“Korrupsiya bu qullik psixologiyasining namoyon bo‘lishidir” — Tanzila Norboyeva

Oliy Majlis Senati raisi, Korrupsiyaga qarshi kurashish milliy kengashi rahbari Tanzila Norboyeva korrupsiya, birinchi navbatda, alohida insonning, mansabdor shaxsning o‘z lavozimidan boyish maqsadida foydalanishga moyil bo‘lgan yoki moyil bo‘lmagan axloqining ichki holatini aks ettiradi, degan fikrda.

“Gazeta.uz”ning yozishicha, Senat rahbari “Sputnik O‘zbekiston”ga bergan intervyusida poraxo‘rlikning gullab yashnashiga hissa qo‘shishi mumkin bo‘lgan o‘zbekistonliklarga xos bo‘lgan iltifotlilik haqida o‘z fikrini bildirdi.

Tanzila Norboyevaning aytishicha, bugun milliy investitsiya loyihalari doirasidagi mablag‘larning, shuningdek, xalqaro moliya tashkilotlari tomonidan ajratilgan grantlarning maqsadli sarflanishi jarayoni ustidan nazoratni, shu jumladan, deputatlar va jamoatchilik nazoratini ta’minlash nihoyatda zarur. Davlat tuzilmalari faoliyatida ushbu jarayonlarning ochiqligi va shaffofligi hokimiyatga bo‘lgan doimiy va asosli ishonchni mustahkamlaydi. Shuningdek, Korrupsiyaga qarshi kurashish milliy kengashi qarori bilan kapital qurilish, oliy ta’lim, davlat xaridlari va sog‘liqni saqlash sohalarida korrupsiyaning oldini olish bo‘yicha ishchi guruhlar tashkil etilganini qo‘shimcha qilgan.

“Shuni yana bir bor qayd etishni xohlardimki, biz siz bilan qonunlar qabul qilish, jiddiy jazolar qo‘llash, odob-axloq qoidalariga rioya qilish zarurligi va korrupsiyaga qarshi kurashishning boshqa vositalarini qayd etdik, biroq har birimiz o‘zimizda ushbu halokatli hodisaga nisbatan murosasizlikni shakllantirmasak, o‘zimizni o‘zgartirmasak, barcha harakatlarimiz kutilgan natija bermaydi. Shuning uchun ham fuqarolik jamiyati korrupsiyaga qarshi kurashishda muhim rol o‘ynaydi. Afsuski, ular ushbu murakkab jarayonda hozircha yetarli darajada ishtirok etmayapti. Bizning vazifamiz — ushbu muammoni hal etish uchun odamlarni jalb etish”, — deydi Tanzila Norboyeva.

Senat raisi nima uchun qurilish, sog‘liqni saqlash, ta’lim, sud tizimi kabi sohalar eng ko‘p korrupsiya botqog‘iga botgan sohalar bo‘lib qolayotganiga ham o‘z fikrini bildirdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, ushbu sohalarda inson omili, boshqaruv tizimidagi, davlat xizmatini tashkil etishdagi kamchiliklar — haddan ortiq byurokratiya va ma’muriy to‘siqlar va boshqa chiqimlar ko‘proqdir. “Shu munosabat bilan bunday omillarning ta’sirini nafaqat ushbu faoliyat sohasidagi ishlarda, balki boshqa faoliyat sohalarida ham kamaytirish zarur”, — deb ta’kidlagan u.

Tanzila Norboyevaning fikricha, korrupsiyani keltirib chiqaruvchi tizimli sabablardan biri ayrim davlat organlari xodimlari huquqiy madaniyatining darajasi pastligidir. “Afsus bilan ta’kidlash joizki, ayrim davlat organlari xodimlarining huquqiy ongi korrupsiya jamiyatimiz hayotini buzadigan hodisa ekanini anglaydigan darajaga yetmagan”, — deydi u.

Senat raisining fikricha, korrupsiya paydo bo‘lishining sabablari ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy shart-sharoitlar bilan izohlanadi. “Shu sababli ushbu yovuzlikka qarshi kurashishda bunday sabablarni o‘z vaqtida aniqlash va davlat hokimiyati va boshqaruvi tizimida korrupsiya namoyon bo‘lishiga turtki beradigan sharoitlarni yo‘q qilish bo‘yicha kompleks ijtimoiy-iqtisodiy, tashkiliy va huquqiy, shu jumladan, g‘oyaviy-tarbiyaviy chora-tadbirlarni amalga oshirish muhimdir”, — deb ta’kidlagan Norboyeva.

Uning bildirishicha, mamlakatda olib borilayotgan ma’muriy islohot, iqtisodiy faoliyatni erkinlashtirish chora-tadbirlari aynan shu vazifani hal qilishga qaratilgan. “Mansabdorlar tomonidan aktivlar, daromadlar, yirik xarajatlar to‘g‘risida deklaratsiya berish, ma’muriy tartib-taomillar samaradorligini oshirish, davlat boshqaruvi organlarining fuqarolar murojaatlari bilan ishlashda byurokratizm va soxtakorlikka barham berish institutlarini amaliyotga joriy etish borasida yana ham ko‘proq ishlarni amalga oshirish lozim”, — deb ta’kidlagan Tanzila Norboyeva.

Korrupsiyaga qarshi kurashish milliy kengashi rahbarining bildirishicha, hozirda mansabdor shaxslarning korrupsiyaga oid huquqbuzarliklar uchun javobgarligini kuchaytirish nuqtayi nazaridan jinoyat, jinoyat-protsessual qonun hujjatlarini tubdan qayta ko‘rib chiqish, shuningdek boshqaruv amaliyotiga muvofiqlik dasturlarini (compliance) joriy etish, huquqbuzarliklar haqida xabar beruvchilarni himoya qilish chora-tadbirlari izchil amalga oshirilmoqda.