• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12692.42
    • RUB158.44
    • EUR14511.24
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +29°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Moliya

    Bir yarim yil davomida asosiy stavka o‘zgarishsiz qoldi. Bu nimaga ta’sir qiladi?

    Avvalroq Markaziy bank (MB) boshqarmasi payshanba kungi yig‘ilishida asosiy stavkani yillik 14 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirishga qaror qilgani xabar qilingandi.

    So‘nggi marta stavka 1,5 yil avval o‘zgartirilgan, o‘shanda, 2020-yil sentabrida 1 foizli punktga pasaytirilgandi.

    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Bu nima o‘zi

    Asosiy stavka pul-kredit siyosatining asosiy vositalaridan biri hisoblanadi. 2020-yilgacha uning o‘rnida qayta moliyalash stavkasi amal qilgan.

    Ushbu stavka boshqa stavkalarga (masalan, kreditlar yoki depozitlar bo‘yicha), shuningdek, aholi va korxonalarning iste’mol va investitsiya qarorlariga ta’sir qiladi. Bularning barchasi ichki talab va inflyatsiyaga ta’sir qiladi.

    Shu tariqa, stavka darajasi, odamlar nima bilan shug‘ullanishidan qat’i nazar, barchaga, qayerdadir to‘g‘ridan-to‘g‘ri, qayerdadir bilvosita, ta’sir qiladi.

    Stavkani kim va qanday belgilaydi

    Odatda buni moliyaviy va pul-kredit siyosatining bosh regulyatori amalga oshiradi. O‘zbekistonda bu, boshqa ko‘plab mamlakatlarda bo‘lgani kabi, Markaziy bank zimmasida.

    Markaziy bank o‘z qarorlari orqali pul-kredit siyosati shartlari, inflyatsiya darajasi hamda makroiqtisodiy vaziyatni boshqaradi.

    Masalan, inflyatsiya ko‘tarilsa, asosiy stavka ham oshadi va buning aksi.

    Asosiy stavka nimaga ta’sir qiladi

    U bank xizmatlari va mahsulotlariga bevosita ta’sir qiladi. Banklar ushbu stavka asosida omonat va kreditlar narxini o‘zgartiradi.

    Agar asosiy stavka ko‘tarilgan bo‘lsa, kreditlar va depozitlar bo‘yicha stavkalar ham ko‘tariladi, chunki sarmoya jalb qilish xarajatlari oshadi.

    Asosiy stavka tushgan taqdirda, katta ehtimol bilan kreditlar va depozitlar bo‘yicha stavkalar ham pasayadi, chunki sarmoya jalb qilish arzonlashadi.

    Kredit berishda asosiy stavka banklar tomonidan bog‘lanishi mumkin, foizlarni to‘lash miqdori esa asosiy stavka darajasiga qarab o‘zgaradi.

     

    2019-yilda yangi ipoteka tartibi tasdiqlandi. Endilikda asosiy stavka tushsa, ipoteka stavkasi unga ergashadi, agar ko‘tarilsa, o‘zgarishsiz qoladi.

    Misol: ipoteka shartnomasida foiz stavkasi yillik 18 foiz miqdorda belgilangan bo‘lib, o‘sha kuni asosiy stavka 14 foiz edi. Agar asosiy stavka 13 foizga tushsa, u holda qarz oluvchi uchun ipoteka stavkasi bir foizli punktga 17 foizgacha tushib, bank to‘lov jadvalini yangilaydi. Asosiy stavka 15 foizgacha oshsa, ipoteka stavkasi 18 foizligicha qoladi va to‘lov jadvali o‘zgarmaydi.

    Hammasi stavkaga bog‘liq emas

    Markaziy bank asosiy stavkadan tashqari kreditlar va depozitlarga ta’sir qiluvchi boshqa vositalarga ham ega.

    Ular ichida eng muhimi banklar jalb qilingan depozitlar miqdorida Markaziy bankda saqlashi shart bo‘lgan majburiy zaxiralar darajasidir.

    Markaziy bank banklardan qancha ko‘p pul olsa, ularda ham, o‘z navbatida, shuncha kam pul qoladi. Pul qancha kam bo‘lsa, kreditlar qiymati ham shuncha oshadi.

    Ipoteka stavkalari yoki boshqa kreditlar qiymati tushishi uchun bozorda ko‘proq pul bo‘lishi kerak. Shunda pul miqdori ham shu ipoteka va boshqa kreditlarga bo‘lgan talabdan ko‘ra tezroq o‘sadi.

    Bunga bir qancha manbalar, jumladan, ta’lim zaxiralari darajasini o‘zgartirish, xorijdan pul mablag‘larini jalb qilish, xorijiy banklarning bozorga kirishi, ijobiy to‘lov balansi orqali erishish mumkin.

    Kelgusida stavka qanday ko‘rinishda bo‘ladi

    Markaziy bank joriy kursni saqlab qolmoqchi ekanligini allaqachon bildirgan.

    Bu esa dunyoda xomashyo va energiya resurslari narxining oshishi, pandemiya va iqtisodiy o‘sish sur’atining sekinlashuvi xavfi hanuz saqlanib qolayotgani bilan bog‘liq.

    Kelgusi yillarda inflyatsiyani pasaytirish va 2023-yilgacha besh foizga yetkazish maqsad qilingan.

    Markaziy bank kelajakda inflyatsiya prognozi pasayishi ortidan nominal foizli stavkalar ham pasayishi mumkinligi, biroq real stavkalar o‘zgarishsiz qolishi haqida ma’lum qilgan.

    22.01.2022, 17:26   Izoh (0)   20718
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    UzAuto Motors va boshqa korxonalar aksiyalarini IPO’da kimlar va qanday qilib sotib olishi mumkin bo‘ladi?

    18.01.2022, 20:10

    O‘zbekistonda oltinni qanday sotib olish mumkin va 2022-yilda bu yaxshi investitsiya bo‘la oladimi?

    11.01.2022, 20:18

    Qarzlar hajmining tez sur’atda o‘sishi O‘zbekiston iqtisodiyotiga xavf tug‘dirishi aytildi

    10.01.2022, 18:59
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    AKFA energiya tejovchi romlari: iqlimga moslashtirilgan, qulaylikni ko‘zlagan 


    BYD SEALION 7: Flagman elektr SUV — shahar ko‘chalarida yangi yetakchi 


    Toshkentda CRYPTO O₂ forumi bo‘lib o‘tdi: Texnologiya, fintech va tartib‑qoidalar muhokama qilindi 


    Endi Ucell ilovasida Yandex Music’ni tinglash mumkin 


    AVO bank aloqa markazi: innovatsiyalar va yangi xizmat darajasi 


    OKMKda mahalliy dumpkarlardan foydalaniladi 


    SonetUzStyle tanlovida ishtirok etish uchun arizalar qabuli 15-avgustgacha uzaytirildi


    ZARMED Universiteti: 200 ta grant sizni kutmoqda


    Aqlli diversifikatsiya: nima uchun kerak va kapitalni qanday taqsimlash lozim?


    STEM va biznes yo‘nalishidagi qizlar uchun TBC Bank’dan ta’lim grantlari — O‘zbekistonda gender tafovutini kamaytirish yo‘lida yangi qadam


    Avvallari xufiyona iqtisodiyotda faoliyat yuritgan eshitish va gapirishda muammosi bor insonlar endi rasmiy sektorga qo’shilib, Poytaxt Parking jamoasining bir qismiga aylandi


    Qo‘ng‘iroqlardan mobil internetga: Toshkent mobil aloqadan foydalanish modelini qanday o‘zgartirmoqda


    American University of Technologyʼda bakalavrlar uchun ochiq eshiklar kuni


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi


    InfinBANK va Kwikpay: uyingizga komissiyasiz va mehr bilan xalqaro pul o‘tkazmalari

     

    Tavsiya etamiz

    Kamchatkadagi hodisa yagona emas: so‘nggi 120 yilda ro‘y bergan eng kuchli megazilzilalar

    1 avgust, 18:20

    Tramp uchun xavotirlar: AQSH prezidenti taniqli shaxslarga yosh qizlarni sotgan Jeffri Epshteynning mijozi bo‘lganmi?

    29 iyul, 17:19

    Bir kechada oddiy ofitsiantdan millionerga aylangan ayol: lotereyadan yutilgan 10 mln dollar mashmashasi

    27 iyul, 09:25
    Audio Icon

    Andijoncha hotamtoylik: “Dunyo sadolari”ga sarflanayotgan milliardlar va shubhali shartnomalar

    24 iyul, 21:25
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Tramp tahdidlariga qaramay Hindiston Rossiyadan neft xarid qilishda davom etadi — hind rasmiylari

    Dunyo | 2 avgust, 20:10

    ZARMED Universiteti: 200 ta grant sizni kutmoqda

    Reklama | 2 avgust, 20:15

    Xitoyda robot kino va dramaturgiya yo‘nalishida aspiranturaga qabul qilindi

    Texnologiyalar | 2 avgust, 19:50

    O‘zbekistonda har beshta sud qaroridan bittasi ijro etilmagani aytildi

    O‘zbekiston | 2 avgust, 19:38

    “Garovga olinganlar ozod qilinmasa, G‘azoda janglar tinmaydi” — Isroil bosh qo‘mondoni

    Dunyo | 2 avgust, 19:20

    “Manchester Siti” futbolchisi “Galatasaroy”ga o‘tadigan bo‘ldi

    Sport | 2 avgust, 18:55

    Jeyms Kemeron “Avatar” filmi asosida animatsion serial suratga oladi

    Kino | 2 avgust, 18:50

    Trampning Falastinga nisbatan noxolis siyosati: AQSH YUNESKO a’zoligidan nega chiqyapti?

    Dunyo | 2 avgust, 18:35

    O‘zbekiston fuqarolari qaysi davlatlarga vizasiz kira olishi maʼlum qilindi

    O‘zbekiston | 2 avgust, 18:02

    Indoneziyada Levotobi Laki Laki vulqoni otildi (video)

    Dunyo | 2 avgust, 17:55
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.