Bugungi kunda deyarli har bir O‘zbekiston fuqarosi bank xizmatlaridan foydalanadi. Ish haqini o‘tkazish, biznes yuritish, pul o‘tkazmalarini yuborish va qabul qilish, kredit olish va to‘lash, omonatlar ochish hamda ularni boshqarish — umuman olganda, bank hammaga kerak.
Omonat ochish haqida o‘ylayotgan har bir kishini tashvishga soladigan asosiy savol — bu pullar xavfsizlikda bo‘ladimi va fors-major holatida uni muddatidan oldin qanday qaytarib olish mumkin. Ayni vaqtda “InfinBank”da milliy va xorijiy valyutadagi 6 ta omonat amal qilmoqda, omonatlarning xavfsizligi va foiz stavkalari haqidagi barcha savollarga chakana savdo amaliyotlari bo‘limi boshlig‘i Rahmatullayeva Shahlo javob beradi.
— Bankdagi omonatlarga kim kafolat beradi?
— Avvalambor shuni aytib o‘tmoqchimanki, aholidan omonatlarga pul mablag‘ini jalb qilish uchun bank mamlakatning Markaziy bankidan maxsus litsenziya olishi kerak. Bu degani, “InfinBank” omonatlar bo‘yicha o‘z mahsulotlarini taklif qilishdan oldin bir qator tekshiruvlardan o‘tgan. O‘z pulini bizga ishonib topshirgan odamlar oldidagi majburiyatlarimizning bajarilishini ta’minlay olmaganimizda edi, biz mijozlarga omonatlar ochishni taklif qilmagan bo‘lar edik.
Agar omonatlarning davlat himoyasi haqida gapiradigan bo‘lsak, O‘zbekistonda Fuqarolarning banklardagi omonatlarini kafolatlash fondi yaratilgan. Tashkilot fond sifatida 2002-yildan beri faoliyat yuritib kelmoqda, ammo u uzoq o‘tmishga ega. 1995-yilda omonatlarni sug‘urtalash tizimi tashkil etilgan, 1998-yilda bank omonatlarini sug‘urtalash vazifasini bajaruvchi “Omonat — himoya” sug‘urta fondi tashkil etilgan va keyinchalik u Fuqarolarning banklardagi omonatlarini kafolatlash fondiga o‘zgartirilgan.
— Fond qanday pullarni sug‘urtalaydi?
— Fond jismoniy shaxslarning pul mablag‘ini, ularning fuqaroligidan qat’i nazar himoya qiladi. Agar siz omonat ochgan bo‘lsangiz — xotirjam bo‘lishingiz mumkin. Pulingiz himoyalangan.
Fond omonatning hajmi va valyutasidan qat’i nazar, pulning 100 foiz qaytarilishini kafolatlaydi va bu kafolatlar O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008-yil 28-noyabrdagi PF 4057-son “Fuqarolarning tijorat banklardagi omonatlarini himoyalash kafolatlarini ta’minlashga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” gi farmoni bilan joriy etilgan. Shuni ta’kidlab o‘tmoqchimanki, hamma davlatlar ham mablag‘larning 100 foiz qaytarilishini kafolatlamaydi. Masalan, Rossiyada davlat omonatlarning faqat ma’lum miqdorgacha qaytarilishini kafolatlaydi.
— Jamg‘arma qanday holatlarda pulni qaytaradi?
— O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan bank litsenziyasi bekor qilinganda. Biroq pullarni qaytarish uchun biroz vaqt kerak bo‘ladi, chunki fond buning uchun bir qator tadbirlarni o‘tkazishiga to‘g‘ri keladi. Birinchidan, maxsus komissiya tugatilgan bank qancha miqdorda va qancha odamdan qarzdorligi haqida ma’lumot to‘playdi. Shuningdek, u bankdan kim va qancha qarzdorligi haqida ma’lumot yig‘adi. Bankning kreditorlaridan olingan mablag‘lar birinchi navbatda fuqarolarning omonatlari bo‘yicha qarzdorlikni so‘ndirishga yo‘naltiriladi.
— Foizlar nima bo‘ladi?
— Ular berilmaydi. Buni eshitish yoqimli bo‘lmasligi mumkin, lekin yaxshi tomoni, omonatchi foizlarsiz bo‘lsa ham qo‘ygan barcha mablag‘ini qaytarib oladi. Agar omonat shartlarida foizlarni kapitallashtirish nazarda tutilgan bo‘lsa, unda siz kapitallashtirilgan foizlarni, albatta, olasiz.
— Omonatchiga puli qaytarilmagan holatlar ham bo‘lganmi?
— Fond badal to‘lashni kafolatlamaydigan bir necha holatlar ham mavjud. Fond tomonidan kafolatlanmaydigan pul mablag‘lari haqida fondning saytida to‘liq ma’lumot berilgan. Bu borada eng ko‘p uchraydigan va tushunarli holat — bu sizning omonatingiz kredit uchun garov ta’minoti bo‘ladigan holatdir.
— “InfinBank”da bir nechta onlayn omonatlar bor, to‘lov kafolatining shartlari ularga ham taalluqlimi?
— Albatta, onlayn omonat — bu odatiy omonat, faqat u bankimizning mobil ilovasi orqali ochiladi. Omonatni rasmiylashtirishda ilova ofertani ochadi, unda barcha shartlar va kafolatlar yozilgan bo‘ladi. Omonatlar birinchi navbatda, mijozlarning qulayligi uchun onlayn qilindi. Ayniqsa siz omonatdan muntazam ravishda mablag‘ yechib olishni yoki uni to‘ldirishni rejalashtirayotgan bo‘lsangiz bankka borishga, operatorni kutishga hojat bo‘lmaydi. Hammasini o‘sha yerda va o‘sha zahotiyoq mobil ilova orqali amalga oshirishga imkon bo‘ladi.
— Omonatlar bo‘yicha foizlar nimaga qarab belgilanadi? Nima uchun ular ba’zi banklarda yuqori, boshqalarida esa pastroq?
— Omonatlar bo‘yicha foizlar ko‘p jihatdan O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining qayta moliyalash stavkasiga bog‘liq. “InfinBank” — tijorat banki. Demak, u daromad olib kelishi kerak. Misol qilib aytganda, bu yerda hamma narsa xuddi do‘kondagidek: biz omonatchilardan ma’lum bir foizga pul olamiz va ularni boshqa bir foizda kreditga beramiz. Ular o‘rtasidagi farq — bank va omonatchilarning foydasi. Iqtisodchilar, jahon amaliyotida qayta moliyalash stavkasidan juda yuqori farqni taqdim etadigan banklardan ehtiyot bo‘lishni tavsiya qiladi, chunki bu farq qanchalik katta bo‘lsa, bankning ishonchliligi shunchalik kamroq bo‘ladi. Omonatlar bo‘yicha ko‘proq to‘lash orqali bank yetarlicha daromad olmaydi va shu tufayli boshqa omonatchilarga pulini qaytarib bera olmay qoladi. Bu esa na mijozlarga, na bankka va na davlatga foyda keltiradi.
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)