Vazirlar Mahkamasining Madaniy merosni himoya qilish inspeksiyasi hamda Madaniy meros agentligi Xiva shahridagi Ichan-qal’a davlat muzey-qo‘riqxonasida o‘rganish ishlarini olib borgani haqida xabar berilgan edi. O‘rganish davomida ayrim ashyolarning tavsiflariga o‘zgartirishlar kiritilgani yuzasidan asoslovchi hujjatlar mavjud emas, deb topilgan.
Shuningdek, noyob ashyolar ro‘yxatiga kiritilgan eksponatlar xatlovdan o‘tkazilgan. Unga ko‘ra, jami 101 ta muzey ashyolari kirim kitobi tavsifnomalariga o‘lchami, materiali, ishlanish uslubi va yaratilgan davri bo‘yicha mos kelmasligi aniqlangan.
Madaniy merosni himoya qilish inspeksiyasi tomonidan o‘rganish yakunlari bo‘yicha tegishli xat-hujjatlar huquqiy baho berish uchun huquqni muhofaza qilish organlariga taqdim etilgan.
“Daryo” muxbiri Mirolim Isajonov mazkur holat bo‘yicha Ichan-qal’a davlat muzey-qo‘riqxonasi fondi direktori Ozod Karimov bilan soxtaligi aytilayotgan eksponatlar borasida suhbatlashdi.
Ozod Karimovning ta’kidlashicha, 2022-yilning mart oyida haqiqatan Ichan-qal’a davlat muzey- qo‘riqxonasidagi eksponatlar xatlovdan o‘tkazilgan. Komissiya tomonidan 101 ta ashyolar kirim kitobidagi ma’lumotlarga to‘g‘ri kelmagani haqida xulosa yozilgan.
“Shundan keyin hammayoqda shov-shuv ko‘tarildi va direktor buyrug‘i bilan qayta komissiya tuzilib, tekshiruv o‘tkazildi. Natijada ko‘p narsa noto‘g‘ri yozilganligi ma’lum bo‘ldi.
Shuni alohida aytish kerakki, bu yerdagi narsalar hech qayerga ketmagan, hammasi shu fondda saqlanyapti. Ellik yildan beri mana shu yerda ishlab kelyapman. O‘tgan vaqt ichida biror buyum yuqori tashkilotlar rahbarlari ruxsatisiz hech qayerga olinmagan. Hamma narsa joyida turibdi.
Hozirgi kunda biz eksponatlarni o‘rganyapmiz. Qisqa vaqt ichida hammasini joy-joyiga qo‘yib, dalolatnomalar yozamiz va elimiz oldida yuzimiz yorug‘ bo‘lishiga ishonamiz”, — deydi u.
Fond direktorining qayd etishicha, 101 ta noyob ashyolar ichida misdan ishlangan buyumlar, matodan tikilgan kiyimlar, qurollar ham bor.
“Ularning hammasi joyida turibdi, hech narsa almashtirilmagan. Bizdan avval ishlagan xodimlar, 60-yillarda faoliyat yuritganlar eksponatlarni noto‘g‘ri o‘lchagan, qaysi texnikadan foydalanganini bilmaymiz. Ularning ishini biz to‘g‘rilab chiqyapmiz.
Bu yerda avvallari savodsiz, 4-sinfni bitirganlar ishlagan. Hozirgi kirim kitobi 1966-yilda inventarizatsiya qilinib, yangidan yozilgan. Uni o‘qisangiz grammatik, stilistik xatolar juda ko‘p. U vaqtlarda arabchani bilmaganlar ham ishlagan. Bugungi kunda bizda ikki nafar oliy ma’lumotli arab tili mutaxassislari faoliyat yurityapti. Ular kirim kitobidagi kamchilik va xatolarni to‘g‘rilab kelmoqda”, — deydi Ozod Karimov.
Uning aytishicha, mazkur bino 1616-yilda qurilgan. Ammo termitlar yeb, tugatganidan keyin XIX asr boshlarida Olloqulixon yangidan barpo ettirgan va Arabxon madrasasi deb nom qo‘yilgan.
“Bu binodan 1976-yildan beri fond sifatida foydalanib kelinadi. Lekin hozirgi davrda mazkur binodan fond sifatida foydalanish xato va bu to‘g‘ri kelmaydi. YUNESKO ham “Bu tarixiy yodgorlik, bu yerda ishlasalaringiz nimanidir buzib qo‘yasizlar yoki sindirasizlar. Ashyolarni boshqa joyda saqlanglar”, deb bu yerda fond qilmaslikni tavsiya etgan”, — deydi fond direktori.
Bundan avval Surxondaryodan Mirzo Ulug‘bek davriga oid mis tangalar topilgani, Xorazmda me’moriy arxitektura yodgorligi hisoblanuvchi Deshon qal’aning bir qismi qulab tushganito‘g‘risida xabar berilgandi.
Izoh (0)