“Daryo” internet-nashri va Brotmeister brendi bilan hamkorlikdagi qo‘shma loyiha
Non foydalimi?
Nonning inson hayotidagi o‘rni va salomatlik uchun foydasi beqiyos. Agarki u barcha zaruriy texnologiyalardan foydalanilgan holda, yaxlit dondan tayyorlangan asl non bo‘lsa, albatta.
Sanoat darajasida non tayyorlashda aksariyat ishlab chiqaruvchilar transyog‘lardan foydalanadi, biroq inson organizmi bunday moddalarni hazm qila olmaydi. Ushbu befoyda unsurlar tomir devorchalarida toshmalar hosil qilib, zararli xolesterin ko‘rinishida organizmda to‘planib boradi. Bu esa yurak-qon tomir kasalliklari, qandli diabet va saratonning turli ko‘rinishlari rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin.
Transyog‘larning inson salomatligiga zararli ta’sirini kamaytirish maqsadida, bir qator ishlab chiqaruvchilar yog‘larni modifikatsiyalashning zamonaviy, qayta eterifikatsiya qilish usulidan foydalanadi. Bu usulda olingan yog‘ tarkibida zararli transizomerlar miqdori minimal darajada bo‘ladi. Mutaxassislarning ta’kidlashicha, qayta eterifikatsiya qilish usuli mahsulot sifatini yanada oshirish, qandolat, non mahsulotlari hamda turli konservalar assortimentini sezilarli ko‘paytirishga imkon beradi.
Afsuski, aksariyat oziq-ovqat ishlab chiqaruvchi korxonalar masalaning iqtisodiy tomonini o‘ylab (qayta eterifikatsiya usuli nisbatan qimmatga tushadi va bu ortiqcha xarajat kimga ham yoqardi deysiz), transyog‘lardan voz kechishga shoshilmayapti.
Shu o‘rinda bir muhim masala bor: o‘zi transyog‘lardan to‘liq voz kechish mumkinmi? Katta ehtimol bilan yo‘q, deydi mutaxassislar. Faqat uning miqdorini kamaytirish mumkin. Buning uchun yegulik tarkibida transyog‘lar kam bo‘lgan tabiiy mahsulotlarni tanovul qilish, margarin, gidrogenizatsiyalangan yog‘lardan tayyorlangan, alohida turdagi qandolat mahsulotlari, sifati past pishiriqlar, sneklar, fastfud iste’molini kamaytirish lozim.
Lekin tushkunlikka tushishga hojat yo‘q! Foydali, asl nonni baribir topish mumkin. Masalan, non turlari orasida eng mashhuri va eng foydalisi — javdari non. U qora bug‘doy unidan, ko‘pincha xamirturush qo‘shib tayyorlanadi. Bunday non rangi yo qora (agar qizg‘ish — javdar bug‘doydan tayyorlangan bo‘lsa), yo javdar unidek kulrang bo‘lishi mumkin. Diyetologlar, tibbiyot xodimlari va sog‘lom turmush tarzini olib boruvchilar bu turdagi nonni juda qadrlaydi. Buning asosli sabablari bor.
Birinchidan, bunday non taomning hazm bo‘lishini yaxshilab, oshqozon traktini barqarorlashtirishga xizmat qiluvchi biriktiruvchi to‘qima (kletchatka)larga boy. Ikkinchidan, kaloriyasi nisbatan kam — 100 gramm oq nonda 250 kilokaloriya bo‘lsa, 100 gramm javdar nonda kilokaloriya miqdori 174 ga teng.
Uchinchidan, uning tarkibida o‘rni beqiyos bo‘lgan aminokislotalar va vitaminlar bor. Javdar non jiddiy kasalliklar, xususan, onkologik va qandli diabet kabi xastaliklar profilaktikasida yetarli darajada foydali hisoblanadi.
“Har to‘kisda — bir ayb” deganlaridek, shunday foydali mahsulot ham ayrim o‘rinlarda kishi bilmas ziyon yetkazishi mumkin. U taom hazmini yaxshilasa ham o‘zining hazm bo‘lishi qiyinroq. Javdar nondagi mitti, biroq foydali unsurlar sekin hazm bo‘lgani bois oshqozonga qo‘shimcha yuklama tushadi. Shuning uchun ham nuqul javdar non yeyavermay, ba’zida oq nondan tanovul qilib turish tavsiya etiladi. Boz ustiga, javdar non biroz nordonroq. Bu mog‘or bosishining oldini olgani bilan, oshqozon-ichak tizimi kasalliklaridan aziyat chekayotgan kishilar uchun xavfli bo‘lishi mumkin.
Agar oq non biz iste’mol qiladigan yagona yegulik bo‘lib, sog‘lom ovqatlari bilan mashhur Italiya va Fransiya kabi rivojlangan o‘lkalarda uni iste’mol qilish darajasi semizlikka qarshi kurashayotgan (masalan, AQSh kabi) mamlakatlarnikidan pastroq bo‘lganida edi, oq nonga qarshi tanqidlarni to‘g‘ri qabul qilsa bo‘lar edi. Xo‘sh, diyetasini baget, chiabatta va kruassanlarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydigan italyan va fransuzlar nega xushro‘y va sog‘lom, uzoq umr ko‘radi? Kam uglevodli yeguliklarga oshiq amerikalik va inglizlar esa ortiqcha vazndan aziyat chekmoqda?
Javob oddiy: har narsada me’yor bo‘lmog‘i lozim! Non ham ushbu qoidadan istisno emas. Iste’mol qilinayotgan non miqdori kishining yoshiga doir talablarga, shuningdek, uning jismoniy faolligi, salomatlik ko‘rsatkichlariga muvofiq bo‘lishi kerak. Bundan tashqari, mutaxassislar doimo takrorlaydigan yana bir jihat bor — har qanday yegulikni, xususan, non va non mahsulotlarini xarid qilish vaqtida uning tarkibi, yaroqlilik muddatiga e’tibor qaratish lozim.
Non — O‘zbekistonda hamon eng ommabop mahsulot. Ammo u hamma muammolarga ham sababchi emas. Biz nonning yanada foydali, yirik, tortilgan undan tayyorlanadigan turlarini ishlab chiqarishni rivojlantirishimiz kerak. Sog‘lom non uchun mos xomashyo tayyorlashni kuchaytirishimiz lozim.
Shuningdek, xaridorlarning xohish-istaklari yanada o‘sishiga rag‘bat ko‘rsatish zarur, albatta. Toki ular non haqida ko‘proq bilsin. Xaridorlarning tanlagani faqat foydali mahsulotlar bo‘lsin, ular me’yorida ham yaxshi ovqatlansin!
Davomi bor...
Facebook: https://www.facebook.com/Brotmeisterbread/
Instagram: https://instagram.com/brotmeister_bread?igshid=1neuh5mg2a9yf
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)