• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12413.79
    • RUB154.86
    • EUR14468.27
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +27°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Moliya

    Bir yarim yil davomida asosiy stavka o‘zgarishsiz qoldi. Bu nimaga ta’sir qiladi?

    Avvalroq Markaziy bank (MB) boshqarmasi payshanba kungi yig‘ilishida asosiy stavkani yillik 14 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirishga qaror qilgani xabar qilingandi.

    So‘nggi marta stavka 1,5 yil avval o‘zgartirilgan, o‘shanda, 2020-yil sentabrida 1 foizli punktga pasaytirilgandi.

    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Bu nima o‘zi

    Asosiy stavka pul-kredit siyosatining asosiy vositalaridan biri hisoblanadi. 2020-yilgacha uning o‘rnida qayta moliyalash stavkasi amal qilgan.

    Ushbu stavka boshqa stavkalarga (masalan, kreditlar yoki depozitlar bo‘yicha), shuningdek, aholi va korxonalarning iste’mol va investitsiya qarorlariga ta’sir qiladi. Bularning barchasi ichki talab va inflyatsiyaga ta’sir qiladi.

    Shu tariqa, stavka darajasi, odamlar nima bilan shug‘ullanishidan qat’i nazar, barchaga, qayerdadir to‘g‘ridan-to‘g‘ri, qayerdadir bilvosita, ta’sir qiladi.

    Stavkani kim va qanday belgilaydi

    Odatda buni moliyaviy va pul-kredit siyosatining bosh regulyatori amalga oshiradi. O‘zbekistonda bu, boshqa ko‘plab mamlakatlarda bo‘lgani kabi, Markaziy bank zimmasida.

    Markaziy bank o‘z qarorlari orqali pul-kredit siyosati shartlari, inflyatsiya darajasi hamda makroiqtisodiy vaziyatni boshqaradi.

    Masalan, inflyatsiya ko‘tarilsa, asosiy stavka ham oshadi va buning aksi.

    Asosiy stavka nimaga ta’sir qiladi

    U bank xizmatlari va mahsulotlariga bevosita ta’sir qiladi. Banklar ushbu stavka asosida omonat va kreditlar narxini o‘zgartiradi.

    Agar asosiy stavka ko‘tarilgan bo‘lsa, kreditlar va depozitlar bo‘yicha stavkalar ham ko‘tariladi, chunki sarmoya jalb qilish xarajatlari oshadi.

    Asosiy stavka tushgan taqdirda, katta ehtimol bilan kreditlar va depozitlar bo‘yicha stavkalar ham pasayadi, chunki sarmoya jalb qilish arzonlashadi.

    Kredit berishda asosiy stavka banklar tomonidan bog‘lanishi mumkin, foizlarni to‘lash miqdori esa asosiy stavka darajasiga qarab o‘zgaradi.

     

    2019-yilda yangi ipoteka tartibi tasdiqlandi. Endilikda asosiy stavka tushsa, ipoteka stavkasi unga ergashadi, agar ko‘tarilsa, o‘zgarishsiz qoladi.

    Misol: ipoteka shartnomasida foiz stavkasi yillik 18 foiz miqdorda belgilangan bo‘lib, o‘sha kuni asosiy stavka 14 foiz edi. Agar asosiy stavka 13 foizga tushsa, u holda qarz oluvchi uchun ipoteka stavkasi bir foizli punktga 17 foizgacha tushib, bank to‘lov jadvalini yangilaydi. Asosiy stavka 15 foizgacha oshsa, ipoteka stavkasi 18 foizligicha qoladi va to‘lov jadvali o‘zgarmaydi.

    Hammasi stavkaga bog‘liq emas

    Markaziy bank asosiy stavkadan tashqari kreditlar va depozitlarga ta’sir qiluvchi boshqa vositalarga ham ega.

    Ular ichida eng muhimi banklar jalb qilingan depozitlar miqdorida Markaziy bankda saqlashi shart bo‘lgan majburiy zaxiralar darajasidir.

    Markaziy bank banklardan qancha ko‘p pul olsa, ularda ham, o‘z navbatida, shuncha kam pul qoladi. Pul qancha kam bo‘lsa, kreditlar qiymati ham shuncha oshadi.

    Ipoteka stavkalari yoki boshqa kreditlar qiymati tushishi uchun bozorda ko‘proq pul bo‘lishi kerak. Shunda pul miqdori ham shu ipoteka va boshqa kreditlarga bo‘lgan talabdan ko‘ra tezroq o‘sadi.

    Bunga bir qancha manbalar, jumladan, ta’lim zaxiralari darajasini o‘zgartirish, xorijdan pul mablag‘larini jalb qilish, xorijiy banklarning bozorga kirishi, ijobiy to‘lov balansi orqali erishish mumkin.

    Kelgusida stavka qanday ko‘rinishda bo‘ladi

    Markaziy bank joriy kursni saqlab qolmoqchi ekanligini allaqachon bildirgan.

    Bu esa dunyoda xomashyo va energiya resurslari narxining oshishi, pandemiya va iqtisodiy o‘sish sur’atining sekinlashuvi xavfi hanuz saqlanib qolayotgani bilan bog‘liq.

    Kelgusi yillarda inflyatsiyani pasaytirish va 2023-yilgacha besh foizga yetkazish maqsad qilingan.

    Markaziy bank kelajakda inflyatsiya prognozi pasayishi ortidan nominal foizli stavkalar ham pasayishi mumkinligi, biroq real stavkalar o‘zgarishsiz qolishi haqida ma’lum qilgan.

    22.01.2022, 17:26   Izoh (0)   20737
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    UzAuto Motors va boshqa korxonalar aksiyalarini IPO’da kimlar va qanday qilib sotib olishi mumkin bo‘ladi?

    18.01.2022, 20:10

    O‘zbekistonda oltinni qanday sotib olish mumkin va 2022-yilda bu yaxshi investitsiya bo‘la oladimi?

    11.01.2022, 20:18

    Qarzlar hajmining tez sur’atda o‘sishi O‘zbekiston iqtisodiyotiga xavf tug‘dirishi aytildi

    10.01.2022, 18:59
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Accor Toshkentda Swissôtel Tashkent ochilishini nishonlamoqda, shveysariya uslubidagi hashshamatni O‘zbekiston poytaxtiga olib kelmoqda


    HAVAL O‘zbekistonda yangi modellarni namoyish etdi: HAVAL H6 Facelift va HAVAL H9 taqdimot kechasi


    Kelajak – bugungi qilgan harakatingiz samarasidir. O‘zingizga ishonch esa har qanday yutug‘ingizning boshlanishi 


    Pepsi Taste Challenge 2025: Pepsi yana oldinda — O‘zbekistonda 59,28% ovozga sazovor bo‘ldi 


    Imzo Glass mahsulotlari Buyuk Britaniyaga eksportga yuborildi


    Smart Business O‘zbekistonda UZCARD va Humo kartalarini qabul qilish uchun yagona yechimni taqdim etadi 


    “Biznesni rivojlantirish banki” 1 trln 273 mlrd so‘mlik ipoteka krediti ajratdi


    Mobiuz Andijon, Namangan va Farg‘ona viloyatlarida 5G ning yangi imkoniyatlarini ochmoqda


    HONOR talabalarni qo‘llab-quvvatlovchi aksiyani e’lon qildi 


    Uzbekistan Airways bilan Istanbulga foydali parvoz qiling!


    UZTELECOM simli internetni modernizatsiya qilmoqda: abonentlar GPON va FTTx orqali 100 Mbit/s dan yuqori tezlikka ega bo‘ladilar


    “Trastbank” kichik biznesni rivojlantirish uchun 1 mlrd so‘mgacha kredit taklif etadi


    Kapitalbank va Korporativ sport assotsiatsiyasi hamkorlik memorandumini imzoladi


    Universalbank o‘zini o‘zi band qilgan fuqarolar uchun yangi “Mikrokredit 300 ”ni ishga tushirdi 


    BI Group O‘zbekistonda turar joy binosining zilzilabardoshligini ochiq sinovdan muvaffaqiyatli o‘tkazdi

     

    Tavsiya etamiz

    Yahudiylarning “Tarixiy vatan” va “Buyuk Isroil” haqidagi puch da’volari: Falastin aslida kimga tegishli?

    23 avgust, 13:22

    “Rusning sharmandali blitskrigi”. Urush taqdirini belgilab bergan Kiyev jangi qanday yakunlangan edi?

    22 avgust, 20:08

    Islom Karimovning sobiq matbuot kotibi “Otamdan qolgan dalalar” filmi taqiqlanish sababini oshkor qildi

    21 avgust, 11:58

    Turkiyada oyoq suyaklarini sindirib, bo‘yni o‘stirish operatsiyasi ommalashmoqda (foto)

    21 avgust, 11:52
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    NASA hamkorligida yaratilgan sun’iy intellekt Quyoshdagi chaqnashlarni 2 soat oldin prognoz qila oladi

    Dunyo | 23 avgust, 22:50

    “AQSH bosimiga qarshi birdammiz”: Xitoy Hindistonni qo‘llab-quvvatladi

    Dunyo | 23 avgust, 22:10

    Superliga. “Nasaf” “Surxon”dan ustun keldi, “OKMK” “Xorazm” darvozasiga 3 ta gol kiritdi

    Sport | 23 avgust, 21:50

    Xitoyda ko‘prik qulashi oqibatida 12 nafar ishchi halok bo‘ldi (video)

    Dunyo | 23 avgust, 21:35

    Rauf Parfi, Muhammad Yusuf va boshqa marhum ijodkorlar ordenlar bilan mukofotlandi

    O‘zbekiston | 23 avgust, 21:11

    Muftiy Nuriddin Xoliqnazarov “Oliy darajali imom Buxoriy” ordeni bilan taqdirlandi

    O‘zbekiston | 23 avgust, 20:46

    Ispaniyadagi plyajlar zaharli va noyob shilliqqurt sabab yopildi

    Dunyo | 23 avgust, 20:10
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.