NASA ilk bor Yupiterdagi Ulkan Qizil dog‘ning chuqurligini o‘lchashga muvaffaq bo‘ldi

NASA kosmik zondi — Juno Yupiterning bulutli qatlami ostiga nazar tashlab, Yerdan kattaroq bo‘lgan mashhur Ulkan Qizil dog‘ning chuqurligini o‘lchashga muvaffaq bo‘ldi. Bu haqda NASA reaktiv harakat laboratoriyasi xabar berdi.

Juno 2016-yildan beri Yupiter atrofida aylanadi, kosmik apparatning mikroto‘lqinli radiometri olimlarga bulutlar ostini “ko‘zdan kechirish” va sayyora atmosferasidagi girdoblarni o‘rganish imkonini beradi.

Yangi natijalar shuni ko‘rsatadiki, Ulkan Qizil dog‘ suv kondensatsiyalanadigan va bulutlar paydo bo‘ladigan joylardan quyiroqni qamrab oladi, quyosh nurlari u yerdagi atmosferani isitmaydi.

“Ulkan Qizil dog‘ning balandligi va o‘lchami bo‘ron ichidagi atmosfera massasi konsentratsiyasini Yupiterning tortishish maydonini o‘rganuvchi asboblar yordamida aniqlash mumkinligini anglatadi”, — deyiladi xabarda.

Olimlar 650 million kilometr uzoqlikdagi NASA chuqur fazo tarmog‘ini kuzatuvchi antenna yordamida Juno tezligining o‘zgarishini soniyasiga 0,01 millimetr aniqlikkacha o‘lchashga muvaffaq bo‘ldi. Ular Ulkan Qizil dog‘ chuqurligi bulutlarning yuqori chegarasidan taxminan 300 milya (500 kilometr) pastda joylashgan degan xulosaga keldi.

Yupiter siklonlar va antisiklonlardan tashqari, sayyorani o‘rab turgan oq va qizg‘ish bulutli chiziqlari bilan mashhur. Sharq va g‘arbdan esayotgan kuchli shamollar chuqurligi 3,2 ming kilometrga yetadigan bu chiziqlarni ajratib turadi.

Juno mikroto‘lqinli radiometri tomonidan to‘plangan ma’lumotlarga ko‘ra, Yupiter atmosferasidagi ammiak gazi “kuzatilgan reaktiv oqimlar bilan ajoyib muvofiqlikda” harakatlanmoqda.

Bundan tashqari, Yupiterning ikkala qutbidagi ulkan siklon bo‘ronlari — shimolda sakkizta va janubda beshta — bir joyda turishi juda barqaror ekani ma’lum bo‘ldi.

NASAning reaktiv harakat laboratoriyasi — NASA tomonidan moliyalashtiriladigan va Kaliforniya Texnologiya instituti tomonidan boshqariladigan tadqiqot laboratoriyasi.