• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12559.26
    • RUB160.17
    • EUR14413.01
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +36°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    O‘zbekistonga urbanizatsiya jarayonlarini takomillashtirish nima uchun kerak?

    Urbanizatsiya (lotincha urbanus — shaharlik) jamiyat rivojida shaharlar, shahar madaniyati va shaharlarga xos boshqa munosabtlarning rivojlanish jarayoni hisoblanadi. Urbanizatsiya qishloq aholi punktlarining shaharlarga aylanishi, shahar atrofi zonalarining kengayishi va qishloq aholisining shaharlarga ko‘chib borishi hisobiga yuz beradi. Bu haqda mustaqil ekspert Timur Musayev fikr yuritgan.

    Foto: Trend

    Foto: Trend

    Bu jarayon yildan yilga tezkorlik bilan aks etib bormoqda. Masalan, 1800-yilda dunyo aholisining 2 foizi shaharlarda yashagan bo‘lsa, 1950-yilda bu ko‘rsatkich 30 foizni, hozir esa 50 foizni tashkil qiladi. 2050-yilga borib esa Yer shari aholisining 2/3 qismi shaharlarda yashashi kutilmoqda.

    Urbanizatsiyaning o‘ziga xos ijobiy va salbiy xususiyatlari borligi barchaga ma’lum. Lekin bu — alohida mavzu. Shunisi aniqki, urbanizatsiyaning qay darajada ijobiy yoki salbiy ahamiyatga ega bo‘lishi uning davlat tomonidan tartibga solinishi yoki solinmasligi bilan bog‘liq.

    Soddaroq qilib aytganda, agar urbanizatsiya jarayonlari yetarlicha tartibga solinmasa shaharlar aholisining soni va u yerda mavjud infratuzilma, uy-joy, ish o‘rinlari soni o‘rtasida katta tafovut paydo bo‘ladi. Bu esa, shaharning umumiy qiyofasini ayanchli ahvolga olib kelishi bilan bir qatorda juda ko‘plab ijtimoiy va iqtisodiy muammolar, masalan, ishsizlik, narx-navoning ortishi, uy-joy tanqisligi, ta’lim va sog‘liqni saqlash muassasalarining yetishmasligi kabilarni keltirib chiqaradi.

    Prezidentning “Urbanizatsiya jarayonlarini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmoni aynan ana shu muammolarning paydo bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik, urbanizatsiya darajasini har tomonlama puxta o‘ylab, aql bilan tartibga solish uchun qabul qilindi.

    Yangi tashkil etilgan Urbanizatsiya agentligining asosiy vazifasi ham aynan shu jarayonlarni tartibga solishdan shundan iborat bo‘ladi.

    Yerni xususiylashtirishdan maqsad nima?

    Prezidentning “Urbanizatsiya jarayonlarini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmonining yana bir muhim ahamiyati shundaki, 2019- yil 1-iyuldan boshlab jismoniy va yuridik shaxslarga o‘zlariga tegishli uy-joylar, bino va inshootlar egallab turgan yer uchastkalarini xususiylashtirish huquqi beriladi.

    Yer uchastkalariga nisbatan xususiy mulk biz uchun mutlaqo yangi tushuncha emas. Amaldagi Yer kodeksida ham savdo va xizmat ko‘rsatish obyektlari xususiylashtirilayotganda ular egallagan yer uchastlari bilan birgalikda xususiylashtirish mumkinligi, shuningdek xorijiy diplomatik vakolatxonalar mamlakatimizda yer uchastkalarini xususiy mulk sifatida sotib olishlari mumkinligi nazarda tutilgan.

    Lekin qabul qilingan farmonning ko‘lami juda keng. Bunda barcha yuridik va jismoniy shaxslarga o‘zlari egallagan yer uchastlarini xususiylashtirish huquqi beriladi.

    Yerlarni xususiylashtirishdan maqsad nima? Shuni aytish kerakki, bundan ko‘zlangan eng asosiy maqsad ayrim tahlilchilar tushunib-tushunmay aytayotganlaridek davlat byudjetini qo‘shimcha daromad bilan to‘ldirish emas.

    Birinchi navbatda bu islohot odamlarni mulkdor qilishga qaratilgan. Ya’ni fuqarolar va tashkilotlar o‘zlari egalik qilyotgan yoki foydalanayotgan yer uchastkasini davlatdan muayyan nominal qiymatda xarid qilgan holda, bozor narxida undan bir necha barobar qimmat mol-mulkka ega bo‘ladi. Xususiylashtirilgan yerlar fuqarolik oborotiga kirishi natijasida esa, uning narxi borgan sari ortib boraveradi. Natijasida fuqarolar qo‘lidagi mol-mulkning qiymati, o‘z navbatida ularning iqtisodiy holati ortib boraveradi.

    Yerga nisbatan xususiy mulkni joriy etishdan ko‘zlangan keyingi maqsad mulk huquqini to‘liq kafolatlashdan iborat. Yer uchastkasi mulk huquqi asosida tegishli bo‘lgandan keyin uning o‘zi ham, uni ustida joylashgan bino ham to‘liq daxlsiz bo‘ladi. Bu investorlar uchun eng muhim kafolat hisoblanadi.

    Urbanizatsiyani boshqarish va yerlarni xususiylashtirish o‘rtasida qanday bog‘liqlik bor?

    Har ikki islohot (urbanizatsiyani boshqarishga o‘tish va yer uchastkalarini xususiylashtirish) alohida olganda juda katta va mustaqil, shu bilan birga, bir-biri bilan chambarchas bog‘liq islohot hisoblanadi.

    Oddiy bir misol. Urbanizatsiya jarayonlari samarali boshqarilgan shaharlarda shahar markazida biznes-markazlar, mehmonxonalar, aholi dam olishi uchun mo‘ljallangan saylgohlar bo‘lishi, aholi turar joylari shaharning nisbatan chetrog‘ida yoki shahar atrofi bo‘ylab joylashgan yo‘ldash-shaharlarda bo‘lishi, ishlab chiqarish obyektlari esa, shahardan imkon qadar olisda bo‘lishi kerak.

    Bunday ideal holatni kuch bilan yoki biror majburiyatni mulkdorlar zimmasiga yuklab qilib bo‘ladimi? Aslo yo‘q. Chunki hech kim o‘zi egallab turgan joyning buzilishi ki ko‘chirilishiga rozi bo‘lmaydi.

    Mana shu joyda xususiylashtirish bizga yordamga keladi. Biz yer uchastlarini xususiylashtirish orqali ularnining mulk sifatidaga qiymati oshirishiga sabab bo‘lamiz. Har bir fuqaro yoki tashkilot o‘z yeriga shunchaki qulay joydagi hudud sifatida emas, kapital sifatida qaray boshlaydi.

    Masalan, siz Toshkent shahrida joylashgan qandolat fabrikasi egasisiz. Fabrika joylashgan yer uchastkasini muayyan nominal narxda xususiylashtirib oldingiz. Endi xususiy mulk sifatida uning narxi o‘z-o‘zidan oshib ketaveradi. Shunga yarasha siz to‘laydigan mol-mulk solig‘i ham ortib boradi.

    Shunda siz o‘z-o‘zingizga savol berasiz: shu qandolat fabrikasini Toshkentni markazida bo‘lishi menga kerakmi? Shahar tashqarida tursa nimasi yomon? Keyin kalkulatoringizni olib hisoblashga o‘tasiz. Siz egallab turgan yerning bozor narxi 100 million so‘m bo‘lsin. Toshkentdan tashqarida, masalan, Bo‘ka tumanida huddi shu maydondagi yerni 10 million so‘mga sotib olsa bo‘ladi. Fabrikaning uskunalarini ko‘chirib qayta o‘rnatish ham taxminan 10 million so‘mga tushadi. Qarabsizki, siz bu ko‘chirishdan 80 million foyda topasiz va uni o‘z biznesingizga kiritsangiz bo‘ladi.

    Siz sotuvga qo‘ygan yer uchastkasini esa boshqa fabrika egasi emas, balki yuqori mol-mulk solig‘i to‘lasa ham aynan shahar markazida joylashishi shart bo‘lgan obyekt, masalan, mehmonxona, yirik savdo markazi, yirik kompaniyalar va banklar uchun ofis qurish niyatida bo‘lgan boshqa tadbirkor sotib qoladi.

    Shu tariqa, hamma xursand, urbanizatsiya jarayoni esa bozor qonuniyalari orqali tartibga solingan bo‘lib chiqadi.

    13.01.2019, 12:03   Izoh (0)   37924
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Namangandagi bayram tadbiriga askar onalari taklif etildi

    13.01.2019, 11:42

    Samarqandda “Hindiston — Markaziy Osiyo” muloqotining birinchi sessiyasi boshlandi

    13.01.2019, 11:23

    O‘zbekistonda Bosh prokuratura tekshiruvlari natijasida 343 nafar mansabdor shaxs intizomiy va ma’muriy javobgarlikka tortildi

    13.01.2019, 11:09

    “Kesmoqchi emas, shunchaki butab qo‘ymoqchi edik”

    13.01.2019, 10:10

    O‘zbekistonda harbiy qismlardagi yoshlarning eng yaxshi boshlang‘ich tashkiloti tanlovi g‘oliblari aniqlandi

    13.01.2019, 09:35

    O‘zbekistonda huquqni muhofaza qilish organlari xodimlari va harbiy xizmatchilardan bir guruhi mukofotlandi

    13.01.2019, 09:20
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    “O‘zbekinvest” EISK AJ va Slovakiyaning EXIMBANKA SR o‘rtasida hamkorlik to‘g‘risida bitim imzolandi


    Investitsiya nima va u insonlarga nima uchun kerak?


    Mikrokreditbank xalqaro moliya institutlari bilan muhim kelishuvlarga erishdi


    Hyundai Tucson: 24 oyga bo‘lib to‘lash imkoniyati — qulay, tez, foydali


    InfinBANK tomonidan XISMK liniyasi bo‘yicha taqdim etilayotgan islomiy moliyalashtirish – biznesni rivojlantirish uchun ishonchli yechim 


    InfinBank pul o‘tkazmalari geografiyasini kengaytirmoqda


    TBC Bank va Bahodir Jalolov firibgarlarga qarshi jangga chiqdi 


    “Moody’s Ratings” xalqaro reyting agentligi “O‘zbekinvest” kompaniyasi reytingi prognozini “Ba2”- “ijobiy” darajagacha ko‘tardi


    110% grant va xalqaro amaliyotlar: Central Asian University va AKFA Medline University Hospital rezidentura dasturiga qabul davom etmoqda


    Acıbadem shifoxonalar tarmog‘ida bolalarda saraton va qon kasalliklarida suyak iligi transplantatsiyasi


    Buxoro, G‘ijduvon, zindon, misvok va madrasa – 100 savolga 1 javob


    InfinBLACK bilan qadimiy shaharlar bo‘ylab sayohatlar


    Texnologiyaning yangi bosqichi — HUAWEI Mate XT va HUAWEI Mate 70 Pro bilan tanishing


    Bekobodda "Biznesni rivojlantirish banki"ning  zamonaviy bank xizmatlari markazi ish boshladi


    Uzbekistan Airways Seulga kunlik aviaqatnovlarni taklif qiladi

     

    Tavsiya etamiz

    Vashington Tehronga qarshi harbiy kampaniyadan Xitoy va Rossiyani jilovlashda foydalanmoqchimi? Mintaqamizni nimalar kutadi?

    19 iyun, 22:05

    Chelyabinskka qulagan meteorit — 540 kiloli osmon jismi qanday topilgan edi?

    19 iyun, 13:31

    Qariyb yarim asrlik mehnat yoxud Eron qanday qilib raketa derjavasiga aylandi?

    18 iyun, 20:05

    Raddiyaga raddiya: “Yuksalish” harakati va “O‘zsuvtaʼminot” AJ bir-birini yolg‘on maʼlumot tarqatishda ayblamoqda

    17 iyun, 00:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Latviya Rossiya va Belarus fuqarolariga ko‘chmas mulk sotib olishni taqiqladi

    Dunyo | 20 iyun, 13:32

    “Respublikadagi barcha tuman hokimlari Shahrisabz, Yakkabog‘ va Ko‘kdalani kelib ko‘rsin, o‘rgansin” — prezident

    O‘zbekiston | 20 iyun, 13:29

    Megan Markl bolalarini bozorda ishlab pul topishga majburlamoqda

    Layfstayl | 20 iyun, 13:28

    “Manchester Yunayted” Mbeumoni xarid qilish uchun katta summa taklif qildi

    Sport | 20 iyun, 13:10

    Qashqadaryoda viloyat “Islohotlar shtabi” tuziladi

    O‘zbekiston | 20 iyun, 13:05

    InfinBANK tomonidan XISMK liniyasi bo‘yicha taqdim etilayotgan islomiy moliyalashtirish – biznesni rivojlantirish uchun ishonchli yechim

    Reklama | 20 iyun, 12:00

    Shifokor surunkali stress asab tizimiga qanday ta’sir ko‘rsatishi haqida ma’lumot berdi

    Maslahatlar | 20 iyun, 12:58
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.