Tahlilchilar urush va yangi sanksiyalar fonida jahon savdosi qanday rivojlanishi mumkinligi haqida beshta farazni ilgari surdi. Bular ichida sulh tuzilgan taqdirda Rossiya bilan munosabatlarni tiklashdan tortib, dunyoning raqobatdosh bloklarga bo‘linishigacha bo‘lgan taxminlar bor.
Jahon iqtisodiy forumi (WEF) Rossiyaning Ukrainadagi harbiy amaliyotining jahon savdosiga ta’sirining mumkin bo‘lgan variantlarini tavsifladi.
Ma’lum bo‘lishicha, mojaro “misli ko‘rilmagan savdo va boshqa iqtisodiy sanksiyalar”ga olib keldi. Geosiyosiy ziddiyatning kuchayishi uning global savdo tizimiga ta’siri haqida savollar tug‘dirmoqda.
Tahlilchilar mamlakatlar o‘rtasidagi savdo aloqalarini rivojlantirishning beshta mumkin bo‘lgan ssenariylarini aniqladi:
Birinchisi — “Rossiyani boykot qilish”. Bu variant bilan sanksiyalar faqat Rossiya va Belarusga nisbatan qo‘llaniladi, Ukrainadagi urush cho‘zilsa, cheklovlar kengayadi va global kompaniyalar mamlakatni tark etishda davom etadi.
Ikkinchisi - “reabilitatsiya” ssenariysi. Agar Ukrainada sulhga erishilsa, Rossiyaning boshqa davlatlar bilan savdo aloqalari asta-sekin tiklanishi mumkin. Bu global savdo tizimining yanada parchalanish xavfini kamaytiradi.
Uchinchisi — “reaktiv parchalanish”. Bunda Rossiyani moliyaviy qo‘llab-quvvatlovchi Jahon savdo tashkiloti (JST) mamlakatlariga ikkilamchi sanksiyalar qo‘llaniladi.
To‘rtinchisi — hamkor davlatlar o‘rtasidagi aloqalarni chuqurlashtirish, masalan, raqamli iqtisodiyot yoki ekologiya sohasida yangi umumiy qoidalar ishlab chiqilishi mumkin.
Beshinchisi — “Kambag‘al ittifoqdosh bo‘lmaganlar. Bunday holda JSTdagi hamfikr davlatlar “Liberal jahon iqtisodiyoti tartibi” qadriyatlariga ega bo‘lgan davlatlar bilan savdo hamkorligini davom ettiradi. Buning oqibatida boshqa davlatlar savdo imtiyozlaridan mahrum bo‘ladi.
Iqtisodchilarning ta’kidlashicha, dunyoni bir-biriga qarama-qarshi bo‘lgan iqtisodiy bloklarga bo‘lish noto‘g‘ri strategiya, chunki raqobatdosh davlatlar hozir bir-biriga juda bog‘liq.
Shuning uchun, milliy xavfsizlik nuqtai nazaridan savdo sanksiyalari qo‘llanilganda, ular xalqaro huquqning eng qo‘pol buzilishi tufayli sanksiyalar bilan cheklanishi kerak, — deydi WEF.Ukrainada harbiy operatsiya boshlanganidan keyin dunyoning ko‘plab davlatlari Moskvaga qarshi iqtisodiy sanksiyalar kiritdi. Cheklovlar Rossiya bilan savdoga ham ta’sir qildi.
G7 davlatlari Rossiya bilan eng qulay davlat rejimini to‘xtatish niyatini e’lon qildi. Jahon savdosi uchun asosiy bo‘lgan ushbu rejim, ma’lum bir davlat bilan savdo qilganda, ushbu rejim amal qilayotgan barcha mamlakatlar bir xil imtiyozlardan foydalanadi va bir xil majburiyatlar qo‘llaniladi.
Avvalroq Rossiya urushi Osiyoda ochlikni keltirib chiqarishi mumkinligi haqida xabar berilgan edi.
Izoh (0)