Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi davlat xaridlaridagi qarindosh-urug‘chilik fosh etilgan jamoatchilik surishtiruvlari yuzasidan bayonot berdi.
“Sababni bartaraf etmasdan turib, oqibatlarga qarshi kurashib bo‘lmaydi” sarlavhasi ostida e’lon qilingan bayonotda agentlikning asosiy funksiyasi – korrupsiya holatlari aniqlanganda korrupsionerlarni jazolash emas, balki bunga olib kelayotgan sabablarni aniqlashdan iborat ekani qayd etilgan.
“So‘nggi paytlarda davlat xaridlari jarayonlaridagi qonun buzilish holatlari to‘g‘risidagi xabarlar goh u hududda, goh bu hududda sodir bo‘layotgani bo‘yicha ko‘plab xabarlar paydo bo‘lmoqda va ular haqli ravishda ommaviy muhokamalar mavzusiga aylanmoqda.
Yakunda esa ularning aksariyatida ma’lum bir normalar buzilgani aniqlangan bo‘lsa-da, javobgarlik belgilash, budjet mablag‘larini ortga qaytarish masalalari ochiq qolmoqda. Ularni jazolash kerak mazmunidagi gap-so‘zlar avjiga chiqayotgan pallada qonun buzilishiga sabab bo‘layotgan omillarni bartaraf etish masalasi soyada qolib ketmoqda”, – deyiladi bayonotda.
Ta’kidlanishicha, bu kabi jinoyatlar 2020-yilda ko‘paygani yo‘q: ular oldingi yillarda ham bo‘lgan va bundanda kattaroq holatlarda namoyon bo‘lgan. Ammo ularning aksariyati aniqlanmay qolib ketavergan. Davlat xaridlari bo‘yicha yagona axborot portalining ishga tushirilishi va u yerda zaruriy ma’lumotlarning ochiqlanishi natijasida barcha xarid jarayonlari to‘g‘risida aholi xabardor bo‘lmoqda.
Ushbu jarayonlar Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligining yetarli vakolatlarga ega emasligi, xususan, tergov va surishtiruv o‘tkazish imkoniyatining yo‘qligi kabi yana bir bahs-munozaralarga ham o‘ziga xos javob bo‘lmoqda. Ya’ni korrupsiya holati aniqlangani bilan uning oldini olish, jazo muqarrarligini ta’minlash, bu jarayonga aholini faol jalb etish masalalari hal etilmasa, har qancha kurashmang, har qancha huquqbuzarni ushlamang, natijaga erishib bo‘lmaydi. Qachonki, masalaga kompleks yondashilsagina biz ushbu sohadan ijobiy natija kutishimiz mumkin.
Shundan kelib chiqqan holda korrupsiyaning oldini olish va unga qarshi kurashish sohasida davlat siyosatini amalga oshirish, tashkilotlar, ommaviy axborot vositalari, fuqarolik jamiyati institutlarining birgalikdagi samarali faoliyatini ta’minlash uchun mas’ul bo‘lgan maxsus vakolatli davlat organi sifatida Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi tashkil etildi.
Agentlikning asosiy vazifasi etib, mamlakatda korrupsiya holatini tizimli tahlil qilishni ta’minlash, shuningdek, korrupsiyaga oid xavf-xatarlar yuqori bo‘lgan sohalar hamda korrupsiyaga oid huquqbuzarliklar sodir etilishining sabab va shart-sharoitlarini aniqlash, jamiyatda korrupsiyaning barcha ko‘rinishlariga murosasiz munosabatni shakllantirish, davlat xizmatchilarining daromad va mol-mulkini deklaratsiya qilish tizimi joriy etish kabilar belgilangan”, – deya ta’kidlanadi xabarda.
Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi ushbu vazifalarni bajarishdagi ayrim vakolat va huquqlarini sanab o‘tgan:
- davlat organlari va tashkilotlari, huquqni muhofaza qiluvchi organlar faoliyatida korrupsiya holatini o‘rganish;
- korrupsiyaga oid huquqbuzarliklar bo‘yicha ma’muriy surishtiruvlar o‘tkazish;
- jinoyat-protsessual qonunchiligiga muvofiq jinoyat ishlari materiallarini o‘rganish;
- o‘rganish natijalari bo‘yicha faoliyatida korrupsiyaga oid huquqbuzarlik alomatlari bo‘lgan shaxslarga nisbatan qonunga muvofiq choralar ko‘rish, jumladan jinoyat ishlarini qo‘zg‘atish uchun tegishli organlariga taqdim etish;
- ijro hokimiyati va xo‘jalik boshqaruvi organlari hamda ularning mansabdor shaxslari qarorlari ijrosini to‘xtatish yoki bekor qilish to‘g‘risida ko‘rib chiqilishi majburiy bo‘lgan taqdimnomalarni kiritish;
- davlat organlari, tashkilotlari va ularning mansabdor shaxslariga ko‘rib chiqilishi majburiy bo‘lgan ogohlantirishlar hamda taqdimnomalar kiritish shular jumlasidan.
Ta’kidlanishicha, agentlikda tergov vakolatining yo‘qligi agentlik mustaqilligi uchun xizmat qiladi.
“Kun.uz”ning yozishicha, “O‘zbekiston Respublikasi Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi to‘g‘risida”gi qonun loyihasida, agentlikka yirik korrupsion holatlar yuzasidan tergov o‘tkazish vakolatini berish ko‘zda tutilgan.
Bayonot davomida aytilishicha, xalqaro nodavlat tashkilotlar hamda ekspertlar tomonidan ham korrupsiyaga qarshi kurashish uchun eng samarali vositalar sifatida ochiqlik va oshkoralik, jamoatchilik nazorati, davlat xizmatchilarining odob-axloq kodekslari kabilar qayd etilgan.
“Shu boisdan, dunyoning ko‘plab rivojlangan mamlakatlari korrupsiyaga qarshi kurashuvchi tuzilmalarining asosiy vazifasi etib korrupsiyaga shart-sharoit yaratuvchi omillarni o‘rganish, monitoring va tahlil, milliy strategiyalarni ishlab chiqish va bu borada umumiy faoliyatni muvofiqlashtirib borish belgilangan. Mazkur tusdagi tuzilmalar Fransiya, Sloveniya, Janubiy Koreya kabi davlatlarda mavjud. Ahamiyatlisi, ushbu mamlakatlar so‘nggi yillarda korrupsiyaga qarshi kurashishda sezilarli o‘sishga erishishgan”, – deya qayd etilgan bayonotda.
Albatta, bunga erishish oson emas. O‘zi korrupsiyaga qarshi kurashish hech qachon oson bo‘lmagan. Uni mag‘lub etishning aniq formulalari ham mavjud emas. Har bir davlat o‘zidagi holatni to‘g‘ri tashxis qo‘yib, uni davolasagina natijaga erishadi. Tashxis xato qo‘yilishi, yoki yaxshi ishlamayotgan organni kesib tashlash bilan bu illatni davolab bo‘lmaydi.
Asosiysi, bugun jamiyatimizda uyg‘onayotgan korrupsiyaga nisbatan murosasizlik kayfiyatini, jurnalist va blogerlardagi korrupsiyaga qarshi jangovar ruhni, davlat idoralari va mansabdor shaxslaridagi korrupsiya mamlakat kelajagiga g‘ov sifatida qarashni yanada kuchaytirish lozim.
Bugun korrupsiyaga hamma qarshi, uni yo‘qotish kerakligini, u bilan mamlakat rivojlana olmasligini eng yuqori minbardagilardan tortib, aholimizning katta qismi, ziyoli qatlam, ommaviy axborot vositalari vakillari tushunib yetdi. Endi yagona vazifa barcha harakatlarni birlashtirish va dushmanga qarshi birgalikda kurashish lozim.
Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligida mazkur jarayonlarda barcha sa’y-harakatlarni birlashtirish, muvofiqlashtirib borish, strategik yo‘nalishlarni belgilash uchun vakolat ham, qat’iyat ham mavjud”, – deya yakunlani bayonot.
Avvalroq Andijon viloyatida “Yagona buyurtmachi xizmati” IK rahbariga taalluqli kompaniya 20 milliard so‘mlik davlat buyurtmalarini qabul qilgani, shuningdek, Jizzax shahrini manzarali daraxtlar va gullar bilan bezash uchun 2 milliard so‘m sarflangani va ushbu davlat xaridini qo‘lga kiritgan kompaniya viloyat hokimi qiziga tegishli ekani, qolaversa, Jizzaxda 292,1 milliard so‘mlik davlat buyurtmalarini qo‘lga kiritgan kompaniyalar viloyat hokimi o‘rinbosariga aloqador bo‘lishi mumkinligi to‘g‘risida xabar berilgandi.
Shundan so‘ng Andijon viloyati prokuraturasi Andijonda davlat xaridlaridagi “tanish-bilishchilik” holatlarini o‘rganishi hamda Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi Jizzaxda viloyat hokimining qizi qo‘lga kiritgan bir necha milliardlik davlat buyurtmalari bo‘yicha tekshiruv o‘tkazishini ma’lum qildi.
Izoh (0)