Бундан 23 йил аввал, 2002 йилда мухлислар 90 йиллардан бери кутган жанг — Майк Тайсон ва Леннокс Льюис ўртасидаги тўқнашув бўлиб ўтди. У шов-шувли матбуот анжумани, Тайсоннинг ақл бовар қилмас хатти-ҳаракатлари ва стартдан бир неча дақиқа олдин олинган мана бу сурат билан ёдда қолди:
Матбуот анжуманида Тайсон ғалати қилиқлар қилган: Льюиснинг оёғини тишлаган, WBC президентига қараб тупурган, журналистни ҳақоратлаган
Льюис ва Тайсон биринчи марта 1983 йилда Кас Д’Аматонинг залида учрашган. Ўшанда Льюис ўсмирлар ўртасидаги жаҳон чемпионатига тайёргарлик кўраётганди, Тайсоннинг профессионал рингдаги дебютига эса икки йил қолганди. Льюис Муҳаммад Али услубида бокс билан шуғулланган ва Тайсон уни ўлдиришга уринганини тан олган. Аммо спаррингларнинг сўнгги кунида:
“Кас Д’Амато шундай дегани эсимда: “Майк! Ундай қилма, қачондир у билан учрашасан! Ва бу ҳар доим миямда янграрди: “Биз қачондир уришамизми?”.
Профессионал рингда Тайсон ва Льюис 2002 йилдан анча олдин тўқнаш келиши керак эди — мухлислар бу жангни 90 йилларнинг ўрталаридан бери кутишарди. Ҳаммаси 1996 йилда содир бўлиши мумкин эди, аммо Тайсон Эвандер Ҳолифилдни танлади — Льюис ҳали бунчалик ўсмаганди. Охир-оқибат, Тайсон сенсацион тарзда Ҳолифилдга ютқазди — биринчи тўқнашувда нокаут, иккинчисида эса қулоқларини тишлагани учун дисквалификация.
Невада штати атлетика комиссияси Тайсонга 3 миллион доллар жарима солган ва уни умрбод дисквалификация қилган. Аммо 15 ойдан сўнг бокс лицензиясини қайтариб олди. Ўшандан бери Тайсон бирор марта чемпионлик камари учун жанг қилмаган бўлса-да, кейинги олтита жангдан иккитаси ўтказилмаган деб топилди.
Охир-оқибат, Тайсон ва Льюис 2002 йилда тўқнаш келди, ўшанда биринчиси энг юқори чўққидан ўтган (гарчи иккаласи ҳам 36 ёшда бўлса-да) ва нафақага чиқиш учун атиги бир неча жанг қолган эди. Тайсон ғалати қилиқлари билан чекланиб қолмади: у зўравонликда айбланиб, тўрт йил қамоқда ўтирди, икки кишини калтаклагани учун шартли қамоқ жазосига ҳукм қилинди ва Лу Саваресе устидан қозонилган ғалабадан кейин Льюис ҳақида имо-ишоралар қилди:
“Мен дунёда энг яхшисиман. Энг шафқатсиз чемпионман. Ҳеч ким мени тўхтата олмайди. Леннокс ғолибми? Йўқ!”
Тайсон Льюис билан жангга киришди ва собиқ промоутер Дон Кингнинг молиявий фирибгарликлари туфайли эски қарзларини тўлаши керак бўлган катта чекни олишга киришди. Льюис эса WBC, IBF ва IBO камарларини ҳимоя қилиб, энг кучли оғир вазнли боксчи мақомини тасдиқламоқчи эди.
Жанг 2002 йил апрель ойида Лас-Вегасда бўлиб ўтиши режалаштирилган эди ва HBO ва Showtime телеканаллари тарихда биринчи марта намойиш этиш учун бирлашди. Аммо у ёзда бўлиб ўтди — режаларни эса Нью-Йоркдаги шов-шувли матбуот анжумани бузди. Тайсон Льюисга ташланиб, ҳатто оёғини тишлаб олди.
“Тайсон беретини ечиб, полга ташлади ва мен томонга кела бошлади, — деб эслайди Льюис. — Шунда ўйлаб қолдим: “Қизиқ, энди нима бўларкин?” Шу заҳоти соқчим пайдо бўлиб, унинг йўлини тўсди. Тўс-тўполон бошланди. Шунда кимдир оёғимни тишлаб олганини сездим. Қарасам, Майк. Жин урсин, у оёғимни тишлаб олди!”
Матбуот анжуманида Тайсон подиумга учиб чиқди ва уни тинчлантирмоқчи бўлган журналист Марк Малиновскийни ҳақоратлади. WBC президенти Хосе Сулаймон ҳам “ўзига тегишлисини” олди, унинг бошига кимдир зарба берди, сўнгра боксчиларни судга бериб, товон пули талаб қилди. Кейинроқ Сулаймон Тайсон унга тупурганини айтган.
“Ҳа, матбуот анжуманида Льюисни тишлаб олдим, аммо жанг пайтида мен янада узоқроққа бораман. Мен унинг миясини бутун ринг бўйлаб эзиб ташлайман, юрагини суғуриб оламан ва чемпионлик унвонини тортиб оламан”, — деганди кейинроқ Тайсон.
Тайсон жанг интригасини оширмоқчи бўлди, аммо охир-оқибат уни барбод қилаёзди. Нью-Ёрк, Калифорния ва Невада лицензияни қайтариб олди
Кейинчалик Тайсон жангга қизиқишни ошириш учун “треш” уюштирганини тан олди. Бу ҳақда унинг менежери Шелли Финкел шундай ҳикоя қилади: “Биз кўчага чиққанимизда, у менга ўгирилиб сўради: “Бу жангни янада қизитади, шундай эмасми?” Мен “ҳа” деб жавоб бердим, лекин бу мен хоҳлаган нарса эмасди. Лекин у яна ўша саволни берди”.
2025 йилда бунга ишониш қийин, аммо ўша пайтда Невада штати Атлетика комиссияси бундай ўзига хос ҳаракатни баҳоламади ва “ахлоқий сабабларга кўра” Тайсонни лицензиядан маҳрум қилди. Натижада жанг барбод бўлишига бир баҳя қолди. Нью-Жерси, Нью-Йорк ва Калифорния штатлари Невададан кейин Тайсонга лицензия бермади. Икки-уч ойлик қидирувлардан сўнг Теннесси штати жанг ўтказишга рози бўлди — жанг 8 июнь куни Мемфисда бўлиб ўтиши белгиланди.
Штат ҳукумати хавфсизлик чораларига жиддий ёндашди, барча оммавий тадбирлар — матбуот анжуманлари ва ҳатто вазн ўлчаш жараёни алоҳида ўтказилди. Нигоҳлар тўқнашуви эса бутунлай бекор қилинди. Ташкилотчилар Тайсон яна нимадир қилиб қўйишидан қўрқди, ҳатто жанг олдидан рингда боксчиларни қўриқчилар девори ажратиб турарди.
Фаол бошлаганига қарамай, рингда Тайсон бешинчи раундга келиб чарчаб қолди. Саккизинчи раунддаёқ Льюис уни дастлаб нокдаунга туширди, кейин эса нокаутга учратди. Ўша мағлубиятдан сўнг Тайсон яна учта жанг ўтказди (Жейк Полга қарши кўргазмали жангни ҳисобга олмаганда), икки марта мағлуб бўлди ва фаолиятини якунлади. Льюис Виталий Кличкога қарши яна бир жанг ўтказди ва у ҳам боксни тарк этди. Қизиғи шундаки, The Ring журнали 2002 йилнинг асосий воқеаси деб жангни эмас, айнан ўша матбуот анжуманини эътироф этади.
2021 йилдаёқ Льюис Тайсон билан муносабатлари яхши бўлганини таъкидлаган: “Мен у меросни мустаҳкамлаш учун курашишим керак бўлган охирги рақиб эканлигини тушундим. У билан тўқнаш келмасдан иложим йўқ эди. Майк билан тўқнаш келганимизда баҳслашишни қанчалик яхши кўрган бўлсак, ҳозир унга нисбатан муҳаббатдан бошқа туйғуни ҳис қилмаяпман. У ўз ҳаётини ўзгартиргани билан фахрланаман”.
Изоҳ (0)