O‘zbekistonda gender tengligi yetarli ta’minlanmagan. Bu “Daryo”ga Jahon bankining Uzbekistan: The Second Systematic Country Diagnostic hisobotidan ma’lum bo‘ldi.
Mehnatga layoqatli aholi tarkibidagi ayollar ulushi erkaklarnikiga nisbatan 28 foiz punktga past – bu farq yuqori daromadli mamlakatlardagi o‘rtacha ko‘rsatkichdan deyarli ikki baravar ko‘p.
Ayollar, ayniqsa, yosh ayollar ko‘proq ishsiz qoladi yoki umuman ishlamaydi.
Nima uchun ish qidirmayotganligi haqida so‘ralganda, ayollarning 43 foizi uy yumushlarini sabab qilib keltiradi, erkaklarda esa bu ko‘rsatkich 7 foizni tashkil qiladi.
O‘zbekistonda ko‘pincha ayollar zimmasiga bolalarni parvarish qilish, suv olib kelish, ovqat pishirish, tozalash, bog‘dorchilik va qaramog‘idagi kishilarga g‘amxo‘rlik qilish kabi ko‘p vaqt talab qiladigan uy yumushlari yuklanadi.
Ayollarning ish kuchida ishtirok etish ko‘rsatkichlari past bo‘lishiga qaramay, o‘rtacha hisobda ayollar ish o‘rni tanqisligi erkaklar ishining yetishmasligi bilan bir xil muammo hisoblanadi.
Bu qisman ishga qabul qilishdagi gender diskriminatsiyasi bilan bog‘liq bo‘lib, sezilarli iqtisodiy oqibatlarga olib keladigan odatiy hodisadir.
Shu bilan birga, ish haqi o‘rtachadan yuqori bo‘lgan qurilish (94 foiz), transport va omborxona (93 foiz), axborot va kommunikatsiya texnologiyalari (68 foiz), moliya va sug‘urta faoliyati (65 foiz)kabi sohalarda ishchi kuchining asosiy qismini erkaklar tashkil qiladi.
Gender tengligini kafolatlash va gender asosidagi zo‘ravonlikka qarshi kurashish bo‘yicha yaqinda qabul qilingan qonunlar gender tengsizlikni bartaraf etishda muhim birinchi qadamdir.
2019-yil sentabr oyida qabul qilingan “Gender tengligini kafolatlash to‘g‘risida”gi qonun ayollar va erkaklar uchun teng imkoniyatlar yaratib, jinsi bo‘yicha kamsitishni taqiqlaydi, davlat xizmatlaridan teng foydalanish, davlat va jamiyat hayotida ishtirok etishni ta’minlaydi.
“Ayollarni zo‘ravonlikdan himoya qilish to‘g‘risida”gi qonun gender zo‘ravonligi yuzasidan ichki ishlar organlariga shikoyat qilishning huquqiy asoslarini belgilab, zo‘ravonlik qurbonlarini tizimli himoya qilishga yo‘l ochadi.
Yangi qonunlarning qabul qilinishi gender asosidagi zo‘ravonlikni jinoiy huquqbuzarliklarning alohida toifasi sifatida belgilab beradi hamda bunday holatlarni qayd etish, ko‘rib chiqish va nazorat qilish talablarini belgilaydi.
Izoh (0)