• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12692.42
    • RUB158.44
    • EUR14511.24
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +24°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Texnologiyalar

    “Mendan ularga javob” — Shimoliy Koreyada ikki haftadan beri internet uzilib qolyapti. Bu amerikalik xaker qasosi

    Bir yil avval shimoliy koreyaliklar xaker texnikasiga masofadan turib kirishga urinishdi. Xaker AQSh hukumati munosabatini bir yil kutdi, hozir esa vaziyatni “o‘z qo‘liga olishga” qaror qildi.

    Foto: Getty Images / Elena Lacey

    Foto: Getty Images / Elena Lacey

    So‘ngi ikki haftada NK Pro kuzatuvchilari Shimoliy Koreya aloqa tizimida yuz berayotgan muammolarni seza boshlashdi: vaqti-vaqti bilan va ba’zi kunlar ketma-ket – Air Koryo aviabiletlarga buyurtma berish xizmatidan tortib to Kim Chen Inning Naenara hukumat portaligacha bo‘lgan barcha saytlar ishlamadi.

    Tarmoqqa kirish imkoniyatini ta’minlovchi markaziy mashrutizatorlardan biri ishdan chiqishi natijasida mamlakat va tashqi dunyo o‘rtasidagi raqamli aloqalarga putur yetdi. 

    Yanvar oyida Shimoliy Koreya mamlakati raketa uchirish bo‘yicha bir qator sinovlarni o‘tkazgan edi, ulardan biri rekord natija bilan yakuniga yetgan: Yaponiya va Janubiy Koreya hukumatlarining ma’lumotlariga ko‘ra, ballistik raketa tovush tezligidan 16 martaga oshib ketgan. Bu esa Shimoliy Koreyaga xorij rasmiylari xakerlari tomonidan avval ham yuz bergan ogohlantirish sifatida yana bir bor kiberhujum uyushtirildi, degan fikrga sabab bo‘ldi.

    Biroq uzilishlar bo‘yicha javobgarlik AQSh yoki xakerlik agentiligiga homiylik qiluvchi biron-bir boshqa davlat zimmasiga yuklatilmaydi: bu ishda birgina amerikalikning qo‘li bor, deydi  Wired nashri.  

    Shimoliy Koreyada internetni kim va qanday qilib o‘chirdi?

    2021-yilning yanvar oyida P4x nomi ostida yashiringan xakerga shimoliy koreyaliklar tomonidan kiberhujum uyushtirildi. Amerikalik buzib kirish vositalarini o‘g‘irlash va dasturiy ta’minotning zaif tomonlari bo‘yicha ma’lumotlarni qo‘lga kiritishga qaratilgan, g‘arbning xavfsizlik bo‘yicha mutaxassislariga uyushtirilgan hujum jabrlanuvchilaridan biriga aylandi.

    P4x’ning aytishicha, u “biron-bir qiymatli buyum” o‘g‘irlanishining oldini olishi mumkin edi, biroq xakerlar aynan uni mo‘ljalga olgani, AQSh hukumati esa aytarli munosabat bildirmagani uni qattiq tashvishga solgan. 

    Amerikalik “o‘z kuchini ko‘rsatib qo‘ymasa”, hujumlar yana davom etishini aytib, yuz bergan hodisa bo‘yicha vaziyatni o‘z qo‘liga olishga qaror qildi.

    Ular bir narsani tushunishlarini istardim: agarda ular tomonidan bizga hujum uyushtirilsa, ularga tegishli  infratuzilmaning bir qismi ma’lum vaqtga ishdan chiqadi, — deydi xaker.
    P4x’ning so‘zlariga ko‘ra, u Shimoliy Koreya tizimlarida butun mamlakat tarmog‘iga aloqador serverlar va marshrutizatorlarni bir o‘zi buzib o‘tishi mumkin bo‘lgan ko‘plab zaifliklarni aniqlagan. Xaker mamlakat hukumati ishini osonlashtirmaslik uchun “kalavani uchini” aytishdan bosh tortdi, ammo NginX veb-serveridagi xatoliklarni misol sifaytida ishora qildi.

    Server ma’lum HTTP sarlavhalarni noto‘g‘ri ravishda qayta ishlashi, buning natijasida serverlarni qayta yuklash va ularni ishdan chiqarishga imkon yaratilishini aytgan. 

    P4x Apache veb-serveri dasturiy ta’minotining “qadimgi” versiyalarini topganini ham bildirib o‘tdi va uning ta’biri bo‘yicha, “eski” va “Linux’ning kuchsiz ko‘rinishi” deb ta’riflagan Shimoliy Koreyaning RedStar OS operatsion tizimini o‘rganishni boshlaganini aytdi.

    Shimoliy koreyaliklar nima uchun P4x’ga hujum qilishdi va nima uchun u mustaqil harakat qilishga qaror qildi? 

    P4x Shimoliy Koreya josuslari e’tiboriga qachon tushganini biladi: o‘tgan yilning yanvar oyida unga notanish kimsa tomonidan yuborilgan buzib kirish vositasini ochgan, 24 soat o‘tib esa Shimoliy Koreya xakerlari hujumi haqida ogohlantiruvchi Google Threat Analysis Group blogi xabarini aniqlagan. P4x virtual mashinani qolgan tizimlardan raqamli karantinga alohida joylashtirib ochgan.  

    Keyinroq unga hech qanday yordam taklif qilmagan Federal qidiruv byurosi vakillari zararni baholash yoki kelgusida himoyalanish maqsadida xaker bilan bog‘lanishgan. Hujumchilar harakati bo‘yicha tekshiruv ishlari o‘tkazilmadi, bundan tashqari amerikaliklar hujum ortida Shimoliy Koreya turganini ham rasman tan olishmadi. “Fikrimcha, hech kim bizni qo‘llab-quvvatlamaydi”, – deydi u.

    Qo‘shma shtatlar hukumatni, korporatsiyalarni o‘z himoyasiga olishi mumkin, ammo ma’lum shaxslarni emas, – kompyuter xavfsizligi bo‘yicha mutaxassis, Milliy xavfsizlik agentligining sobiq xakeri Deyv Eytel.  

    Hujum qanday oqibatlarga sabab bo‘ldi va xaker nima uchun boshqalarni birlashishga undayapti?

    P4x’ning nisbatan sodda usullari o‘z samarasini berdi: Pingdom xizmati ma’lumotlariga ko‘ra, xakerlik hujumi davomida mamlakat tashqarisidagi Uriminzokkiri.com saytidan tashqari barcha saytlar faoliyati to‘xtagan. Kiberxavfsizlik tadqiqotchisi Junad Alining Wired nashriga aytishicha, buni kim uyushtirganligi haqidagi hech qanday ma’lumotsiz, ketma-ket ikki hafta davomida sirli hujumlarga guvoh bo‘lgan.

    Alining so‘zlariga ko‘ra, Shimoliy Koreyaning asosiy marshrutizatorlari vaqti-vaqti bilan ishdan chiqib, oqibatda nafaqat saytlarga, balki elektron pochta va boshqa internet servislarga kirish imkoniyati yo‘qolgan. Mutaxassis marshrutizatorlarning ishdan chiqqanida ma’lumotlarni Shimoliy Koreyaga yuborishning iloji bo‘lmaganligi tufayli, hujum natijasini “mamlakatda internetning to‘liq o‘chishi” deb baholaydi.   

    Px4 o‘zi erishgan natijada to‘xtab qolmaslikni ko‘zlayapti: endilikda u ma’lumotni o‘g‘irlab, uni mutaxassislarga taqdim etish uchun Shimoliy Koreya tizimlarini buzishni rejalashtiryapti. Xaker birgalikda amalga oshiriladigan hujumlar uchun ko‘proq ishtirokchilarni o‘z harakatiga qo‘shish maqsadida FUNK Project saytini ishga tushirmoqchi. “Ushbu loyiha Shimoliy Koreya shaffofligini saqlash loyihasidir”, — deyiladi FUNK Project saytida.

    P4x’ning so‘zlariga ko‘ra, nafaqat Shimoliy Koreyaga, balki o‘z fuqarolariga nisbatan bo‘layotgan hujumlarga munosabat bildirmayotgan o‘z mamlakatiga ham signal berishga urinmoqda.

    Agarda menga hech kim yordam bermasa, o‘zimga o‘zim yordam beraman, – deydi xaker. Shu bilan birga, amerikalik “inson huquqlarini qo‘pol buzganlikda” ayblanayotgan Kim rejimiga belgi berish – eng asosiy maqsadi ekanligini inkor etmaydi.
    Amerikalik uning asl maqsadi nima ekanligi so‘ralganda savolga tabassum bilan “Koreyada rejimni o‘zgartirish” deb javob berdi. Ammo jiddiylashib, u o‘z nuqtayi nazarini isbotlamoqchi ekanligini aytdi. 

    07.02.2022, 20:52   Izoh (0)   37485
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    O‘zbekistonda TikTok’ni butunlay bloklash imkoniyati mavjudmi?

    03.02.2022, 16:53

    “Blekautdan himoya”: O‘zbekistonda quyosh panellari bo‘yicha asosiy ma’lumot — sotib olish, o‘rnatish, foydalanish

    03.02.2022, 16:15

    Bloomberg: Apple kompaniyasi iPhone’larga to‘lovlarni qabul qilish funksiyasini qo‘shmoqchi

    28.01.2022, 16:20

    Askar 130 drondan iborat “to‘da”ni boshqarmoqda. Kelajak urushi qanday ko‘rinishda bo‘ladi? (video)

    17.01.2022, 14:55

    AQShda ikki fyuzelyajli ulkan samolyot o‘zining yangi sinov parvozini amalga oshirdi (video)

    17.01.2022, 13:58

    Namanganlik 15 yoshli o‘quvchi avtomobilni telefon yordamida boshqarmoqda. U kelgusida Tesla mashinasining o‘zbekcha muqobilini yaratmoqchi

    03.01.2022, 08:00
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi


    SonetUzStyle tanlovida ishtirok etish uchun arizalar qabuli 15-avgustgacha uzaytirildi


    Endi Ucell ilovasida Yandex Music’ni tinglash mumkin 


    Avvallari xufiyona iqtisodiyotda faoliyat yuritgan eshitish va gapirishda muammosi bor insonlar endi rasmiy sektorga qo’shilib, Poytaxt Parking jamoasining bir qismiga aylandi


    BYD SEALION 7: Flagman elektr SUV — shahar ko‘chalarida yangi yetakchi 


    Aqlli diversifikatsiya: nima uchun kerak va kapitalni qanday taqsimlash lozim?


    AKFA energiya tejovchi romlari: iqlimga moslashtirilgan, qulaylikni ko‘zlagan 


    AVO bank aloqa markazi: innovatsiyalar va yangi xizmat darajasi 


    ZARMED Universiteti: 200 ta grant sizni kutmoqda


    OKMKda mahalliy dumpkarlardan foydalaniladi 


    InfinBANK va Kwikpay: uyingizga komissiyasiz va mehr bilan xalqaro pul o‘tkazmalari


    Qo‘ng‘iroqlardan mobil internetga: Toshkent mobil aloqadan foydalanish modelini qanday o‘zgartirmoqda


    STEM va biznes yo‘nalishidagi qizlar uchun TBC Bank’dan ta’lim grantlari — O‘zbekistonda gender tafovutini kamaytirish yo‘lida yangi qadam


    Toshkentda CRYPTO O₂ forumi bo‘lib o‘tdi: Texnologiya, fintech va tartib‑qoidalar muhokama qilindi 


    American University of Technologyʼda bakalavrlar uchun ochiq eshiklar kuni

     

    Tavsiya etamiz

    Trampning Falastinga nisbatan noxolis siyosati: AQSH YUNESKO a’zoligidan nega chiqyapti?

    2 avgust, 18:35

    Kamchatkadagi hodisa yagona emas: so‘nggi 120 yilda ro‘y bergan eng kuchli megazilzilalar

    1 avgust, 18:20

    Tramp uchun xavotirlar: AQSH prezidenti taniqli shaxslarga yosh qizlarni sotgan Jeffri Epshteynning mijozi bo‘lganmi?

    29 iyul, 17:19

    Bir kechada oddiy ofitsiantdan millionerga aylangan ayol: lotereyadan yutilgan 10 mln dollar mashmashasi

    27 iyul, 09:25
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Quyosh faolligi oshdi: 24 soat ichida 15 ta chaqnash kuzatildi

    Dunyo | 2 avgust, 23:50

    “Har qanday xatoga qarshi raketalar bilan javob qaytaramiz” — Hindiston Pokistonga ogohlantirish berdi

    Dunyo | 2 avgust, 23:25

    Superliga. “Dinamo” “Navbahor”ga qarshi bahsda g‘alabani qo‘ldan chiqardi

    Sport | 2 avgust, 23:20

    Davlat byudjetidan nafaqalarga xarajat qisqarib, subsidiyalar ko‘paytiriladi

    O‘zbekiston | 2 avgust, 23:16

    BAA banklari Rossiya kompaniyalarining hisoblarini ommaviy ravishda bloklashga kirishdi

    Dunyo | 2 avgust, 22:55

    Qurollar faqat mustaqil Falastin davlati barpo etilgandagina topshiriladi — HAMAS

    Dunyo | 2 avgust, 22:30

    Superliga. “Bunyodkor” “Neftchi”dan, “Nasaf” “So‘g‘diyona”dan ustun keldi

    Sport | 2 avgust, 22:21

    O‘z joniga qasd qilish, o‘zidan qoniqmaslik va kuchli stress. Ijtimoiy tarmoqlarga bo‘lgan qaramlik nimasi bilan xavfli (foto, video)

    O‘zbekiston | 2 avgust, 22:00
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.