• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +33°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Qarzi bor kishi zakotini qanday ado qiladi?

    “Islom.uz” sayti qarzdorlik va zakot borasidagi savollarga oydinlik kiritdi. Javoblar shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusufning “Mo‘minning najoti” kitobi aosida tayyorlangan. 

    Foto: “Islom.uz”

    Foto: “Islom.uz”

    Savol: Bir kishining nisobga yetadigan mablag‘i bo‘lsa, lekin qarzi ham bo‘lsa, zakot beradimi?

    Javob: Qarzidan ortgan moli nisobga yetsa, undan zakot chiqaradi. Qarzlar ikki qismga bo‘linadi: Alloh taolo tomonidan talab qilingan qarzlar; bandalar tomonidan talab qilinadigan qarzlar.

    Bir kishining zimmasida nazr, kafforat, sadaqai fitr, tamattu’ hajining qurbonliklari, qurbon hayitining qurbonligi kabi qarzi bor bo‘lsa va zakot nisobiga yetadigan mablag‘i ham bo‘lsa, avval zakotini ado qiladi, chunki bu qarzlar bandaning haqqi emas.

    Birovdan olingan qarz, sotib olingan mol evaziga berilishi kerak bo‘lgan mablag‘, yetkazilgan zarar yoki jarohatning jarimasi yoki tovoni, ado qilinmagan naqd mahr, kelishilgan, lekin berilmagan nafaqa, birovning qarziga kafil bo‘lish bilan qarzdorga aylanish, ado qilinmagan zakot kabilar bandalar tomonidan talab qilinadigan qarz bo‘lgani uchun nisob miqdoridan chiqarib yuboriladi, ya’ni mavjud mablag‘dan avval ushbular ado qilinadi va qolgan mablag‘ nisobga yetsa, shundan keyingina undan zakot beriladi.

    Shu o‘rinda bir nuqtaga e’tibor qaratish lozim. Agar bir kishiga zakot berishi vojib bo‘lganidan keyin zakotini ado qilmay, kechiktirgan bo‘lsa va keyin yuqoridagi qarzlardan birortasiga duch kelsa, avval zakotining qarzini ado qiladi, keyin qolgan qarzlarini beradi. Chunki zakot vojib bo‘lganidan keyin bu qarzlarga duchor bo‘lish zakotni soqit qilmaydi. Aksincha bo‘lsa, avval zakotni soqit qiladi.

    Savol: Qarzga berilgan mablag‘larning zakoti kimga vojib bo‘ladi?

    Javob: Usuliy qoida shuki, berilgan qarzning zakoti qarz beruvchining zimmasiga lozim bo‘ladi, qarz oluvchiga emas. Qarzlar nisobga yetib, bir yil to‘lsa, qarzlardan zakot berish vojib bo‘ladi. Lekin darhol emas, balki qarz yoki tijorat molining badali kabi qarzlarning kamida qirq dirhami qo‘liga tekkanda shundan bir dirham zakot beradi. Qachon qirq dirham olsa, undan bir dirham zakot chiqarib boraveradi. Qo‘liga tegmagan qarzlaridan to qo‘liga tegmagunicha zakot bermay tursa bo‘ladi. Qo‘liga tekkach, o‘tgan yillarning zakotini beradi.

    Savol: Qarzi bor kishi zakotini qanday ado qiladi?

    Javob: Agar uning qarzi qo‘lidagi molidan ko‘p bo‘lsa, qo‘lidagi moli o‘ziniki bo‘lmay, balki haqdorlarniki sanalib, undan zakot berishi vojib bo‘lmaydi. Agar qo‘lidagi moli qarzidan ko‘p bo‘lib, qarzini chiqarganidan keyin qolgan mol nisobga yetsa, qolgan moldan zakot beradi. 

    Savol: Zakot berishda uzoq muddatli qarzlar chiqarib yuboriladimi? Masalan: besh yilda uzib yuborishga kelishib, yigirma millionga uy olsa va qo‘lida o‘n-o‘n besh million puli bo‘lsa, u kishiga zakot vojib bo‘ladimi?

    Javob: Qarz ikki turga bo‘linadi: mu’ajjal, ya’ni naqd berilishi kerak bo‘lgan qarz va muajjal, ya’ni keyinchalik berishga kelishilgan qarz. Savoldagi qarz muajjal (keyinchalik berilishi vojib bo‘lgan) qarzga kiradi va zakot berishga monelik qilmaydi. Abu Hanifadan qilingan rivoyatda: “Keyinchalik berishga kelishilgan qarz zakotni man qilmaydi”, deyilgan.

    Savol: Qanday qarzlar zakotni vojib qilmaydi?

    Javob: Bir kishining ma’lum miqdorda mablag‘i bo‘lib, qarzi ham bo‘lsa, o‘sha mablag‘ hojati asliyaga mashg‘ul bo‘lib qoladi va ulardan zakot berish vojib bo‘lmaydi.

    Savol: Birovga qarz bergan kishi bergan qarzidan zakot chiqaradimi?

    Javob: Qarz bergan odam bergan narsasidan butkul umidini uzgan bo‘lsa, undan zakot chiqarmaydi.

    Mabodo umidini uzgan qarzi keyinchalik qaytib kelsa, qo‘liga tekkan yili uchun zakot chiqaradi. Agar umidini uzmagan bo‘lsa, undan zakot chiqaradi. Lekin qo‘liga tekkunicha zakotni kechiktirishi mumkin. Qo‘liga tekkach, o‘tgan yillari uchun ham zakot chiqaradi. Qarz olgan kishi inkor qilsa, qarz beruvchida hujjat bo‘lsa, Muhammad rahimahullohning nazdida bunday moldan zakot vojib bo‘lmaydi, shunisi sahihroq.

    Rahmatiy bunga (zakot bermaslikka) moyil bo‘lib, “Zamonamizda qarzdor qarziga ham, mablag‘iga ham, mablag‘i borligi”ga ham iqror bo‘ladi. Lekin haqdor undan qarzini undirib olishga qodir bo‘lmaydi. Shunda o‘sha mol yo‘qning hukmidadir. Ashraf Aliy Tahonaviy “Imdodul fatavo” asarida shunday fatvo bergan.

    Savol: Bir kishi yashash uchun o‘n to‘rt millionga uy sotib olib, yarim narxini to‘ladi. Qolgan yarmini hali to‘lamagani uchun uy uning ixtiyoriga o‘tmadi. Bunday holatda xaridor sotuvchiga bergan yetti million pulidan zakot beradimi?

    Javob: Sotuvchi bilan xaridor o‘rtasida “oldim-sotdim” so‘zlari aytilganidan keyin hali uy xaridorning nomiga o‘tmagan bo‘lsa ham, bay’ mukammal bo‘ladi va u sotuvchiga berilgan mablag‘dan ham, zimmasidagi qarzdan ham zakot bermaydi.

    Savol: Taqsit (narxini bo‘lib to‘lash yo‘li) bilan qilingan savdoda qaysi tomon zakot beradi?

    Javob: Qoida shuki, zakot hamma vaqt sotuvchining zimmasiga vojib bo‘ladi.

    Savol: Bir kishi ulovini har yili uch milliondan to‘lab turish sharti bilan uch yilga to‘qqiz millionga sotsa, sotuvchi har yili qo‘liga tegadigan uch milliondan zakot beradimi yoki hali qo‘liga tegmagan to‘qqiz milliondanmi?

    Javob: Sotuvchi ulovni to‘qqiz millionga sotganida xaridor to‘qqiz million qarzdor bo‘ldi. Qarzga berilgan moldan zakot chiqariladi. Shuning uchun har yili haqning hammasidan zakot chiqaradi, ya’ni bir kishining oldida besh yuz ming puli bo‘lsa, undan tashqari odamlarda to‘qqiz million puli bo‘lsa, u kishi zakotga ega inson sanaladi va uning zimmasiga to‘qqiz yarim million pulidan zakot chiqarish vojib bo‘ladi.

    Savol: Vafot etgan kishining qarzini boshqa odam o‘z zakotidan ado qilishi joizmi?

    Javob: Joiz emas, chunki bunda zakot mayyitga mulk qilib berilmaydi. Mayyitning qarzi zakot bilan to‘lanmaydi, chunki unda zakotning rukni bo‘lgan “mulk qilib berish” yo‘qdir. Zakot mablag‘i bilan masjid ham qurilmaydi, o‘lik ham kafanlanmaydi.

    14.06.2018, 15:42   Izoh (0)   46463
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Mubashshir Ahmad: Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlarining o‘rnini hech kim bosa olmaydi

    14.06.2018, 15:29

    Toshkentda davlatga qarashli “Landshaft dizayn markazi” sotuvga qo‘yildi

    14.06.2018, 15:18

    Termizda olti juft yigit-qizning nikoh to‘yi bo‘lib o‘tdi

    14.06.2018, 15:10

    Xalq ta’limi vazirligi: Birinchi sinfga bolalar tanlovsiz qabul qilinadi

    14.06.2018, 14:54

    Tashkent City’ning qurilishi sabab buzilayotgan “Ezidyor” to‘yxonasining egasiga “Versal” beriladigan bo‘ldi

    14.06.2018, 14:23

    Toshkentda Hayit namozi 15-iyun ertalab 05:10 ado qilinadi

    14.06.2018, 14:10
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Zamonaviy Haval Jolion endi 0% muddatli to‘lov shartida 


    Sello Ecosystem Farg‘ona, Andijon va Namanganda Sello Summer Fest yorqin festivalini o‘tkazdi


    O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi mahsulotlari Yevropaga yo‘l olmoqda


     ADM Jizzakh Jizzaxda joylashgan 5-ixtisoslashtirilgan muassasa tarbiyalanuvchilari ehtiyoji uchun avtobus taqdim qildi


    UZTELECOM "Muruvvat" tarifini taqdim etadi: Atigi 25 000 so‘m evaziga g‘amxo‘rlik va e’tibor bilan boyitilgan aloqa


    Yangi ufqlar: Centrum Air haftasiga ikki marta Toshkentdan Bishkekka parvozlarni amalga oshiradi


    Toshkentda xalqaro fintex-hodisa — Visa Cashless Forum 2025 bo‘lib o‘tdi 


    Mobiuz "Mehribon" imtiyozli tarif rejasini taqdim etdi


    Kapitalbank va Visa O‘zbekiston terma jamoasining JCH-2026 saralash o‘yinini BAAda tantanali ravishda ochishdi


    UCMG Amsterdamda bo‘lib o‘tayotgan Money 20/20 Europe xalqaro fintech ko‘rgazmasida O‘zbekiston nomidan ishtirok etadi


    AVO’dan yangi omonat: yillik 25% gacha — 6 oyda orzuingizni amalga oshiring


     Coca-Cola jamg‘armasi va Global atrof-muhit va texnologiyalar jamg‘armasi (GETF) “Aylanma iqtisodiyot kelajagi uchun hamkorlik bitimi (PACT)” ni e’lon qilganligi haqida ma’lum qildi


    Bektemir Residence — oilaviy turmush uchun mo‘ljallangan uy-joy majmuasi


    Navoiy innovatsiyalar universiteti — kelajagingizni kafolatlaydigan zamonaviy ta’lim maskani! 


    Tenge Bank Tenge24 ilovasida yangi raqamli avtokreditini e’lon qildi

     

    Tavsiya etamiz

    Sevgi yoxud KGB maxsus operatsiyasi — grek milliarderiga uylangan sovet xizmatchisi

    7 iyun, 16:20

    Chumchuqlarga yem bo‘lgan burgutlar. “O‘rgimchak to‘ri” operatsiyasi Rossiya uchun qanchaga tushadi?

    4 iyun, 18:49
    Audio Icon

    Qurib qolgan ko‘chatlar, millionlar shamolga uchdimi?

    4 iyun, 15:03

    Feldmarshalga almashtirilmagan Stalinning zurriyoti — “dohiy” nega o‘g‘lini urushga yuborgan edi?

    3 iyun, 21:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Tramp Los Anjelesdagi namoyishlarni to‘xtatish uchun Milliy gvardiya askarlarini yubordi

    Dunyo | 8 iyun, 12:25

    Qozog‘iston terma jamoasi ustozi: “O‘zbekistonni mundial bilan tabriklaymiz, lekin UEFA boshqa daraja”

    Sport | 8 iyun, 12:08

    Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlarda botanika bog‘lari barpo etiladi

    O‘zbekiston | 8 iyun, 11:51

    Lukashenko Si Szinpinga haykal o‘rnatishni taklif qildi

    Dunyo | 8 iyun, 11:20

    Ilon Mask Tramp bilan ziddiyatdan so‘ng moliya vaziri bilan mushtlashib ketgan — OAV

    Dunyo | 8 iyun, 10:50

    Polshaning yangi prezidenti Ukrainaning Yevropa Ittifoqiga qo‘shilishiga qarshi chiqdi

    Dunyo | 8 iyun, 10:20

    “Barselona” xorvat futbolchisini Yamal uchun munosib o‘rinbosar sifatida ko‘rmoqda

    Sport | 8 iyun, 09:49

    Qirg‘iziston O‘sh markazidagi Lenin haykalini olib tashladi

    Qirg‘iziston | 8 iyun, 09:40
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.