Тошкентдаги Фотосуратлар уйида Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги ва “Ўзархив” агентлиги томонидан “Мўйноқ: кеча, бугун, эртага” номли фотокўргазма ташкил этилди. Кўргазмани ҳеч бир муболағасиз тарих, экологик фожиа ва тикланиш манзараларини бир пайтда намоён этган муҳим ижтимоий лойиҳа дейиш мумкин.
Бу экспозиция шунчаки расмлар орқали маълумот тақдим этиш билан чекланмайди, томошабинни фикрлашга, савол беришга ва хулоса чиқаришга чорлайди. Сабаби фотосуратларда акс этган воқелик узоқ ўтмишда эмас, бугун ҳам давом этмоқда ва эртанинг масъулияти айнан бизнинг авлод зиммасида.
Кўргазмадаги суратлар Мўйноқ тарихининг турли босқичларини қамраб олган: денгиз порти бўлган даврлар, денгизнинг чекиниб бориш жараёни, чўллашиши ва энг муҳими – сўнгги йилларда амалга оширилаётган ислоҳотлар. Улар томошабинни Орол фожиасининг қалбга таъсир қилувчи оқибатлари билан рўбарў қилади. Шу билан бирга, бу суратлар Оролбўйини тиклашга қаратилган кенг кўламли саъй-ҳаракатларни ҳам кўрсатади. Бу муҳим: чунки экологик фожиалар фақат кўз ёши эмас, балки ҳаракат талаб қилади. Ўзбекистонда сўнгги йилларда айнан шу йўл танланди – Оролбўйи аҳолисининг ижтимоий ва иқтисодий аҳволини яхшилаш орқали Орол фожиасининг оқибатларини юмшатиш, инсон қадрини юқори кўтариш.
Ўтмишдаги муаммолар маълум: Орол денгизи қуриши, заҳарли чанглар, миграция, ишсизлик. Аммо бугун давлат сиёсатининг муҳим йўналишларидан бири айнан Оролбўйини барқарор ривожлантиришга қаратилмоқда. 2017 йилдан бошлаб бу ҳудудга алоҳида мақом берилди, миллий ва халқаро даражадаги лойиҳалар жалб этилди. “Green Арал Sea” ташаббуси доирасида юз минглаб гектар майдонга дарахтлар экилди. Бу нафақат тупроқни муҳофаза қилиш, балки атмосфера ва ҳаво тозалиги учун ҳам катта аҳамиятга эга. Бундан ташқари, метеорологик кузатувлар ва иқлим таҳлиллари асосида ердан оқилона фойдаланиш бўйича янги ёндашувлар ишлаб чиқилмоқда.
Бироқ асосий эътибор фақат экология билан чекланиб қолмаяпти. Мўйноқ ва унга туташ ҳудудлардаги ижтимоий инфратузилма янгиланмоқда, янги мактаблар, шифохоналар, йўллар қурилмоқда. Мўйноқда иқтисодий фаол аҳоли сони 2015 йилга нисбатан 20 фоизга ошгани бунинг яққол исботи. Янги корхоналар очиляпти, кичик бизнес ва қишлоқ хўжалиги учун кредитлар ажратиляпти.
Туризм соҳасида ҳам катта ўзгаришлар қилинди. Кемалар музейи, “Stihia” фестивали, чўлдаги сайёҳлик йўналишлари нафақат иқтисодий фойда, балки минтақанинг маданий қиёфасини ҳам қайта тиклаяпти. Фактларга мурожаат қилайлик
Ижтимоий-иқтисодий ривожланиш ва туризм:
- Саноат зонаси ташкил этилиб, корхоналар учун 2017–2027 йилгача солиқ имтиёзлари берилди;
- Туризм инфратузилмаси ва “Арал Sea” тур-кластерини ривожлантириш режаси қабул қилинди, чўл майдонда квадратцикл сайрлари, минерал кўза-ванналар ташкил этилди; кемалар шаҳарчалари реконструкция қилинди, кемалар музейига айлантирилди .
Маданий муҳит: Stihia фестивали (2018 йилдан ҳозиргача):
- Ҳар йили Мўйноқда электрон мусиқа фестивали ўтказилади, 10 000га яқин иштирокчилар қатнашди, бу маданият орқали экологик муаммоларга халқаро ҳамжамият диққати қаратилишига сабаб бўлмоқда.
Тадбиркорликни қўллаб‑қувватлаш:
- Жами $1,4 млрд сармоя, 150 та лойиҳа; кичик ва ўрта бизнеслар.
Бу ердаги ҳар бир ташаббус ортида бир фикр бор: Орол фожиаси – Ўзбекистон халқини бирлаштирган ҳамдардлик ва ҳамжиҳатлик нуқтасидир. Биргаликда муаммоларни енгиб ривожланамиз!
Мўйноқда амалга оширилаётган ислоҳотлар Янги Ўзбекистонда инсон қадри марказга қўйилган давлат сиёсатининг амалий натижасидир. Ҳудудга қаратилаётган эътибор фақат моддий ёрдам эмас, балки тикланиш, янгиланиш ва ижтимоий-иқтисодий ривожланиш орқали намоён бўляпти. Чунки табиатга нисбатан муносабат бугун – фақат экологик эмас, сиёсий ва ахлоқий масаладир ҳам.
“Мўйноқ: кеча, бугун, эртага” суратлари буни эслашимиз учун, шундай ҳолатлар қайтарилмаслиги учун ва энг муҳими, бугун қилинган саъй-ҳаракатлар қадрини англашимиз учун хизмат қилади.
Шундан келиб чиқиб айтиш мумкинки, гарчи Оролни эски ҳолига қайтара олмасак ҳам, у ердаги ҳар қандай мураккаб муаммони еча оламиз.
Машҳура Юнусова, журналист
Изоҳ (0)