• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12672.81
    • RUB158.89
    • EUR14753.69
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +29°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Qarzi bor kishi zakotini qanday ado qiladi?

    “Islom.uz” sayti qarzdorlik va zakot borasidagi savollarga oydinlik kiritdi. Javoblar shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusufning “Mo‘minning najoti” kitobi aosida tayyorlangan. 

    Foto: “Islom.uz”

    Foto: “Islom.uz”

    Savol: Bir kishining nisobga yetadigan mablag‘i bo‘lsa, lekin qarzi ham bo‘lsa, zakot beradimi?

    Javob: Qarzidan ortgan moli nisobga yetsa, undan zakot chiqaradi. Qarzlar ikki qismga bo‘linadi: Alloh taolo tomonidan talab qilingan qarzlar; bandalar tomonidan talab qilinadigan qarzlar.

    Bir kishining zimmasida nazr, kafforat, sadaqai fitr, tamattu’ hajining qurbonliklari, qurbon hayitining qurbonligi kabi qarzi bor bo‘lsa va zakot nisobiga yetadigan mablag‘i ham bo‘lsa, avval zakotini ado qiladi, chunki bu qarzlar bandaning haqqi emas.

    Birovdan olingan qarz, sotib olingan mol evaziga berilishi kerak bo‘lgan mablag‘, yetkazilgan zarar yoki jarohatning jarimasi yoki tovoni, ado qilinmagan naqd mahr, kelishilgan, lekin berilmagan nafaqa, birovning qarziga kafil bo‘lish bilan qarzdorga aylanish, ado qilinmagan zakot kabilar bandalar tomonidan talab qilinadigan qarz bo‘lgani uchun nisob miqdoridan chiqarib yuboriladi, ya’ni mavjud mablag‘dan avval ushbular ado qilinadi va qolgan mablag‘ nisobga yetsa, shundan keyingina undan zakot beriladi.

    Shu o‘rinda bir nuqtaga e’tibor qaratish lozim. Agar bir kishiga zakot berishi vojib bo‘lganidan keyin zakotini ado qilmay, kechiktirgan bo‘lsa va keyin yuqoridagi qarzlardan birortasiga duch kelsa, avval zakotining qarzini ado qiladi, keyin qolgan qarzlarini beradi. Chunki zakot vojib bo‘lganidan keyin bu qarzlarga duchor bo‘lish zakotni soqit qilmaydi. Aksincha bo‘lsa, avval zakotni soqit qiladi.

    Savol: Qarzga berilgan mablag‘larning zakoti kimga vojib bo‘ladi?

    Javob: Usuliy qoida shuki, berilgan qarzning zakoti qarz beruvchining zimmasiga lozim bo‘ladi, qarz oluvchiga emas. Qarzlar nisobga yetib, bir yil to‘lsa, qarzlardan zakot berish vojib bo‘ladi. Lekin darhol emas, balki qarz yoki tijorat molining badali kabi qarzlarning kamida qirq dirhami qo‘liga tekkanda shundan bir dirham zakot beradi. Qachon qirq dirham olsa, undan bir dirham zakot chiqarib boraveradi. Qo‘liga tegmagan qarzlaridan to qo‘liga tegmagunicha zakot bermay tursa bo‘ladi. Qo‘liga tekkach, o‘tgan yillarning zakotini beradi.

    Savol: Qarzi bor kishi zakotini qanday ado qiladi?

    Javob: Agar uning qarzi qo‘lidagi molidan ko‘p bo‘lsa, qo‘lidagi moli o‘ziniki bo‘lmay, balki haqdorlarniki sanalib, undan zakot berishi vojib bo‘lmaydi. Agar qo‘lidagi moli qarzidan ko‘p bo‘lib, qarzini chiqarganidan keyin qolgan mol nisobga yetsa, qolgan moldan zakot beradi. 

    Savol: Zakot berishda uzoq muddatli qarzlar chiqarib yuboriladimi? Masalan: besh yilda uzib yuborishga kelishib, yigirma millionga uy olsa va qo‘lida o‘n-o‘n besh million puli bo‘lsa, u kishiga zakot vojib bo‘ladimi?

    Javob: Qarz ikki turga bo‘linadi: mu’ajjal, ya’ni naqd berilishi kerak bo‘lgan qarz va muajjal, ya’ni keyinchalik berishga kelishilgan qarz. Savoldagi qarz muajjal (keyinchalik berilishi vojib bo‘lgan) qarzga kiradi va zakot berishga monelik qilmaydi. Abu Hanifadan qilingan rivoyatda: “Keyinchalik berishga kelishilgan qarz zakotni man qilmaydi”, deyilgan.

    Savol: Qanday qarzlar zakotni vojib qilmaydi?

    Javob: Bir kishining ma’lum miqdorda mablag‘i bo‘lib, qarzi ham bo‘lsa, o‘sha mablag‘ hojati asliyaga mashg‘ul bo‘lib qoladi va ulardan zakot berish vojib bo‘lmaydi.

    Savol: Birovga qarz bergan kishi bergan qarzidan zakot chiqaradimi?

    Javob: Qarz bergan odam bergan narsasidan butkul umidini uzgan bo‘lsa, undan zakot chiqarmaydi.

    Mabodo umidini uzgan qarzi keyinchalik qaytib kelsa, qo‘liga tekkan yili uchun zakot chiqaradi. Agar umidini uzmagan bo‘lsa, undan zakot chiqaradi. Lekin qo‘liga tekkunicha zakotni kechiktirishi mumkin. Qo‘liga tekkach, o‘tgan yillari uchun ham zakot chiqaradi. Qarz olgan kishi inkor qilsa, qarz beruvchida hujjat bo‘lsa, Muhammad rahimahullohning nazdida bunday moldan zakot vojib bo‘lmaydi, shunisi sahihroq.

    Rahmatiy bunga (zakot bermaslikka) moyil bo‘lib, “Zamonamizda qarzdor qarziga ham, mablag‘iga ham, mablag‘i borligi”ga ham iqror bo‘ladi. Lekin haqdor undan qarzini undirib olishga qodir bo‘lmaydi. Shunda o‘sha mol yo‘qning hukmidadir. Ashraf Aliy Tahonaviy “Imdodul fatavo” asarida shunday fatvo bergan.

    Savol: Bir kishi yashash uchun o‘n to‘rt millionga uy sotib olib, yarim narxini to‘ladi. Qolgan yarmini hali to‘lamagani uchun uy uning ixtiyoriga o‘tmadi. Bunday holatda xaridor sotuvchiga bergan yetti million pulidan zakot beradimi?

    Javob: Sotuvchi bilan xaridor o‘rtasida “oldim-sotdim” so‘zlari aytilganidan keyin hali uy xaridorning nomiga o‘tmagan bo‘lsa ham, bay’ mukammal bo‘ladi va u sotuvchiga berilgan mablag‘dan ham, zimmasidagi qarzdan ham zakot bermaydi.

    Savol: Taqsit (narxini bo‘lib to‘lash yo‘li) bilan qilingan savdoda qaysi tomon zakot beradi?

    Javob: Qoida shuki, zakot hamma vaqt sotuvchining zimmasiga vojib bo‘ladi.

    Savol: Bir kishi ulovini har yili uch milliondan to‘lab turish sharti bilan uch yilga to‘qqiz millionga sotsa, sotuvchi har yili qo‘liga tegadigan uch milliondan zakot beradimi yoki hali qo‘liga tegmagan to‘qqiz milliondanmi?

    Javob: Sotuvchi ulovni to‘qqiz millionga sotganida xaridor to‘qqiz million qarzdor bo‘ldi. Qarzga berilgan moldan zakot chiqariladi. Shuning uchun har yili haqning hammasidan zakot chiqaradi, ya’ni bir kishining oldida besh yuz ming puli bo‘lsa, undan tashqari odamlarda to‘qqiz million puli bo‘lsa, u kishi zakotga ega inson sanaladi va uning zimmasiga to‘qqiz yarim million pulidan zakot chiqarish vojib bo‘ladi.

    Savol: Vafot etgan kishining qarzini boshqa odam o‘z zakotidan ado qilishi joizmi?

    Javob: Joiz emas, chunki bunda zakot mayyitga mulk qilib berilmaydi. Mayyitning qarzi zakot bilan to‘lanmaydi, chunki unda zakotning rukni bo‘lgan “mulk qilib berish” yo‘qdir. Zakot mablag‘i bilan masjid ham qurilmaydi, o‘lik ham kafanlanmaydi.

    14.06.2018, 15:42   Izoh (0)   46676
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Mubashshir Ahmad: Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlarining o‘rnini hech kim bosa olmaydi

    14.06.2018, 15:29

    Toshkentda davlatga qarashli “Landshaft dizayn markazi” sotuvga qo‘yildi

    14.06.2018, 15:18

    Termizda olti juft yigit-qizning nikoh to‘yi bo‘lib o‘tdi

    14.06.2018, 15:10

    Xalq ta’limi vazirligi: Birinchi sinfga bolalar tanlovsiz qabul qilinadi

    14.06.2018, 14:54

    Tashkent City’ning qurilishi sabab buzilayotgan “Ezidyor” to‘yxonasining egasiga “Versal” beriladigan bo‘ldi

    14.06.2018, 14:23

    Toshkentda Hayit namozi 15-iyun ertalab 05:10 ado qilinadi

    14.06.2018, 14:10
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    “Yandex Uzbekistan” informatika o‘qituvchilari uchun ta’limda sun’iy intellekt etikasiga oid intensiv kurslar tashkil etdi


    Chery O‘zbekistonda sotuvlar bo‘yicha mutlaq rekord o‘rnatmoqda


    Avgust sovg‘alari: Centrum Air 155 ta aviachiptani tortiq qiladi!


    BI Group biznes-toifa xonadon yutuqli o‘yini:Toshkentdagi mavsumning asosiy tadbiri qanday o‘tdi


    Toshkent Farmatsevtika Instituti — Farmatsiya sohasida xalqaro darajadagi sifatli ta’lim


    Dividendlar nima: ular qanday ishlaydi va investorlar qanday foyda oladi?


    Ohangaronda “Turon Enduro Uzbekistan Cup” enduro mototsikl musobaqasi bo‘lib o‘tadi 


    Oliy ta’lim yetakchilari Toshkentda birinchi QS Eurasia Forum’da birlashadi


    Ellipse International School – farzandingiz kelajagi boshlanadigan joy!


    30-iyul kuni Toshkentda BYD innovatsion mobil moduli o‘z faoliyatini boshladi


    IMZOning Engelberg premium derazalari Niderlandiyaga eksport qilindi 


    7 yilga penyalarsiz bo‘lib to‘lash imkoniyati — 2025-yil oxirigacha premium-klass kottejlarni qulay muddatli to‘lov asosida xarid qiling! 


    BYD rasmiy dileri Beni Motors Samarqandda BYD Sealion 7 flagman krossoverini taqdim qildi


    Biznesga birinchi qadam — “Lux”: Universal bankdan 100 million so‘mgacha imtiyozli kredit


    Hayot Bank “Yashil yurak” nomli keng ko‘lamli ekologik tashabbusni e’lon qildi. Avgust oyidan boshlab O‘zbekiston bo‘ylab Hayot Bankning har bir yangi omonatchisi uchun bitta daraxt ekiladi

     

    Tavsiya etamiz

    Tobutga yashirilgan og‘u: Vyetnam urushi paytida AQSHga harbiy samolyotlarda geroin tashigan jinoyatchi kim edi?

    10 avgust, 21:42

    Dengizlarga aylangan daryolar: dunyodagi eng yirik GESlar qayerda barpo etilgan?

    9 avgust, 13:45

    Olimlar nufuzli iqlim tadqiqotida xatolik topdi. Aybdor O‘zbekiston bo‘lib chiqdi — WP

    8 avgust, 12:54

    Nega atom bombasi portlaganidan keyin yerda insonlar izi qolib ketgan? Olimlar izohi

    7 avgust, 15:57
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Xitoylik er-xotin ajrashayotganda 29 ta tovuqni bo‘lisha olmadi

    Dunyo | 10 avgust, 23:59

    ChatGPT maslahati sababli erkak jinnixonaga tushib qoldi

    Dunyo | 10 avgust, 23:35

    Putin Xerson va Zaporojye viloyatlaridan rus qo‘shinlarini olib chiqmaydi

    Dunyo | 10 avgust, 23:15

    Ilhom Aliyev Rossiyani Ozarbayjon obyektlariga “maqsadli zarba berish”da aybladi

    Dunyo | 10 avgust, 22:55

    Superliga. “So‘g‘diyona” “Mash’al”dan ustun keldi

    Sport | 10 avgust, 22:35

    Turkiyada 6,1 magnitudali kuchli zilzila yuz berdi (video)

    Dunyo | 10 avgust, 22:34

    NYT: Britaniya yarim yil maxfiy Falastin rejasi ustida ishladi

    Dunyo | 10 avgust, 22:10
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.