Ганна Кузмина – Виплео cаттерй асосчиси ва Каракат мушук зотининг яратувчиси. “Биз дунёдаги биринчи расмий Каракат зотини етиштирганмиз. Бу каракал зоти ва уй мушугидан олинган ноёб гибрид жонивор”, дейди у. Соҳага илк қадами 2010 йилдан, Украинада ёввойи мушуклар — сервал, оцелот ва каракаллар билан ишлашдан бошланган. 2011 йилда эса Виплео компанияси расмий равишда рўйхатдан ўтди. Шундан бери Ганна генетик барқарор, ажойиб хулқли ва одамларга мойил каракатларни етиштириш йўлида ҳаракат қилиб келмоқда.
Ганна билан суҳбатда унинг селексионерлик фаолияти, хусусан, Ўзбекистон билан алоқалари, келажакдаги режалари ҳақида сўз боради.
— Сиз яратган Каракат зотининг ўзига хос жиҳатлари нималарда намоён бўлади?
Каракатлар нафақат ташқи чиройи билан (каракал қулоқлари, йиртқичларникига ўхшаш гавда, ноодатий ранг), балки улкан ижтимоийлик ва инсон билан алоқа ўрната олиш қобилияти билан ажралиб туради. Улар сувни яхши кўришади, сайрга чиқишга мослашган, уларни занжирбанд ҳолда олиб юриш ҳам мумкин. Асосий мақсадимиз бу зотдаги генетик барқарорликни таъминлаш. Бу борадаги селексион ишлар орқали каракатлар нафақат экзотик кўринишга, балки барқарор саломатлик ва хулқий мувозанатга ҳам эга бўлиб борди.
— Суҳбат аввалида Тошкентдаги халқаро кўргазмада қатнашганман дегингиз. Шу ҳақида гапириб берсангиз.
Ҳа, бу мен учун унутилмас тажриба бўлган. 2018 йил 29 апрелда Тошкентда ўтказилган “Кашмир-2018” номли халқаро мушуклар кўргазмасига VIP-меҳмон сифатида таклиф қилиндим. У ерда Каракат зотининг Ўзбекистонда илк тақдимоти бўлиб ўтди — кўргазма меҳмонларига ушбу ноёб жониворнинг хулқ-атвори, парвариши ва хавфсиз сақлаш услублари ҳақида маълумотлар бердим. Ташриф буюрганлар ҳам, мутахассислар ҳам катта қизиқиш билан саволлар беришди. Бу мен учун улкан профессионал тажриба алмашинуви эди.
— Ўшанда сиз ҳақингизда “Дунё бўйлаб” телеканали ҳам махсус репортаж тайёрлаган экан. Бу қандай содир бўлганди?
Бу ташриф давомида кутилмаганда бўлди. “Дунё бўйлаб” телеканали бизнинг кўргазмадаги иштирокимизни ёритди. Кўрсатувда мен каракатлар қандай парвариш қилиниши, улар қандай ижтимоий хулқ-атворга эга экани ва уларнинг ўзига хос эҳтиёжлари ҳақида сўз юритдим. Менимча, бу кўрсатув Ўзбекистон томошабинларига, айниқса кўргазмада иштирок эта олмаганлар учун қизиқ ва фойдали бўлди. Ушбу кўргазмадан кейин одамлар каракатларни фақат экзотик ҳайвон сифатида эмас, балки эҳтиёткорлик ва масъулият талаб қиладиган жонли мавжудот сифатида қабул қила бошлашди, қизиқиш ортди.
— VIPЛЕО бренди бугун қандай босқичда? Ютуқлар ҳақида гапириб берсангиз.
Бугунги кунга келиб VIPЛЕО дунё миқёсида тан олинган брендга айланди. Жумладан, 2020 йилда биз дунёдаги биринчи кўк рангли каракат мушукларини яратдик. 2021 йилда Каракат×Каракат наслчилигига эришдик, бу брендимизнинг ҳақиқий генетик ютуғи бўлди. 2022 йилда уруш сабабли Виплео офисини Украинадан Флорида штати (АҚШ)га кўчиришга тўғри келди. Бу ерда ҳам фаолиятимизни давом эттириб, янада ривожлантирдик. Бугун дунёдаги энг ноёб каракат зотлари бизнинг қарамоғимизда туғилиб, парвариш қилинмоқда. Бу менга улкан фахр бағишлайди. Ҳар сафар бирон натижага эришганимизда ишимга бўлган муҳаббатим кучайиб бораверади.
Лекин фаолиятим фақат бу билан чекланиб қолмайди. Селексионерликдан ташқари, илмий-эксперт сифатида ҳам қатор ташкилотлар билан ҳамкорлик қилиб келаман. Хусусан, бир неча йил давомида ветеринария клиникалари билан ҳамкорликда ишладим, айниқса, гибрид мушукларга оид масалаларда уларнинг соғлиғи, хулқи, озиқланиши, хавфсиз сақланиши, шунингдек, қонунчилик масалаларида маслаҳатлар бериб бораман. Бу йўналишда Европа сертификатига эгаман ва Украинда яшаган вақтимда Давлат ветеринария хизмати билан ҳамкорликда ишлаганман. Ўша пайтда тўплаган билим ва тажрибаларим ҳозирги фаолиятимда менга жуда қўл келяпти.
— Яқин келажакдаги режаларингиз қандай?
Виплео орқали каракат зотини генетик жиҳатдан барқарор, ижтимоий мослашувчан ва ахлоқий селексия асосида янада такомиллаштириш асосий мақсадим. Шу билан бирга, халқаро миқёсда, жумладан, Марказий Осиё билан илмий ва малакавий тажриба алмашувини давом эттириш ниятидаман. Юқорида таъкидлаб ўтганимдек, Ўзбекистонда ўтказилган кўргазма биз учун профессионал ва тажриба жиҳатдан жуда муҳим босқич бўлган.Шу боис келгусида ҳам Ўзбекистондаги ҳамкасблар билан ҳамкорлик алоқаларини янада ривожлантириш истаги ҳам йўқ эмас. Умид қиламанки, тез орада режа қилган мақсадларимизга эришамиз.
Абдуллоҳ Турсунов суҳбатлашди
Изоҳ (0)