Turkiya madaniyat va turizm vazirligi tashabbusi bilan O‘zbekiston ommaviy axborot vositalari vakillarining bir guruhi dunyoning 30 dan ortiq davlati jurnalistlari qatorida ushbu mamlakatda bo‘lib turibdi. Safardan ko‘zlangan asosiy maqsad Konya shahrida buyuk mutafakkir Jaloliddin Rumiy vafotining 747 yilligi munosabati bilan tashkil etilgan an’anaviy “Shabi arus” marosimlarida ishtirok etish, diniy turizm taraqqiyoti, asriy yodgorliklar, qadamjolar bilan yaqindan tanishishdan iborat.
Ana shunday tadbirlar doirasida jurnalistlar Jaloliddin Rumiyning 22-avlodi Esen Chelebi xonim bilan uchrashuvda ham qatnashdi. Samimiy va ochiq ruhdagi suhbat oldidan olima dastavval Mavlono ijodiga mansub satrlardan o‘qib berdi. Shundan so‘ng jurnalistlarning savollariga birin-ketin javob bera boshladi. Jumladan, o‘zbekistonlik jurnalist Karimberdi To‘ramurod dunyoda mavlaviyxonalar, mavlaviya maktablari mavjudligi, bugungi kunda Rumiyning avlodlari orasida xuddi uningdek masnaviy yozayotganlar bor yoki yo‘qligiga qiziqdi. Savolga javoban Chelebi xonim haqiqatda ham yer yuzida mavlaviyxonalar mavjudligi, biroq ularning hech biri ishlamasligini aytdi. Mavlononing ijodi nazariy jihatdan Sharq va G‘arbda yetarlicha o‘rganilayotganligi, biroq bugungi avlod ichidan Rumiydek masnaviylar yozadigan, uning yo‘nalishiga o‘xshash uslub egasi yo‘qligini bildirdi. Yana bir jurnalist Rustam Jabborovning “Rumiy hazratlari ona tarafdan Xorazmshohlar avlodiga borib taqaladilar, ularning otalari Bahovuddin Valad ham uzoq muddat Alouddin Muhammad Xorazmshoh saroyida xizmat qilgan. Shu bois biz, o‘zbekistonliklar ham Jaloliddin Rumiyga qaysidir ma’noda vatandosh ekanligimiz bilan faxrlanamiz”, deya savol yo‘llab, olimaning O‘zbekistonga borish haqidagi rejalari bilan qiziqdi.
O‘zbekiston juda go‘zal va qadimiy diyor. Bu yurtda hazrati Mavlononi qanchalik sevishlaridan, bu ulug‘ zotning merosini o‘rganish bo‘yicha olib borilayotgan ishlardan xabarim bor. Hozirgacha Tojikiston va Qirg‘izistonga borish nasib qildi. Afsuski, O‘zbekistonga hozirga qadar borish nasib etmadi. Biroq tez orada bu orzumni amalga oshirish istagidaman.Esen Chelebi, olima, Jaloliddin Rumiyning 22-avlodi
Esen Chelebi jurnalistlar bilan suhbatlashar ekan, Rumiy avlodi bo‘lishi o‘zi uchun yuksak sharaf ekanligi, bolaligidan buyuk bobosining merosini chuqur o‘rganish uchun Istanbul universitetining adabiyot fakulteti arab-fors filologiyasi bo‘limida tahsil olganligini aytdi. Mavlononing ijodini targ‘ib qilishga harakat qilgani, dunyoning o‘nlab mamlakatlarida turli uchrashuvlarda ilmiy anjumanlarda qatnashganini tilga oldi. Rumiyning ma’naviy merosi nafaqat uning avlodlari, balki barcha insonlarga tegishli ekanligini ta’kidladi.
Shu bilan birga, Chelebi xonim eronlik jurnalistlarning Mavlono turkiy zaminda tug‘ilib voyaga yetgan bo‘lsa-da, nega aynan fors tilida ijod qilgani haqidagi savoliga qisqacha izoh berib o‘tdi. “Mavlono yashagan davrda asarlar, asosan, arabiy va forsiyda bitilgan. Saljuqiylarning davlat tili ham forscha edi. Mavlonoga qadar bitilgan tasavvufiy, ilmiy va diniy asarlar shu tillarda bitilgandi. Mavlono Rumiy o‘z ijodlarida arab va turk tillariga ham ko‘p bora murojaat qilganlar. Qolaversa, til bu shakl xolos. Buyuk va betakror g‘oyalar qaysi tilda bo‘lishi qat’i nazar, zamon va makon chegaralaridan o‘tib butun insoniyatga xizmat qilaveradi”, — dedi u.
Izoh (0)