• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12768.26
    • RUB162.63
    • EUR14400.04
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +28°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ilm-fan

    Katta adron kollayderida fanga noma’lum yangi zarra kashf etildi

    Yevropa yadroviy tadqiqotlar markazi (CERN) tasarrufidagi Katta adron kollayderining detektorlaridan biri fanga noma’lum bo‘lgan yangi turdagi zarrachani kashf etgani xabar qilinmoqda. “Daryo” 1-iyul kuni naked-sciense.ru saytida e’lon qilingan maqolaning tarjimasini taqdim etadi.

    Foto: CERN

    Foto: CERN

    Fiziklar taxminiga ko‘ra, ushbu aniqlangan yangi turdagi zarracha hozircha fanga noma’lum bo‘lgan zarrachalar turkumining birinchi vakili bo‘lishi mumkin. U to‘rtta maftun kvarkdan iborat ekani aniqlangan. Birinchi bora duch kelinayotgan ushbu yangi turdagi zarracha haqida CERN tomonidan o‘tkazilgan seminarda ma’lum qilingan va bu haqidagi maqola arxivga ham joylangan. Ushbu zarracha zamonaviy fizikadagi markaziy masalalardan bo‘lmish – Koinotning Standart modelini bayon qiluvchi fundamental zarrachalarni, ya’ni kvarklarni yanada yaxshiroq tushunishga yordam berishi kutilmoqda.

    Odatda, kvarklar ikkitadan (kvark-antikvark tarzida) yoki uchtadan birlashib, proton va neytronlarni hosil qiladi. Yirikroq zarrachalarni esa olimlar ekzotik zarrachalar deyishadi va shunga qaramay, fanda tetrakvarklar va pentakvarklar deb nomlanadigan bunday ekzotik zarrachalarning to‘rt yoki beshta kvarkdan iborat bo‘lishini anchadan buyon taxmin qilinadi. Katta adron kollayderida so‘nggi yillarda o‘tkazilgan tajribalar tabiatda shunday adronlarning mavjudligini tasdiqlamoqda. Koinotdagi to‘rt fundamental o‘zaro ta’sirlardan biri bo‘lmish kuchli yadroviy o‘zaro ta’sirlarni o‘rganish uchun bu turdagi zarrachalar ideal tarzda mos keladi.

    “Biz yaqindagina aniqlagan zarracha aynan bir turdagi og‘ir kvarklardan: ikkita maftun kvark va antikvarklardan tashkil topgan birinchi zarrachadir”, – degan Katta adron kollayderi vakili Jovani Passaleva. Fikrining davomida u “hozirgacha Katta adron kollayderida va boshqa tajribalarda faqat maksimum ikkita og‘ir kvarkdan iborat tetrakvarklarni aniqlangan edi, ulardan birortasida aynan bir turdagi kvark ikkitadan ko‘p bo‘lmagan” – degan.

    Shartli ravishda Tcccc deb nom olgan yangi turdagi tetrakvarklarni aniqlash maqsadida katta adron kollayderi jamoasi ularning ehtimoliy massasini hisoblab chiqdi va Katta adron kollayderida 2009–2013 yillarda hamda 2015–2018 yillarda olingan ma’lumotlarni tahlil qildi. Natijada, 6 900 va 6 400–6 600 megaelektronvolt diapazonlaridagi ikkita energiya sakrashlarini qayd qilindi. Olingan natijalarni o‘rganish asnosida olimlar 6 200–6 700 megaelektronvolt diapazonida beshtadan ortiq standart og‘ishlarni aniqlashgan.

    Yangi turdagi zarracha kashf qilinganini tasdiqlash uchun bu natija kifoya qiladi, boz ustiga, o‘sha sakrashlardagi massa Tccccning hisob-kitoblardagi ehtimoliy massasiga mos keladi. Olimlar bu haqida “Bu – noyob zarracha ekzotik adron, u oddiy materiya zarralaridagi singari ikki yoki uch kvarkdan emas, balki to‘rt kvarkdan iborat bo‘lib, og‘ir kvarklardan tashkil topgan dastlabki zarrachadir”, – deyishmoqda.

    Yangi zarrachaning “haqiqiy tetrakvarkmi”, ya’ni zich bog‘langan to‘rtta kvarkdan iboratmi yoki ikkita oddiy juftlikdan iboratmi – bunisi hozircha noma’lum. Nima bo‘lganda ham ushbu yangi zarracha nazariyotchilarga zarrachalarning kuchli o‘zaro ta’sirlarini bayon qiluvchi kvant xromodinamikasi modellarini sinab ko‘rish imkonini beradi. Kashfiyot mualliflari bu boradagi tadqiqotlarni 2021-yilda, ya’ni kollayder navbatdagi marta ishga tushirilganida davom ettirmoqchi.

    03.07.2020, 17:58   Izoh (0)   39555
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Saratonni davolashning yangi usuli topildi

    02.07.2020, 21:56

    Italiyadagi shaharchalarning birida koronavirusga chalinganlarning 40 foizida kasallik belgisiz o‘tgani aniqlandi

    01.07.2020, 18:26

    Xitoyda cho‘chqa grippining yangi shtammi aniqlandi. U yangi pandemiyani yuzaga keltirishi mumkin

    01.07.2020, 06:07

    Olimlar koronavirus inson organizmining yana qaysi organiga zarar yetkazishini ma’lum qildi

    29.06.2020, 18:13

    Olimlar: Koronavirusdan tuzalgan bemorlarda bir nechta yangi kasalliklar paydo bo‘ladi

    28.06.2020, 18:28

    Britaniyada saratonning davolab bo‘lmaydigan shakliga qarshi dori vositasi yaratildi

    27.06.2020, 21:39
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    Abadiy ishonchlilik va xavfsizlik: GWM sohaning yangi standartlarini joriy etmoqda


    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul! 


    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi


    “Biznesni rivojlantirish banki” biznes uchun qulay innovatsion bank bo‘lishga intilmoqda


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi


    ANORBANK va BS/2 O‘zbekistonda banklarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirmoqda


    Xon Saroy tomonidan an’anaviy “Mening orzuyimdagi uy” rasmlar tanlovi boshlandi 


    Octobank bankomatlarni BS/2 bilan birga “aqlliroq” qiladi


    Sistit — bu uyat emas!


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi


    LUKOIL: yosh iste’dodlar ovozi katta sahnada yangradi


    2025-yilning 5 oyi davomida Mobiuz minglab tayanch stansiyalarini ishga tushirdi va texnik infratuzilmani zamonaviylashtirdi


    Centrum Air yangi Airbus A320neo — aviaparkidagi to‘qqizinchi samolyotni qabul qilib oldi 

     

    Tavsiya etamiz

    Gitlerdan so‘ng eng mashhur natsist – dorga osilgan Ribbentropning ayanchli taqdiri

    31 may, 19:25

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Zinedin Zidan 100 mln yevrolik taklifni rad etdi

    Sport | 1 iyun, 19:40

    Pentagon rahbari Xitoyning Tayvanga hujumiga tayyorlanishga chaqirdi

    Dunyo | 1 iyun, 19:20

    Pokiston va Afg‘oniston chegarasida ISHID yetakchisidan biri ushlandi

    Dunyo | 1 iyun, 18:25

    Rossiyaning yadroviy qurol tashiydigan samolyotlari saqlanayotgan aerodromlar yalpi hujumga uchradi

    Dunyo | 1 iyun, 17:41

    Fransiyada “PSJ” g‘alabasidan keyingi tartibsizliklarda ikki kishi halok bo‘ldi (video)

    Dunyo | 1 iyun, 17:30

    “Manchester Siti” “PSJ” futbolchisi uchun da’vogarlik qilmoqda

    Sport | 1 iyun, 17:10

    Rossiyada ayrim migrantlarga rus tili imtihoni bekor qilinishi mumkin

    Dunyo | 1 iyun, 17:00
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.