Бугунги кунда деярли ҳар бир Ўзбекистон фуқароси банк хизматларидан фойдаланади. Иш ҳақини ўтказиш, бизнес юритиш, пул ўтказмаларини юбориш ва қабул қилиш, кредит олиш ва тўлаш, омонатлар очиш ҳамда уларни бошқариш — умуман олганда, банк ҳаммага керак.
Омонат очиш ҳақида ўйлаётган ҳар бир кишини ташвишга соладиган асосий савол — бу пуллар хавфсизликда бўладими ва форс-мажор ҳолатида уни муддатидан олдин қандай қайтариб олиш мумкин. Айни вақтда «InfinBank»да миллий ва хорижий валютадаги 6 та омонат амал қилмоқда, омонатларнинг хавфсизлиги ва фоиз ставкалари ҳақидаги барча саволларга чакана савдо амалиётлари бўлими бошлиғи Раҳматуллаева Шаҳло жавоб беради.
— Банкдаги омонатларга ким кафолат беради?
— Авваламбор шуни айтиб ўтмоқчиманки, аҳолидан омонатларга пул маблағини жалб қилиш учун банк мамлакатнинг Марказий банкидан махсус лицензия олиши керак. Бу дегани, «InfinBank» омонатлар бўйича ўз маҳсулотларини таклиф қилишдан олдин бир қатор текширувлардан ўтган. Ўз пулини бизга ишониб топширган одамлар олдидаги мажбуриятларимизнинг бажарилишини таъминлай олмаганимизда эди, биз мижозларга омонатлар очишни таклиф қилмаган бўлар эдик.
Агар омонатларнинг давлат ҳимояси ҳақида гапирадиган бўлсак, Ўзбекистонда Фуқароларнинг банклардаги омонатларини кафолатлаш фонди яратилган. Ташкилот фонд сифатида 2002 йилдан бери фаолият юритиб келмоқда, аммо у узоқ ўтмишга эга. 1995 йилда омонатларни суғурталаш тизими ташкил этилган, 1998 йилда банк омонатларини суғурталаш вазифасини бажарувчи «Омонат — ҳимоя» суғурта фонди ташкил этилган ва кейинчалик у Фуқароларнинг банклардаги омонатларини кафолатлаш фондига ўзгартирилган.
— Фонд қандай пулларни суғурталайди?
— Фонд жисмоний шахсларнинг пул маблағини, уларнинг фуқаролигидан қатъи назар ҳимоя қилади. Агар сиз омонат очган бўлсангиз — хотиржам бўлишингиз мумкин. Пулингиз ҳимояланган.
Фонд омонатнинг ҳажми ва валютасидан қатъи назар, пулнинг 100 фоиз қайтарилишини кафолатлайди ва бу кафолатлар Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2008 йил 28 ноябрдаги ПФ 4057-сон «Фуқароларнинг тижорат банклардаги омонатларини ҳимоялаш кафолатларини таъминлашга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида» ги фармони билан жорий этилган. Шуни таъкидлаб ўтмоқчиманки, ҳамма давлатлар ҳам маблағларнинг 100 фоиз қайтарилишини кафолатламайди. Масалан, Россияда давлат омонатларнинг фақат маълум миқдоргача қайтарилишини кафолатлайди.
— Жамғарма қандай ҳолатларда пулни қайтаради?
— Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан банк лицензияси бекор қилинганда. Бироқ пулларни қайтариш учун бироз вақт керак бўлади, чунки фонд бунинг учун бир қатор тадбирларни ўтказишига тўғри келади. Биринчидан, махсус комиссия тугатилган банк қанча миқдорда ва қанча одамдан қарздорлиги ҳақида маълумот тўплайди. Шунингдек, у банкдан ким ва қанча қарздорлиги ҳақида маълумот йиғади. Банкнинг кредиторларидан олинган маблағлар биринчи навбатда фуқароларнинг омонатлари бўйича қарздорликни сўндиришга йўналтирилади.
— Фоизлар нима бўлади?
— Улар берилмайди. Буни эшитиш ёқимли бўлмаслиги мумкин, лекин яхши томони, омонатчи фоизларсиз бўлса ҳам қўйган барча маблағини қайтариб олади. Агар омонат шартларида фоизларни капиталлаштириш назарда тутилган бўлса, унда сиз капиталлаштирилган фоизларни, албатта, оласиз.
— Омонатчига пули қайтарилмаган ҳолатлар ҳам бўлганми?
— Фонд бадал тўлашни кафолатламайдиган бир неча ҳолатлар ҳам мавжуд. Фонд томонидан кафолатланмайдиган пул маблағлари ҳақида фонднинг сайтида тўлиқ маълумот берилган. Бу борада энг кўп учрайдиган ва тушунарли ҳолат — бу сизнинг омонатингиз кредит учун гаров таъминоти бўладиган ҳолатдир.
— «InfinBank»да бир нечта онлайн омонатлар бор, тўлов кафолатининг шартлари уларга ҳам тааллуқлими?
— Албатта, онлайн омонат — бу одатий омонат, фақат у банкимизнинг мобил иловаси орқали очилади. Омонатни расмийлаштиришда илова офертани очади, унда барча шартлар ва кафолатлар ёзилган бўлади. Омонатлар биринчи навбатда, мижозларнинг қулайлиги учун онлайн қилинди. Айниқса сиз омонатдан мунтазам равишда маблағ ечиб олишни ёки уни тўлдиришни режалаштираётган бўлсангиз банкка боришга, операторни кутишга ҳожат бўлмайди. Ҳаммасини ўша ерда ва ўша заҳотиёқ мобил илова орқали амалга оширишга имкон бўлади.
— Омонатлар бўйича фоизлар нимага қараб белгиланади? Нима учун улар баъзи банкларда юқори, бошқаларида эса пастроқ?
— Омонатлар бўйича фоизлар кўп жиҳатдан Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг қайта молиялаш ставкасига боғлиқ. «InfinBank» — тижорат банки. Демак, у даромад олиб келиши керак. Мисол қилиб айтганда, бу ерда ҳамма нарса худди дўкондагидек: биз омонатчилардан маълум бир фоизга пул оламиз ва уларни бошқа бир фоизда кредитга берамиз. Улар ўртасидаги фарқ — банк ва омонатчиларнинг фойдаси. Иқтисодчилар, жаҳон амалиётида қайта молиялаш ставкасидан жуда юқори фарқни тақдим этадиган банклардан эҳтиёт бўлишни тавсия қилади, чунки бу фарқ қанчалик катта бўлса, банкнинг ишончлилиги шунчалик камроқ бўлади. Омонатлар бўйича кўпроқ тўлаш орқали банк етарлича даромад олмайди ва шу туфайли бошқа омонатчиларга пулини қайтариб бера олмай қолади. Бу эса на мижозларга, на банкка ва на давлатга фойда келтиради.
Реклама ҳуқуқи асосида.
Изоҳ (0)