Rossiyaning Forbes nashrida hech qanday tashqi sarmoyalarsiz biznes boshlagan, Space X va “Roskosmos” kompaniyalari bilan hamkorlikka erishgan, kelib chiqishi o‘zbekistonlik Dmitriy Bogdanov haqida maqola e’lon qilindi, deb xabar beradi “Gazeta.uz”.
O‘zbekistondan Germaniyaga
ExoLaunch kompaniyasining 42 yoshli bosh direktori Dmitriy Bogdanov O‘zbekistonda tug‘ilgan. 1995-yilda u Toshkent aviatsiya institutiga o‘qishga kiradi.Tadbirkor ta’lim muassasasi borasidagi tanlovini quyidagicha izohlaydi: “Men uchun muhimi aviatsiya yo‘nalishida o‘qish emasdi: men texnikaga oid nima bilandir shug‘ullanishni xohlashimni bilardim. Lekin bu institut uyimning shundoqqina qarshisida edi, men esa erta turishni unchalik ham yoqtirmasdim”.
2000-yilda u Berlin texnika universitetiga aviatsiya va kosmonavtika muhandisligi mutaxassisligi bo‘yicha o‘qishga kirgan. 2006-yilda universitetni tamomlagach, kafedrada o‘qituvchi sifatida ishda qoldi va kosmik kemalar qurilishi sohasida amaliy tadqiqotlar olib borgan.
“Biz kichik sun’iy yo‘ldoshlar prototipini yasardik, ularni kosmosga uchirardik va u yerda o‘zini qanday tutishini kuzatardik”, — deydi Bogdanov. Bir necha yillar o‘tib tadqiqotlarga bo‘lgan bu qiziqishi Bogdanovga yangi biznes ochish imkonini bergan.
Birinchi parvozdan Space X’gacha
2009-yil sentabrida Bogdanov faoliyat olib borgan kafedra hind raketa tashuvchilari PSLV yordamida og‘irligi bir yarim kilogrammdan bo‘lgan ikkita xususiy kichik BeeSat-1 sun’iy yo‘ldoshlarining kosmosga parvozini tashkil qilgan.Bu paytga kelib bozorda allaqachon kichik sun’iy yo‘ldoshlar paydo bo‘lgan edi, masalan, yerni masofadan zondlash yoki havo va suv kemalarini aniqlash uchun. Mazkur bozorning o‘sishi natijasida sun’iy yo‘ldoshlarni orbitaga chiqarishga bo‘lgan talab ham oshib borishi tadbirkorga kundek ravshan edi.
Shunday qilib, Bogdanov boshlang‘ich kapitali 3 million yevro bilan kichik sun’iy yo‘ldoshlarni kosmosga chiqarish bilan shug‘ullanuvchi ExoLaunch kompaniyasiga asos solgan. Ilk parvoz daromadli bo‘lib chiqdi — nemis universitetlariga bu 70 ming dollarga tushgan, shundan 7 foizi ExoLaunch’ning xizmat haqi hisoblanardi.
2020-yilda ExoLaunch Space X kompaniyasining hamkoriga aylangan. Kompaniyaning sotuv bo‘yicha menejeri bilan Bogdanov 2019-yilning o‘rtalarida Yuta shtatida o‘tkazilgan SmallSet Conference vaqtida tanishgan edi.
ExoLaunch’ning Space X bilan ilk loyihasi 2020-yil 13-iyunda amalga oshirildi — Bogdanov va uning xodimlari Falcon 9 raketa tashuvchisida Amerikaning sun’iy yo‘ldosh tasvirlari va analitik ma’lumotlar yetkazib beruvchisi Planet’ga tegishli bo‘lgan uchta kichik SkySat sun’iy yo‘ldoshlarini uchirishni tashkillashtirgan.
Bundan bir oy o‘tib — 18-avgustda Falcon 9 xuddi shunday sun’iy yo‘ldoshlardan yana uchtasini Yer orbitasiga yetkazib qo‘ygan: ikkala parvoz ham AQSh harbiy havo kuchlarining Floridadagi Kanaveral burnidan amalga oshirilgan.
2020-yil oktabr oyida kompaniya Space X bilan uzoq muddatli hamkorlik bitimini imzolagan: endi ExoLaunch Amerika kompaniyalarining kichik kosmik apparatlarini uchirish dasturi doirasidagi har bir parvozda ishtirok etadi.
Kosmosdagi “DHL”
2020-yil oxirida Latviyada tadbirkorlik aktivlari bo‘lgan tadbirkorlarning daromadlarini hisoblovchi VIP Lounge jurnali Bogdanovni “Top 50 daromad oluvchi xorijliklar” ro‘yxatiga kiritgan.Ro‘yxatda ExoLaunch asoschisi 41-o‘rinni band etgan. Kompaniyaning foydasi 1,47 million yevroni, aylanma mablag‘lari esa 2 million yevroni tashkil etadi. ExoLaunch 2022-yilda o‘z aksiyalarini chiqarishni rejalashtirmoqda. Kompaniya 500 million dollardan 2 milliard dollargacha baholanmoqda.
Uzoq muddatda ExoLaunch har qanday zarur yuklarni orbitaga yoki sayyoraning o‘ziga orbital tortish moslamalari yordamida yetkazib berish orqali Mars va Oyni kolonizatsiya qilish loyihalariga yordam berishni rejalashtirmoqda.
“Bizning orzu — kosmosda DHL bo‘lish”, — deydi Bogdanov.
Izoh (0)