay. Lekin Yurka gaplashgisi kelmayotganini bildirdi. Sanela go‘shakni oldi va “afsusdaman”, deya qo‘yib qo‘ydi. Bu vaziyat butun umr Zlatanning yodida qoldi.

Ibra xokkey yoki taekvondoga o‘tib ketishi mumkin edi

Zlatan 6 yoshida mahalliy futbol maktabiga boradi. Shvetsiyalik futbolchining so‘zlariga ko‘ra, o‘sha vaqtda g‘alabalar unchalik ahamiyat kasb etmagan — uni ko‘proq fintlari orqali raqiblar ustidan kulish qiziqtirgan. Murabbiylarning haddan tashqari qattiqqo‘lligi va Ibraning o‘jarligi futbolchini Bolqon muhojirlari to‘p suradigan “Bolqon” jamoasiga ketishga majbur qildi.

“Bolqon”dagi barcha bolalar bir-birini haqoratlar, sigaret chekar, bir-biriga oyoq kiyim uloqtirardi. Shunda Zlatan: “Ajoyib, xuddi uyimdagidek. Mening joyim shu yerda!”, — dedi.

“Murabbiy Bolqondan edi. Yugoslaviyada u yuqori darajada o‘ynagan. U bizga otadek edi. Ba’zan bizni uyiga chaqirib, muzqaymoq yoki turli taomlar bilan mehmon qilardi”, — eslaydi Zlatan.

Ibra qisqa muddat darvozabon pozitsiyasida o‘ynab ko‘rdi. Yangi ampluada u ko‘p gol o‘tkazib yuborardi. Bu esa Zlatanning futboldan bezishiga olib keldi va xokkeyga o‘tishga qaror qildi. Bir necha kundan so‘ng esa ortga qaytib keldi: “Nazar tashlashning o‘zi kifoya qildi. Jin ursin, buning  uchun (xokkey) shuncha narsa olish kerak. Yana mana shu matohlarga pul sarflash kerak. Yagona variant — bu la’nati futbolga qaytish”, — degandi.

Hujumga qaytgan Ibra yana eng yaxshilardan biriga aylandi. Mahalliy jamoaga qarshi o‘yinda Zlatan zaxirada qoldirildi. Jamoadoshlari kabi uning o‘zi ham bundan hayratda edi. Birinchi bo‘limdan so‘ng “Bolqon” 0:4 hisobida yutqazayotgandi. Ikkinchi bo‘limda murabbiy Ibrahimovichni maydonga tushirdi va u 8 ta gol urib, jamoasiga g‘alaba keltirdi.

Shafiq o‘g‘liga kattaroq jamoalarda o‘ynash vaqti kelganligi, unga “Malmyo” varianti ma’qulligini aytadi. Zlatan bunday jamoa borligini ham bilmasdi, shunchaki otasining so‘zini qaytara olmagani uchun tibbiy ko‘rikdan o‘tish uchun boradi. Ikki kundan so‘ng esa u jamoaga qabul qilinadi.

Ibra yangi jamoasida ham o‘zgarmadi. Har doimgidek, jamoaviy qoidalarga tupurgan edi. Bir kuni hakam hissiyotlarga berilgani uchun Ibraga sariq kartochka ko‘rsatadi. Zlatan esa javoban uni uzoqroqqa uloqtirib yubordi. Natijada qizil kartochka bilan siylandi.

Jamoadoshlarining ota-onalari ham Zlatandan norozi edi. Ular shvetsiyalik yigitchaning o‘ziga bino qo‘yganidan shikoyat qilardi. Futbol vaqtida Zlatan maydondagi bir futbolchini yerga yiqitdi. Albatta, ertasiga Ibrahimovichda insoniy tuyg‘ular uyg‘onib, jabrlangan futbolchidan uzr so‘rash uchun shifoxonaga bordi. Ammo ota-onalar Zlatanni jamoadan haydash uchun petitsiyani boshlagan edi. Bundan xabar topgan futbolchi taekvondoga o‘tib ketmoqchi bo‘ladi. “Malmyo” murabbiyi uni tinchlantirib, Zlatanning ko‘z oldida petitsiya qog‘ozini bo‘laklarga bo‘lib tashlaydi.

Vaqt o‘tib, Ibra jamoada do‘stlar orttiradi. Ammo kiyim almashtirish xonasida asabiylik saqlanib qolgandi. Hujumchi to‘pni hech kimga oshirmas, tez-tez uni oldirib qo‘yar, hammani o‘ngga-chapga yo‘naltirardi. Ko‘pchilik Zlatanning “Malmyo”dan ketishini xohlar, uning o‘zi ham shu qarorda edi.

Yoshlar murabbiyi Zlatanni asosiy jamoaga o‘tkazishni o‘ylab qoldi. U rahbariyatni iste’dodli futbolchi bilan shartnoma imzolashga ko‘ndirdi. Shu tariqa shved asosiy jamoaga o‘tdi.

1999-yil 17 yoshli Zlatan “Malmyo”ning birinchi jamoasida debyut qiladi. U 47 ta o‘yinda 18 ta gol urib, jamoasining yuqori divizionga o‘tishiga yordam berdi. Ikki mavsumdan so‘ng esa Yevropaning top-ligalarini zabt etish uchun jamoani tark etdi. U Arsen Vengerga keskin rad javobini berdi va Amsterdamning “Ayaks”iga o‘tib ketdi. Qolgani endi boshqa hikoya...