Ўзбекистондаги ислоҳотлар даврида кўп ўзгаришлар, айниқса, аҳоли учун қатор қулайликлар, енгилликлар яратилди ва бу ишлар давом этяпти. Масалан, ҳужжатлар алмашинувининг электрон шаклга ўтказилаётгани кўпчиликнинг оғирини енгил, узоғини яқин қилмоқда. Илгари соатлаб навбат кутиш ёки бошқа турли асаббузарликларга барҳам берилди. Куни кеча ҳукуматнинг янги қарори билан 1 июлдан бошлаб яна қатор ҳужжатларнинг электрон шакли тан олинадиган бўлди. Буларнинг барчаси, албатта, мақтовга сазовор.

Бироқ афсуски, бу ислоҳотлар янги ташкил этилган Чиқиндиларни бошқариш ва циркуляр иқтисодиётни ривожлантириш агентлиги ва Тошкент шаҳридаги “Махсустранс” давлат унитар корхонасига қадар етиб бормаётгандек. Буни таҳририятимизга келаётган мурожаатлардан ҳам билиш мумкин. Уларнинг айримларини эътиборингизга ҳавола қиламиз:

Олимжон, Сергели тумани:

Сергели туманидаги кўп қаватли уйда яшайман. “Прописка” балоси авжига чиққан пайтда самарқандлик қадрдонимизнинг ўғлини “прописка” қилган эдик, акс ҳолда давлат ишига жойлаша олмасди. Шу йигит ишга кирди, оилали бўлди. Аввал келин, кейин фарзандлари ҳам “прописка”га қўшилди. Ўзлари Тошкентнинг марказига яқинроқ жойда ижарага туришади. Ҳамма тўловларини вақтида тўлайди.

Аммо ойлар ва йиллар давомида бизнинг уйимизга “Махсустранс” вакили келиб, ўша ижарадагилар учун ҳам тўлов талаб қилади. Мен унга вазиятни тушунтириб, улар бу ерда яшамаслигини,бошқа жойда ижарада туришини айтаман. Ҳар сафар тўлов квитансияларини кўрсатишни талаб қилишади ва ҳар сафар ўша қоғозни топиб бергунимизча машмаша давом этади. Шуни “Махсустранс” бўлимлари ўзаро ахборот алмашиб, йўлга қўйса бўлмайдими?

Аҳмад, Шайхонтоҳур тумани:

Номимда иккита уй бор, биттасида ўзимиз яшаймиз, биттаси (оилавий ётоқхона) асосан, бўш туради. “Прописка”миз ўша уйга қўйилгани учун чиқинди тўловларини ҳам ўша манзил бўйича тўлаб келяпмиз. Чет элда пайтим телефонимга МИБдан хабар келди — менга 345 минг сўм жарима белгиланибди. Суриштирсам, чиқинди тўлови. Шу сумма учун овора бўлиб юрмай, тағин яна муаммо бўлмасин деб тўлай қолдим. Эртасига яна 800 минг сўмлик SMS келди — бунисиям ўшалардан. Хориждан қайтгач, туман “Махсустранс” бўлимига бориб аниқлаштирдим.

Маълум бўлишича, рўйхатда ҳеч ким йўқ манзилимга шунча жарима белгиланибди. Олдинроқ ҳамма керакли ҳужжатлар (17 формали маълумотнома, маҳалладан далолатнома)ни назоратчига берганман, аммо у пайтда хусусий корхона ишлаган ва улар бу ҳужжатларни туман корхонасига тақдим этмаган. Энди ана шу ҳужжатларни яна бошқатдан йиғишни сўрашди. My.gov орқали олинган маълумотномалар эса ҳисобга олинмас экан.

Нима учун мен барча тўловларни ўз вақтида тўлаб, яна мен овора бўлишим керак? Нима учун улар бир одамдан бир неча марта тўлов ундиришдан уялишмаяпти? Яна менга асоссиз жарима қўллаб мол-мулкимга тақиқ ўрнатишган. Ахир керакли идоралар билан интеграция қилиб, ягона база яратиш қийин иш эмас-ку? Ёки ҳужжатлар электрон шаклга ўтмаслигидан кимдир манфаатдорми?

Музаффар, Сергели тумани:

Ўтган йили бир воқеа бўлди. Бир неча йил давомида чиқинди учун “Махсустранс” ходимлари айтган суммада тўлов қилиб келдим. Кунларнинг бирида мен тўлаётган сумма киши бошига тўланиши керак бўлган миқдордан каррасига қиммат эканини билиб қолдим. Аниқлаштирсам, уйимизга мутлақо бегона, мен танимайдиган 4-5 киши рўйхатга қўйилган экан.

Зарур ҳужжатларни тўплаб, “Махсустранс” идорасига мурожаат қилдим. Улар суммани ўзгартирди, аммо ўтган йиллар давомида амалга оширилган ортиқча тўловларни қайта ҳисоб-китоб қилишни истамади. Менга пулни қайтариш эмас, кейинги тўловларим учун ҳисобга олишса ҳам етарли эди. Аммо бу мурожаатимни ҳеч ким эшитгани ҳам йўқ.

Саволлар турлича ва улар жуда кўп. Энг ёмони — электрон ҳужжат айланиш тизими йўлга қўйилмагани туфайли одамлар турли идораларда сарсон бўлаётгани. Қайси хонадонда қанча одам яшаётгани ҳақидаги маълумотлар My.gov, ИИВ ва маҳалла базаларида мавжуд. Иш ана шу маълумотлар асосида йўлга қўйилса, хатолик ҳам, оворагарчилик ҳам камайган бўларди.

Масъул агентлик ва “Махсустранс” ДУК ушбу муаммога эътибор қаратади, деб ишонамиз.