O‘zbekistonda kreditlar juda qimmat. Markaziy bank vaziyat qachon o‘zgarishiga izoh berdi

O‘zbekistonda kreditlar qimmatligi an’anaga aylangan.

Masalan, ipoteka kreditlari bo‘yicha o‘rtacha foiz stavkasi 2021-yilda 17,5 foizni tashkil qilgan. Taqqoslash uchun, Rossiyada ushbu ko‘rsatkich – 7,7 foiz, Qozog‘istonda – 8,4 foiz, Qirg‘izistonda – 12,8 foizni ko‘rsatmoqda.

Yana bir misol – 2021-yilning dekabr oyida uzoq muddatli kreditlar bo‘yicha o‘rtacha stavkalar 20,5 foizni tashkil qilgan bo‘lsa, Rossiyada – 10,8 foiz etib belgilangan.

Shunga qaramasdan, O‘zbekistonda foiz stavkalari asta-sekin pasayib bormoqda. Buni 2020-yil holati bilan taqqoslangan quyidagi jadvalda ko‘rish mumkin.

Markaziy bankning ta’kidlashicha, kelgusi choraklarda inflyatsiyaning pasayishi natijasida asosiy stavkaning, shu jumladan, kreditlar narxlarining tushishi ham taxmin qilinyapti.

Inflyatsiya

 2021-yil yakuniga ko‘ra, inflyatsiya darajasi 9,98 foizni tashkil etdi. Bu O‘zbekiston uchun tarixiy voqea.

Birinchidan, bu ko‘rsatkich 2017-yildan beri ilk bor 10 foizdan pastladi (2020-yilda 11,1 foizni tashkil qilgan, 2019-yilda 15,2 foiz edi, 2018-yilda 14,3 foiz, 2017-yilda 14,4 foiz).

Ikkinchidan, 2021-yil Markaziy bank mamlakatdagi inflyatsiya darajasini nazorat qila boshlaganidan keyingi birinchi yil bo‘ldi. Regulyator o‘z maqsadiga erishdi va inflyatsiyani 10 foizlik darajada ushlab turishning uddasidan chiqdi.

2022-yilda O‘zbekistonda inflyatsiya ko‘rsatkichi 8-9 foizni tashkil qilinishi taxmin qilinyapti.

Bu joriy yildagi narxlar inflyatsiya holati deyarli 10 foizni ko‘rsatgan 2021-yilga nisbatan sekinroq o‘sishni anglatadi.

Asosiy stavka

Avvalroq Markaziy bank (MB) boshqarmasi payshanba kungi yig‘ilishida asosiy stavkani yillik 14 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirishga qaror qilgani xabar qilingandi.

So‘nggi marta stavka 1,5 yil avval o‘zgartirilgan, o‘shanda, 2020-yil sentabrida 1 foizli punktga pasaytirilgandi.

Asosiy stavka tushgan taqdirda, katta ehtimol bilan kreditlar va depozitlar bo‘yicha stavkalar ham pasayadi, chunki sarmoya jalb qilish arzonlashadi.

Kredit berishda asosiy stavka banklar tomonidan bog‘lanishi mumkin, foizlarni to‘lash miqdori esa asosiy stavka darajasiga qarab o‘zgaradi.