Jahon banki Doing Business (Biznes yuritish) reytingini tuzishni to‘xtatmoqchi, deb yozadi “Interfaks”.
Jahon Banki xabarida aytilishicha, Doing Business taqdiri to‘g‘risidagi qaror avvalgi yillarda ma’lumotlarning buzib ko‘rsatilishi holatlarini o‘rganib chiqqan guruh menejmenti tomonidan qabul qilingan. “Jahon banki guruhining tadqiqotlariga nisbatan ishonch juda katta ahamiyatga ega”, — deyiladi relizda.
So‘nggi marta reyting 2019-yilda e’lon qilingandi, keyin bir yillik tanaffus bo‘lgan: rahbariyat Doing Business reytingini tayyorlash jarayonida bir qator qonunbuzarliklar aniqlangan audit natijalari bilan tanishdi.
O‘tgan yili Jahon banki reyting vaqtincha to‘xtatilgani haqida xabar bergan, Doing Businnes’ni yopish rejalari haqida esa e’lon qilmagandi, aksincha, keyingi hisobot 2021-yilda chop etilishini va’da qilgan.
“Doing Business to‘g‘risida hozirda mavjud bo‘lgan barcha ma’lumotlarni, shu jumladan, audit va tekshiruv natijalarini, shuningdek, bugun bankning direktorlar kengashi nomidan topshirilgan hisobotni o‘rganib chiqib, Jahon banki guruhi menejmenti Doing Business hisobotni chiqarishni to‘xtatishga qaror qildi”, — deyiladi bayonotda. Jahon banki biznes va sarmoyaviy muhitni baholashda yangi yondashuv ustida ishlaydi.
Jahon banki e’lon qilgan WilmerHale firmasining 16 sahifali hisobotida aytilishicha, yanvar oyida Jahon banki uni 2017- va 2019-yillar yakunlari bo‘yicha Doing Business’ni tayyorlash chog‘idagi qoidabuzarliklarni tekshirish uchun yollagan. Bu qoidabuzarliklar 2017-yilgi tahlilda Xitoyning reytingiga, 2019-yilgi reytingdagi Ozarbayjon, Saudiya Arabistoni va Birlashgan Arab Amirliklarining o‘rniga ta’sir ko‘rsatgan.
Xususan, hujjatda ta’kidlanishicha, reytingda Xitoyni yuqoriga ko‘tarish zarurligi haqidagi ichki munozaralarda Kristalina Georgiyeva faol ishtirok etgan. Bu diskussiya Jahon bankining kapitalini ko‘paytirish (bunda Pekin muhim rol o‘ynagan) muhokamasi fonida bo‘lib o‘tgan.
Georgiyeva hozirda Xalqaro valyuta fondining boshqaruvchi direktori, 2017-yilda esa Jahon banki guruhining ijrochi direktori bo‘lgan. Muhokamalar uzoq davom etgan, ularning doirasida Georgiyeva hatto Doing Business’ni yuritish uchun mas’ul xodimning uyiga ham tashrif buyurgan. (Georgiyevaning o‘zi WilmerHale bilan suhbatda bu uning faoliyatidagi yagona shunday hodisa ekanini aytgan). Oxir-oqibat Xitoyning reytingdagi o‘rni 85-dan 78-o‘ringa ko‘tarildi.
Bir yil oldin Xitoyning reytingdagi o‘rni aynan shu yo‘nalishda, ya’ni guruhning yuqori menejerlari aralashuvi natijasida qilingan “tuzatishlar” bilan belgilangan, bu esa Xitoyning avvalgi reyting bilan salbiy taqqoslanishini oldini olgan.
O‘zbekistonda Doing Business reytingiga katta e’tibor beriladi. Mamlakatning ushbu reytingda o‘rinini yaxshilash uchun 2018-yildan buyon oltita hujjat qabul qilingan. Xususan, Prezident Shavkat Mirziyoyev 2018-yilning yozida Doing Business’da O‘zbekistonning reytingini oshirish to‘g‘risida qaror imzolagan edi. Moliya vaziri o‘rinbosari Odil Isoqov ushbu reyting bo‘yicha yaxshi natijalarga erishilsa, xorijiy investorlarni jalb qilishga yordam berishini aytgandi.
Doing Business 2020 reytingida O‘zbekiston 190 ta davlat ichida 69-o‘rinni egallagandi. Mamlakat o‘tgan yilgi reytingga nisbatan 7 pog‘onaga ko‘tarilib, Indoneziya va Lyuksemburgni ortda qoldirdi.
Rossiya 2012-yilda reytingda atigi 120-o‘rinni egallaganidan so‘ng, Doing Business’dagi o‘sish rossiyalik amaldorlar uchun Samaradorlikning asosiy ko‘rsatkichlari (KPI)ga aylandi: Vladimir Putin olti yil ichida reytingdagi kuchli 20 talikka kirish haqida buyruq berdi. Natijada, Rossiya yuqori pog‘onaga ko‘tarildi, ammo vazifa oxirigacha bajarilmadi: 2018-yilda Rossiya 31-o‘rinni egalladi. 2019-yilning bahorida kuchli 20 talikka chiqish maqsadi yana oldinga qo‘yildi, bu safar prezident topshirig‘ining ijrosi 2024-yilga to‘g‘ri kelayotgandi. 2019-yil oktabr oyida e’lon qilingan, endi ma’lum bo‘lishicha, tarixdagi so‘nggi Doing Business reytingda Rossiya uch pog‘onaga ko‘tarilib, 28-o‘rinni egallagan.
Doing Business dunyo mamlakatlaridagi biznes yuritish sharoitlarini baholaydi. Tadqiqot mualliflari dunyoning 190 ta davlatini biznesni tartibga solish bo‘yicha 10 ta mezonga ko‘ra joylashtirgan: yangi biznesni ochishga sarflangan pul va vaqt; qurilish ruxsatnomalarini olish, elektr infratuzilmasidan foydalanish imkoniyati, mulk huquqlarini ro‘yxatga olish, kredit olish, minoritar investorlar huquqlarini himoya qilish, soliqlarni to‘lash, xalqaro savdoni o‘tkazish, shartnomalarning bajarilishini ta’minlanishi va nihoyat bankrotlik protseduralari.
Doing Business reytingi birinchi marta 2002-yilda e’lon qilingan.
Izoh (0)