Xiva xonining Angliya bosh vaziriga yozgan maktubi hijriy 1263-yilga (milodiy 1885-yil) tegishli bo‘lib, unda ikki davlat o‘rtasida do‘stlik aloqalarini yanada mustahkamlash, savdo-sotiqni rivojlantirish va boshqa sohalarda hamkorlik qilish ifoda etilgan. O‘zA ana shu maktub haqida hikoya qildi.
Xon ushbu maktubni o‘zining mulozim navkarlaridan bo‘lgan Mahmud Niyoz orqali jo‘natib, navkar Angliyaga qaysi davlatlar orqali borishi ma’lum qilinib, shu davlatlar mulozimlaridan navkarning bexavotir o‘tishligini xon iltimos qilgan. Forsiy tilda bitilgan bu maktubni o‘rgangan amerikalik bir sayyoh, bu hujjat uchun 100 ming dollar taklif qilgan edi. Lekin bu bebaho hujjat bo‘lgani uchun “Xiva xonligi arxiv hujjatlari” nomli fondda saqlanmoqda.
Ayni vaqtda mazkur fondda saqlanayotgan noyob hujjatlar 1268 yig‘majilddan iborat bo‘lib, ularda hammasi bo‘lib, 83551 ta hujjat mavjud. XVII asr oxiri — XIX asr boshlaridagi Xiva xonligida davlat boshqaruvi, xonning yorliqlari, xalqaro diplomatik aloqalar, xodimlarni mansabga tayinlash, oddiy fuqarolarning xonga to‘g‘ridan-to‘g‘ri murojaati, yer hosilining hisob-kitobi, soliqlar va zakot haqidagi ma’lumotlarni o‘zida qamrab olgan.
Mazkur yig‘majildlarda savdogarlarning shaxsiy kundaliklari, xonning payg‘ambar avlodlaridan bo‘lgan fuqarolarga va ilm ahliga taqdim etgan soliqlardan imtiyoz beruvchi yorliqlari, nikohlanish uchun qozining ruxsatnomasi bor.
Izoh (0)