• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12692.42
    • RUB158.44
    • EUR14511.24
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +29°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Moliya

    UzAuto Motors va boshqa korxonalar aksiyalarini IPO’da kimlar va qanday qilib sotib olishi mumkin bo‘ladi?

    Kuni kecha IPO orqali bir qancha yirik korxonalar sotuvga qo‘yilishi ma’lum bo‘ldi. Ularning orasida UzAuto Motors ham bor.

    Foto: “Huquqiy axborot” kanali

    Foto: “Huquqiy axborot” kanali

    IPO (Initial Public Offering) — birlamchi ommaviy taklif, aksiyalarni fond bozori orqali sotish jarayoni. Bu korxona uchun nafaqat pul jalb qilish, balki yangi bosqichga ko‘tarilib, ommaviy va shaffof bo‘lish yo‘li dir. IPO’dan keyin deyarli barcha narsa o‘zgaradi — hisobot shakllaridan tortib rivojlanish rejalarigacha.

    UzAuto Motors’ning IPO bilan bog‘liq rejalari birinchi marta 2020-yil boshida ma’lum bo‘lgandi. Kompaniya o‘shanda tayyorgarlik jarayoni, taxminan, 1,5–2 yil davom etishini aytgan. Aksiyalarni mahalliy va eng yirik xalqaro fond birjalariga joylashtirish rejalashtirilgani haqida xabar berilgandi.

    Hozirda kompaniyaning yagona egasi davlat hisoblanadi — UzAuto Motors 100 foiz “Uzavtosanoat” aksiyadorlik jamiyatiga tegishli, u esa o‘z navbatida 100 foiz Davlat aktivlarini boshqarish agentligi ixtiyorida.

     

    Oldinda hali IPO muddati va aniq shartlariga oydinlik kiritib olish vazifasi turibdi, lekin bu tajriba O‘zbekistonga mutlaqo yot emas.

    Mamlakat tarixidagi birinchi IPO 2018-yilda “Kvars” shisha zavodi aksiyalari sotuvga qo‘yilishi bilan bo‘lgan. O‘shanda sotuvga qo‘yilgan aksiyalar umumiy hajmining 54 foizi sotilib, kompaniya 7,5 mlrd so‘mdan ortiq sarmoya jalb qilgandi.

    2019-yilda yana bir IPO bo‘lib o‘tdi — bu safar o‘zbekistonliklar plastmassa mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi eng yirik korxona “Jizzax Plastmassa” aksiyalarini sotib olish imkoniyatiga ega bo‘lishdi.

    Nima uchun davlat yirik kompaniyalarni sotuvga qo‘yadi?

    Ustuvor maqsadlardan biri — korxonalarning davlat moliyasiga qaramligini kamaytirish, kompaniyalar rivoji uchun pul mablag‘larini jalb qilish, kapital bozorini rivojlantirish.

    O‘zbekiston bozori IPO’ga tayyor. Biz infratuzilmaviy, texnik va huquqiy mexanizmlarni ishlab chiqdik. Bundan tashqari investorlar ham katta qiziqish bildirmoqda. Agar siz aksiyalar paketini bosqichma-bosqich sotuvga qo‘yib borsangiz, bu sizga korxonalarni rivojlantirish uchun bo‘sh mablag‘larni iqtisodiy muammolarga jalb qilish imkonini beradi, — degan edi 2019-yilda Kapital bozorini rivojlantirish agentligi vakillari (hozirda bunga Moliya vazirligi javobgar).

    IPO o‘tkazish — xususiylashtirish usullaridan biri. So‘nggi yillarda hukumat kompaniyalarni kimoshdi savdosi va arizalar qabul qilish yo‘li bilan sotish orqali iqtisodiyotdagi ishtirokini kamaytirishga harakat qilmoqda.

    Avvalroq “Daryo” so‘nggi yillarda birgina Toshkentning o‘zida bir qancha yirik kompaniya va binolar, jumladan, “O‘zbekiston” mehmonxonasi, Coca-Cola, DXX sobiq binosi va boshqalar sotilgani haqida xabar bergandi.

    IPO vaqtida kompaniya aksiyalarini kimlar sotib olishi mumkin?

    Qoidaga ko‘ra istalgan kishi sotib olishi mumkin. Misol uchun, “Kvars” IPO’si vaqtida 3305 kishi kompaniyaning yangi aksiyadorlariga aylangan.

    Aksiyalarning katta qismini ushbu korxona joylashgan Farg‘ona viloyati aholisi sotib olgan. Ular umumiy qiymati 5 mlrd so‘mdan ortiq 1,7 millionta qimmatli qog‘ozlarni xarid qilgan. Toshkent ikkinchi o‘rinni egallagan — o‘shanda poytaxtliklar tomonidan salkam 2 mlrd so‘mga 655 ming aksiya qog‘ozlari sotib olingan.

    Xarid qilish birjada brokerlar orqali amalga oshiriladi. Sotuvga qo‘yishdan avval kompaniya odatda road-show uyushtirib, o‘zi haqida, shuningdek, yutuqlari, muvaffaqiyatlari va rejalari to‘g‘risida hikoya qilib berish asnosidagi bir qator sayohatlar va tadbirlarni o‘tkazadi. Bunday tadbirlar davomida aksiyalarni sotib olishga ariza topshirish ham mumkin.

    Aksiyalarni nima qilsa bo‘ladi

    IPO’da kompaniya aksiyalarini sotib olgan shaxs aksiyadorga aylanib, kompaniya ulushiga egalik qiladi. U dividendlar (kompaniya foydasining bir qismi) olish huquqiga ega bo‘ladi.

     

    Biroq masalaning boshqa jihatini ham ko‘zdan qochirmaslik kerak. Arizalarni yig‘ish jarayonida obunalar soni oshib ketishi mumkin — bu vaziyat aksiyalarga bo‘lgan talab taklifdan ko‘ra ortib ketganligini anglatadi. U holda qimmatli qog‘ozlar narxi ham oshishi mumkin.

    Murojaatlar ko‘pligi sababli broker ariza qanoatlantira olmasligi yoki qisman qanoatlantira olmasligi ehtimoli mavjud.

    Bundan tashqari, aksiyalarni IPO bosqichida sotib olish xavfning oshishi bilan bog‘liq. Kompaniya tomonidan joylashtirishdan avval belgilangan aksiya narxi juda yuqori bo‘lib chiqishi mumkin — ochiq savdo boshlanganidan so‘ng sezilarli darajada tushadi.

    Ushbu pasayishdan keyin o‘sish kuzatilishi yoki kuzatilmasligi kompaniyaning keyingi harakatlariga va o‘z faoliyatini qanday olib borishiga bog‘liq.

    18.01.2022, 20:10   Izoh (0)   17001
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    O‘zbekistonda oltinni qanday sotib olish mumkin va 2022-yilda bu yaxshi investitsiya bo‘la oladimi?

    11.01.2022, 20:18

    Qarzlar hajmining tez sur’atda o‘sishi O‘zbekiston iqtisodiyotiga xavf tug‘dirishi aytildi

    10.01.2022, 18:59
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    STEM va biznes yo‘nalishidagi qizlar uchun TBC Bank’dan ta’lim grantlari — O‘zbekistonda gender tafovutini kamaytirish yo‘lida yangi qadam


    Qo‘ng‘iroqlardan mobil internetga: Toshkent mobil aloqadan foydalanish modelini qanday o‘zgartirmoqda


    Toshkentda CRYPTO O₂ forumi bo‘lib o‘tdi: Texnologiya, fintech va tartib‑qoidalar muhokama qilindi 


    Sug‘urta sohasidagi uzoq kutilgan islohotlar: manfaatlar qonun himoyasida 


    Avvallari xufiyona iqtisodiyotda faoliyat yuritgan eshitish va gapirishda muammosi bor insonlar endi rasmiy sektorga qo’shilib, Poytaxt Parking jamoasining bir qismiga aylandi


    InfinBANK va Kwikpay: uyingizga komissiyasiz va mehr bilan xalqaro pul o‘tkazmalari


    Aqlli diversifikatsiya: nima uchun kerak va kapitalni qanday taqsimlash lozim?


    AVO bank aloqa markazi: innovatsiyalar va yangi xizmat darajasi 


    AKFA energiya tejovchi romlari: iqlimga moslashtirilgan, qulaylikni ko‘zlagan 


    OKMKda mahalliy dumpkarlardan foydalaniladi 


    SonetUzStyle tanlovida ishtirok etish uchun arizalar qabuli 15-avgustgacha uzaytirildi


    BYD SEALION 7: Flagman elektr SUV — shahar ko‘chalarida yangi yetakchi 


    Endi Ucell ilovasida Yandex Music’ni tinglash mumkin 


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi


    American University of Technologyʼda bakalavrlar uchun ochiq eshiklar kuni

     

    Tavsiya etamiz

    Kamchatkadagi hodisa yagona emas: so‘nggi 120 yilda ro‘y bergan eng kuchli megazilzilalar

    1 avgust, 18:20

    Tramp uchun xavotirlar: AQSH prezidenti taniqli shaxslarga yosh qizlarni sotgan Jeffri Epshteynning mijozi bo‘lganmi?

    29 iyul, 17:19

    Bir kechada oddiy ofitsiantdan millionerga aylangan ayol: lotereyadan yutilgan 10 mln dollar mashmashasi

    27 iyul, 09:25
    Audio Icon

    Andijoncha hotamtoylik: “Dunyo sadolari”ga sarflanayotgan milliardlar va shubhali shartnomalar

    24 iyul, 21:25
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Tramp tahdidlariga qaramay Hindiston Rossiyadan neft xarid qilishda davom etadi — hind rasmiylari

    Dunyo | 2 avgust, 20:10

    ZARMED Universiteti: 200 ta grant sizni kutmoqda

    Reklama | 2 avgust, 20:15

    Xitoyda robot kino va dramaturgiya yo‘nalishida aspiranturaga qabul qilindi

    Texnologiyalar | 2 avgust, 19:50

    O‘zbekistonda har beshta sud qaroridan bittasi ijro etilmagani aytildi

    O‘zbekiston | 2 avgust, 19:38

    “Garovga olinganlar ozod qilinmasa, G‘azoda janglar tinmaydi” — Isroil bosh qo‘mondoni

    Dunyo | 2 avgust, 19:20

    “Manchester Siti” futbolchisi “Galatasaroy”ga o‘tadigan bo‘ldi

    Sport | 2 avgust, 18:55

    Jeyms Kemeron “Avatar” filmi asosida animatsion serial suratga oladi

    Kino | 2 avgust, 18:50

    Trampning Falastinga nisbatan noxolis siyosati: AQSH YUNESKO a’zoligidan nega chiqyapti?

    Dunyo | 2 avgust, 18:35

    O‘zbekiston fuqarolari qaysi davlatlarga vizasiz kira olishi maʼlum qilindi

    O‘zbekiston | 2 avgust, 18:02

    Indoneziyada Levotobi Laki Laki vulqoni otildi (video)

    Dunyo | 2 avgust, 17:55
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.