Jahongir Ortiqxo‘jayevning fuqarolar uchun qabuli tonggacha davom etmoqda. Fuqaro dardini o‘rganish yaxshi, albatta, ammo ishchilar huquqi poymol bo‘lmayaptimi?

Toshkent shahar hokimi Jahongir Ortiqxo‘jayevning fuqarolar uchun qabuli tonggi soat 03:00 da, ba’zan undan ham o‘tib tugamoqda. Bu haqda shahar hokimligi axborot xizmatining rasmiy Telegram kanalida ma’lum qilingan.

Shahar hokimining aholi murojaatini o‘rganishga e’tibor qaratishi va bunga ko‘p vaqt ajratishi tahsinga loyiq, albatta. Ammo ishchilar huquqi-chi? Tong azon 03:00 gacha qabulda bo‘lgan hokim o‘rinbosarlari-yu, tashkilot mas’ullari qabuldan so‘nggi ish kunida o‘z vaqtida ishda bo‘lishiga, uning ishida unum bo‘lishiga kim kafolat beradi?

“Daryo” muxbiri bilan suhbatlashgan manbaning aytishicha, bundan hatto hokim o‘rinbosarlari ham norozi bo‘lmoqda.

“Kecha Toshkent shahar hokimligida mas’ul lavozimda ishlovchi ishchilardan birining eri bilan gaplashib qoldim. Xotinimga hokimiyat uylanganmi yoki menmi? Har kuni yarim kechagacha ishda bo‘ladi. Buni tartibga oladigan mas’ullar yo‘qmi? Yoki hokimiyat ishchisi yarim kechasi ham ishlashga majburmi, deyapti”, — deydi “Daryo” muxbiri bilan suhbatlashgan manba.

Shahar hokimi matbuot kotibi yuritayotgan Telegram’dagi rasmiy kanalga e’tibor qaratilsa, 2022-yilning aprel oyida deyarli har kuni shahar hokimi qaysidir manzilga borib, aholi uchun sayyor qabul o‘tkazganini ko‘rish mumkin.

“Fuqarolar uchun qabullar bo‘lgani, aholining muammosiga yechim topilgani yaxshi, albatta. Ammo bunday jonkuyarlik hokimiyat ishchilarining oilasiga, yaqinlariga va uni intizor kutib o‘tiradigan farzandlariga ajratadigan vaqtini o‘g‘irlash evaziga bo‘lishi yaxshi emas-da”, — deydi shahar hokimning tongga qadar qabul o‘tkazishini qoralagan suhbatdosh.

Ortiqxo‘jayev qabullari haqidagi xabarlarga ilova qilingan suratlarning ma’lumot berishicha, shahar hokimining qabuli asosan kechasi, yarim tun va tongga qadar davom etadi.

Jumladan 2022-yilning 3-aprel kuni bo‘lib o‘tgan qabul tonggi 03:33 da ham davom etgan. 4-apreldagi qabul ham kechki 02:29 da avjida bo‘lgan. 5-aprelda soat 02:04 da ham qabul davom etgan. Bu holat 11-aprelda 01:20, 12-aprelda 01:49, 13-aprelda 02:13, 14-aprelda 03:19, 20-aprelda 01:27 da ham davom etgan va hokimdan tashqari hokimlik mas’ullari ham ishdan tashqari vaqtda ishda bo‘lgan.

“Shahar hokimi men ham kechani kecha kunduzni kunduz demay, ishlayapman-ku. Bugungi davr talabi shu-ku deyishi mumkin, albatta. Uning gapida ham jon bor. Bugun davlat rahbari hamma joy koyitib ishlashi kerakligini aytyapti. Ammo muqaddas Ramazon oyida ro‘zadorlar uchun iftorlik, saharlik degan gaplar ham bor-ku. Shuningdek, tungi paytda ishga jalb qilingan ishlar uchun qo‘shimcha pul to‘lanmayapti?”, — deydi suhbatdosh.

Toshkent shahar hokimligi “Daryo” so‘roviga javob berar ekan, mazkur holatni quyidagicha izohladi.

Shahar hokimining tumanlarda o‘tkazilayotgan qabullari kechki va tungi vaqtda o‘tkazilishiga sabab murojaat qiluvchilarning aksariyati musulmon bo‘lganligi, Ramazon oyida ko‘pchilik ro‘zadorligi inobatga olingani, tarovih namozidan keyin bemalol chiqishlariga qulaylik yaratish hisoblanadi. Kunduzgi vaqtda hokim va sektor rahbarlari tumanlar hududini ko‘zdan kechirib, mavjud muammo va kamchiliklarni aniqlash, ularni bartaraf etish, mahallalar qiyofasini takomillashtirish bo‘yicha kerakli topshiriqlarni berish va choralar ko‘rish bilan shug‘ullanib kelmoqda.

Toshkent shahar hokimi tomonidan tumanlarda o‘tkazilayotgan qabullarda asosan onkologik va surunkali kasalliklardan davolanish, tibbiy operatsiyaga ko‘maklashish, ishga joylashtirish, kommunal to‘lovlardan qarzdorlik, yashash sharoitlarini yaxshilash zaruriyati kabi ijtimoiy muammolar eshitilib, hal etilmoqda.

Bunda tegishli soha mutasaddilari qabul bo‘lgan kunning ertasiga ishga qaysi vaqtga kelishi Toshkent shahar hokimligining nazoratiga olinmagan va tuman tashkilotlari darajasida hal qilinadi. Alohida ta’kidlash kerakki, hokim qabullarida qatnashayotgan hokimlik xodimlari va mas’ul rahbarlar o‘z vijdoni, burchi, xalqimiz oldidagi mas’uliyatidan kelib chiqib, ishtirok etmoqda.

Qabullarda berilgan murojaatlar joyida o‘rganilib, ijobiy hal qilinmoqda, moddiy yordam ko‘rsatilmoqda. Hamda huquqiy tushuntirishlar berilmoqda. Shu jumladan, fuqarolarning yillar davomida to‘lay olmay, to‘planib qolgan kommunal to‘lovlar bo‘yicha qarzdorliklari homiylar hisobidan qoplab berilmoqda.

Qabullarda kundalik ishtirok etayotgan shahar hokimligining xodimlari esa, kechqurun yoki kechasi ishlagan bo‘lsa, ertalab va kunduzi dam olib, ishga kechroq kelishiga ruxsat berilgan. Bunda, hokimlikning rahbar xodimlari va sektorlar rahbarlari o‘z ish rejasiga muvofiq ishlashda davom etmoqda. Bu qabullarda ishtirok etayotgan xodimlarni qo‘shimcha moddiy rag‘batlantirish hozircha ko‘zda tutilmagan”.

Toshkent shahar hokimligi axborot xizmati

“Majburiy mehnat, majburiy mehnatdan boshqasi emas”, — deydi bu haqda “Daryo”ga xabar bergan manba.

“Daryo”ning bu haqdagi so‘roviga javob bergan huquqshunos Saidali Muxtoraliyev mazkur vaziyatda Mehnat kodeksining ikki moddasidagi holat ya’ni ish vaqtidan tashqari ish va tungi vaqtdagi ishga jalb qilish holati borligini, buning uchun esa albatta xodimning roziligi olinishi kerakligini aytmoqda.

“Bu yerda ish vaqtidan tashqari ish va tungi vaqtda ishga jalb qilish holati bor. Bu haqda Mehnat kodeksining 122-moddasi (tungi vaqtdagi ishning muddati) hamda 124-moddasi (ish vaqtidan tashqari ish)dagi holatlar bor. Xodimni ish vaqtidan tashqari ish va tungi ishga jalb qilish uchun avvalo uning roziligi olinishi kerak bo‘ladi. Undan keyin esa buyruq yoki farmoyish chiqarish lozim bo‘ladi. Shundan so‘nggina ularni bunday ishga jalb qilish mumkin”, — deydi Saidali Muxtoraliyev.

Yuristning tushuncha berishicha, Mehnat kodeksining 157- va 158-moddalarga ko‘ra xodimni ish vaqtidan tashqari ishga jalb qilish uchun kamida ikki hissa miqdorda haq to‘lash kerak. Tungi ishga jalb qilish uchun esa odatdagi ish haqidan kamida bir yarim baravar ko‘p miqdorda haq to‘lanadi.

Toshkent shahar hokimligi hokimning ishdan tashqari va tungi vaqtda o‘tkazilayotgan qabullari sabab ortiqcha ishlayotgan hokimiyat ishchilari qabuldan keyingi kunda dam olishi mumkin, tumandagi mas’ullarning qay tartibda dam olishi esa bizga qorong‘i, deyapti. Va ishdan tashqari hamda tungi vaqtda ishlayotgan xodimlarni qo‘shimcha rag‘batlantirish ko‘zda tutilmaganini qo‘shimcha qilmoqda. Qonunchilikda esa bu holat qonun buzilishi ekani oydinlashmoqda.

Xo‘sh, Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi bunga nima deydi?