“Daryo” o‘tayotgan haftada dunyo matbuotida keng yoritilgan, ko‘pchilikning qiziqishiga sabab bo‘lgan maqolalar sharhiga to‘xtalib o‘tadi.
Zelenskiy: qahramonmi yoki sotqin?
Ukraina prezidenti Rossiya bilan munosabatlarda davomli urushni to‘xtatishda muvaffaqiyatga erishgandir, ammo bir muammo borki, uning ayrim saylovchilari buni xiyonat sifatida baholamoqda, deb yozadi Bloomberg axborot agentligi.
Ukraina, Rossiya va qatnashuvchi taraflar sulh masalasida katta to‘siq bo‘lib kelayotgan Ukraina sharqidagi rusparast “xalq respublikalari”da saylov o‘tkazish va ularga muxtoriyat berish masalasida bitimga erishdi. Kiyev hukumati va Rossiya qo‘llayotgan ayirmachilar o‘rtasidagi urush besh yildan ko‘proq davom etyapti va bu urushda 13 mingdan ortiq odam halok bo‘ldi.
Bitimga muvofiq, saylov uchastkalari yopilishi bilan sharqiy viloyatlarda muxtoriyat to‘g‘risidagi vaqtincha qonun kuchga kiradi. Bu qonunga muvofiq, ayirmachilar va amaldorlarga sud ta’qibidan immunitet beriladi, rus tilining teng huquqlilik maqomi mustahkamlanadi, mahalliy o‘zini boshqarish organlariga politsiya tuzishga ruxsat beriladi, Ukraina hukumatiga urushdan keyingi tiklash ishlarini olib borishi majburiyati yuklanadi.
YeXHT saylov erkin va sof holda o‘tkazildi deb tan olsa, qonun kuchga kiradi va doimiy asosga ega bo‘ladi.
GFR prezidenti Shtaynmayyer nomi bilan atalgan bu reja tomonlar o‘rtasida yarashuv o‘rnatishga mo‘ljallangan.
Rossiya saylov va muxtoriyat berilishi o‘rtasidagi qisqa muddatdan Ukraina hukumati ayirmachilarni hibs etishda foydalanadi, deb xavfsiramoqda. Chunki bunday siyosat Rossiyaning hududdagi ta’sirini zaiflashtiradi.
Ukraina tarafi esa darhol muxtoriyat berilishi, Rossiyaga saylov o‘tkazish va uning natijalariga ta’sir qilish imkonini beradi. Bu esa Ukrainaning Yevropa Ittifoqi va NATOga a’zoligiga to‘sqinlik qilishi mumkin deb xavotirlanmoqda.
Zelenskiyning bunday nuqtai nazari uni sotqinlikda ayblashlariga sabab bo‘ldi. Pyotr Poroshenko bu kelishuvni “Kremlda o‘ylangan reja” deya baholadi. Poroshenko va unga xayrixoh doiralar nazdida, ayirmachi rusparast guruhlar qurolsizlantirilishi kerak va rus qo‘shinlari hududdan olib chiqib ketilganidan keyingina jarayon boshlanishi mumkin demoqda.
Zelenskiy esa 70 foiz qo‘llab-quvvatlovchilar dastagidan tanqidlarga dosh bera olishiga ishonayotganga o‘xshaydi.
O‘zidagi janjal bilan ovora bo‘lib qolgan AQSh Ukrainaga ma’qul har qanday shartlar asosida tinchlik o‘rnatishni istayotgan Germaniya va Fransiyaga qarshi bora olmaydi.
Fransiya prezidenti Makron muzokaralarda bitim muvaffaqiyatli kechishi uchun Rossiyaga qarshi sanksiyalarni yumshatishni va’da qildi. Bu esa “normand uchrashuvi” yaqin kunlarda o‘tkazilishidan dalolat beradi.
Zelenskiy manfaatli asoslarda bitim tuza olishiga ishonar ekan, muxtoriyat to‘g‘risidagi qonun yangi variant ustida ish borayotganligini va rus qo‘shinlari hududdan olib chiqib ketilmaguncha mahalliy saylov bo‘lib o‘tmasligini aytdi. Bu rusparastlarni xushyor torttirdi. Zelenskiyning Shtaynmayyer formulasiga roziligi saylovni YeXHT o‘tkazishiga asoslangan.
Germaniya va Fransiya bitimni imzolanishini targ‘ib qilayotgan bo‘lsa-da, Zelesnkiyning qo‘rquvi muzokaralar to‘xtab qolishini anglatadi. Ustiga-ustak, Ukraina sharqining taqdiri hal bo‘layotgan bir paytda Qrim masalasi soya ostida qolmoqda. Agarda xalq Zelenskiy ruslarga yon berdi deb topgudek bo‘lsa, yosh prezidentning vakolati muddatidan oldin tugashi ehtimoli ham mavjud. Bu qanday yuz beradi, taxmin qilish mumkin. AQShning faol yordamisiz yosh prezidentga qiyin bo‘lishi tayin.
Putin Greta Tunberg haqida nimalar dedi?
Prezident Putinning Greta Tunberg haqida aytgan fikrlari AQSh va Britaniyada kutilmaganda norozilik kayfiyatidagi fikrlar urchib ketishiga imkon berdi, deb yozadi The Times nashri.
66 yoshli Putin Moskvadagi energetika kengashida Tunbergning BMT sammitidagi chiqishi haqidagi savolga javob berar ekan, “sizlarni ranjitsam ham, Tunberg chiqishlari bo‘yicha ommaviy olqishlarni yoqlay olmayman; 16 yoshli Greta hozirda dunyo qanday ekanligini tasavvur ham qila olmaydi”, deb aytdi. Fikrini davom ettirar ekan, Putin “Afrika va Osiyodagi odamlar Shvetsiyada bo‘lgani kabi to‘kin-sochinlikda yashamasligini, to‘kin-sochinlikka erishish uchun nima qilish kerakligini, Afrikdagi mo‘l Quyosh enrgiyasidan foydalanish qanchaga tushishi borasida biror kim Gretaga tushuntirdmi?” deya savol tashladi.
Putinning nazarida, ekofaollar yosh qizchaning emotsional va psixologik holatini hisobga olmay, undan foydalanmoqda (Tunberg Asperger sindromi, obsessiv-kompulsiv buzilish, selektiv mutizm tashxisi bilan davolanadi).
“Men Greta ochiqko‘ngil va yaxshi qiz ekaniga ishonaman. Lekin kimdir o‘smirlar va bolalardan o‘ta yaxshi niyatda bo‘lsa ham o‘z maqsadida foydalanishini faqat qoralash mumkin”, – deya ta’kidladi Putin.Bir necha kun oldin RLDPdan Duma deputati, 24 yoshli Vasiliy Vlasov Greta Rossiya parlamentida chiqish qilishga chaqirgan edi. U o‘shanda “biz yosh avlod vakillari masala bizning kelajagimizga taalluqli bo‘lganda sukut saqlamasligimiz va bizni yo‘q qilishlariga yo‘l qo‘ymasligimiz kerak”, deb aytgan edi.
O‘tgan oyda rasmiy Kreml Parij bitimini tasdiqlagan bo‘lsa-da, Putin iqlim isishi antropogen sabablar tufayli sodir bo‘lmoqda deb hisoblaydi. Bundan tashqari, Putin muqobil energiya manbalari kelajagiga shubha bilan qarab, shamol tegirmonlari hasharotlarni yakson qilmoqda deb aytgan edi.
Putinning bu fikrlari o‘z vatandoshlari tomonidan hukumatni haqorat qilmaslik to‘g‘risidagi qaroriga zid bo‘lsa ham, ko‘pgina achchiq va istehzoli izohlarga nishon bo‘ldi.
Juma kuni Greta Ayova-Sitidagi iqlimiy namoyishlarda ishtirok etadi. Bu shahardagi chiqishlar Nyu-York va Monrealdagi chiqishlardan so‘ng o‘tkaziladi. Ayni paytda Greta AQShga uglerod chiqarmaydigan yaxtada suzib kelganicha, mamlakat bo‘ylab sayohatda yuribdi (Greta aviatsiya ekologiya uchun halokatli deb hisoblagani uchun uchoqlar xizmatidan foydalanmaydi). Tunberg sayohatini dekabr oyida BMTning iqlim o‘zgarishlariga bag‘ishlanadigan konferensiya bo‘lib o‘tadigan Santyago shahrida (Chili) nihoyasiga yetkazishga qaror qilgan.
Xitoy mudofaa borasida Rossiyaga tayanmoqdami?
Pekin ‘ta zamonaviy raketalarini namoyish qilganidan bir necha kun o‘tib, Moskva Xitoy mudofaasini kuchaytirish rejalari haqida bong urmoqda, deb yozadi The Guardian nashri.
Putin Xitoy hukumatiga ballistik raketalar hujumidan ogohlantirish tizimini yaratish borasida yordam berajagini e’lon qildi.
Sovuq urush davridan beri bunday tizimlar faqat AQSh va Rossiyada bor edi. Bunday tizimlarga yer ustidagi radiolokatsion stansiyalar va orbitadagi sun’iy yo‘ldoshlar kiradi. Bunday tizim qat’alararo raketalarni darhol aniqlash imkonini beradi. Payshanba kuni xalqaro munosabatlarga bag‘ishlangan konferensiyada Putin Xitoyga tizimni yaratishda ko‘mak berishini va bu Xitoy mudofaa tizimini tubdan yaxshilashini e’lon qildi.
Bunday bayonot sobiq kommunistik raqiblar o‘rtasidagi munosabatlar tobora yaxshilanib borayotganidan dalolat.
Iyun oyida Xitoy rahbari Si Putin eng yaqin do‘sti ekanligini va bu do‘stlikni o‘ta qadrlashi haqida gapirgan edi.
Putinning bayonoti internet sahifalarida turli izohlarni yuzaga keltirdi. Tarmoq foydalanuvchilaridan ayrimlar buni yaxshi kutib olgan bo‘lsa, ayrimlar Rossiyaning bunday yordami Xitoyga kerak emasligini ta’kidladi. Ayrimlarning nazarida, “Rossiya yana maqtana boshladi. Ehtimol. Bu rus madaniyati bilan bog‘liqdir. Ammo Xitoy bunday maqtanmagan bo‘lardi”, deb yozdi bir ijtimoiy tarmoq foydalanuvchisi.
Xitoy Xalq Respublikasi tashkil etilganining 70 yillik yubiley paradida Xitoy hukumati gipertovushli raketalarini namoyish qildi. Mutaxassislar nazarida, AQShda mazkur raketalarga qarshi turadigan hech qanday kuch yo‘q. Nazariy jihatdan olib qaraganda, FD-17 raketasi tovushdan bir necha barobar tez uchadi, manyovr qila oladi va undan himoyalanish favqulodda murakkab.
Avgust oyida Xitoy va Rossiya AQShni yangi qurollanish poygasiga start berganlikda ayblab chiqqan, o‘sha kezlarda AQSh yaqin va uzoq masofaga uchadigan raketalarni taqiqlash borasidagi bitimdan chiqishi ortidan “Tomagavk” rusumli uchoq asosiga qurilgan 500 kilometr masofaga uchib nishonga uradigan raketasini sinovdan o‘tkazgan edi.
Rossiya tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Sergey Ryabkov bu sinovni qoralagan, Xitoy tomoni ham AQShni tanqid qilib, bu xalqaro va mintaqaviy xavfsizlik uchun salbiy oqibatlarga olib kelishi borasida ogohlantirgan edi.
Biznes elita reytingidan kimlar o‘rin oldi?
The Vanity Fair nashri o‘tib borayotgan haftada “yangi va eski isteblishment” nominatsiyasining dunyo reytingini tuzib chiqdi. Reytingda eski biznes-gvardiya avlodiga mansub bir qator nomlarni ham o‘qish mumkin. Bu nomlar nafaqat boyligi, balki yillar mobaynida ortirgan nufuzi va ta’siri bilan ham dunyo taraqqiyotiga sezilarli hissa qo‘shgan.
Ro‘yxat boshidan Fox Corporation rahbari, mediamagnat Rupert Myordok o‘rin olgan. So‘nggi oylarda biznesmen davlatining yarmi – News Corp’ni 71,3 milliard dollarga sotib, yana tillarga tushdi. “Barchasi bolalar uchun: 88 yoshda shuncha davlatni o‘zim uchun ishlatish ancha mashaqqat bo‘lsa kerak”, dedi biznesmen.
Ro‘yxatning ikkinchi pog‘onasini Apple kompaniyasining bosh ijrochi direktori Tim Kuk egallab turibdi. The Vanity Fair Apple’ning bozor narxini 1 trillion dollarga baholadi. Bu kema notinch to‘lqinlarda osoyishta va dadil suzib ketmoqda, deb ta’riflaydi The Vanity Fair Apple kompaniyasini.
Blackrock kompaniyasining 66 yoshli rahbari Larri Fink Apple’ning ijrochi direktori Tim Kuknikidan-da kattaroq mablag‘ga egalik qilmoqda. The Vanity Fair ma’lumotiga ko‘ra, Blackrock brendi ostida ish ko‘radigan moliyaviy kompaniya 6 trillion dollarni nazorat qilmoqda. Bundan tashqari, Larri Fink Robin Hood xayriya jamg‘armasi homiylik kengashi a’zosi sifatida qashshoqlarga beg‘araz yordam ko‘rsatib kelmoqda.
Boy va nufuzli shaxslar ro‘yxatidan, shuningdek, Yangi Gollivudda boyligini striming texnologiyalari asosida jamg‘argan shaxslar o‘rin olgan.
55 yoshli Ted Sarandos Netflix kompaniyasining rahbari. Netflix’ning 151 million puli bor obunachisi borligini inobatga olsak, Ted Sarandos boshqa millionerlardan ancha ustunligi ko‘zga tashlanadi.
Bob Grinblat Warner Media Entertainment kompaniyasi raisi, X-files va Beverly Hills shoularining asoschisi. Ikkinchisining yuzaga kelishi Gollivud siyosiy o‘lchamlariga binoan ham Bobga dovyurak maqomini olib berdi. Ishida bir necha o‘n millionli loyihalari bo‘lishiga qaramay, Donald Trampni “zaharli ahmoq” deya atadi. Ana sizga dovyuraklik.
Yangi Gollivud mashurlari ro‘yxatining uchinchi o‘rnida e’tirof etilgan shaxslardani ikki nafari Netflix kompaniyasining ikki omadli investori – Shonda Rayms va Rayan Myorfilar. Nashr ma’lumotiga ko’ra, Netflix janob Raymsga 300 million dollar, Myorfi xonimga 150 million dollar moyana to‘lagan. Bu raqamlarning oldida boshqa so‘zlar ortiqcha.
Jahongir Ergashev tayyorladi.
Izoh (0)