Хитой кетма-кет учинчи йил ядро қуроли арсеналини кўпайтириш бўйича дунёда етакчига айланди. Стокгольм тинчлик муаммоларини ўрганиш институти (SIPRI) экспертлари тегишли ҳисоботни эълон қилди.

Ҳисоботга кўра, 2025 йил бошига келиб Хитой ядро арсенали 600 та жанговар каллакка эга бўлган. Бу кўрсаткич бўйича мамлакат АҚШ ва Россиядан кейин (уларда 5 мингдан ортиқ жанговар каллаклар мавжуд) дунёда учинчи ўринни эгаллаган. Бир йил ичида Хитой армияси 100 га яқин янги ядро каллакларини олган ва 2020 йилга нисбатан унинг арсенали деярли икки баравар ошган.
2023 йилдан бошлаб Хитой ўзининг ядровий кучларини йилига 100 та жанговар каллак тезлигида кўпайтирмоқда. Таққослаш учун: Франция ва Буюк Британиянинг арсеналида ўтган йили ўзгариш бўлмаган — мос равишда 290 ва 225 жанговар каллак.
АҚШ ҳисобдан чиқариш орқали жанговар каллаклар захирасини 8 тага камайтириб, 3708 тага туширган; Россия эса 71 та бирликка қисқартириб, 4380 тага етказган. Хитойдан ташқари ядровий арсеналини кенгайтирган ягона давлат Ҳиндистон бўлди. Унда ҳозирда 180 та жанговар каллак мавжуд, 2024 йилда эса бу кўрсаткич 172 та эди.
Шу билан бирга, Хитой қуруқликдаги қитъалараро ракеталарни учириш учун кенг кўламли шахталар қурмоқда. 2025 йил бошида мамлакат шимоли ва шарқидаги чўл ҳудудларида 350 та шундай қурилмалар қуриб битказилди ёки қуриб битказилиш арафасида, деб ёзади SIPRI.
Америка олимлар федерацияси (FAS) маълумотларига кўра, Хитойнинг янги ракеталари Россия чегараси яқинидаги ҳудудларда жойлашган. Булар: Мўғулистон билан чегарадош Гансу вилоятидаги Юймен шаҳри; Шинжон-Уйғур мухтор ўлкасидаги Хами шаҳри; ҳамда шарқий чеккаси Россиянинг Чита вилоятига туташган Ички Мўғулистон вилоятидаги Ордос шаҳри.
Хитой илк бор тинчлик даврида ядровий ракеталарга жанговар қисмларни жойлаштиришни бошлади. Экспертлар прогнозига кўра, 2030 йилга бориб Хитой стратегик ядро қуроли ташувчилари сони бўйича АҚШ ва Россия билан тенглашиши мумкин. Кремль ҳозирда 592 та, жумладан, 333 та қуруқликдаги ва 192 та денгиздаги ракеталарга эга. АҚШда жами 745 та ташувчи бор, улардан 400 таси қуруқликда, 280 таси эса сувости кемаларида.
SIPRI экспертлари ёзишича, деярли барча ядровий давлатлар ўз арсеналларини модернизация қилиш бўйича интенсив дастурларни амалга оширмоқда ва Совуқ уруш тугаганидан кейин бошланган босқичма-босқич ядровий қуролсизланиш жараёни яқин йилларда ниҳоясига етиши мумкин.
Дунёда ядровий қуролларни камайтириш даври ниҳоясига етмоқда. Биз арсеналларни кўпайтириш, ядровий риториканинг кескинлашуви ва қурол-яроғ назорати бўйича келишувлардан чиқишнинг аниқ тенденциясини кўрмоқдамиз, дейди SIPRI катта илмий ходими ва FAS ядровий ахборот лойиҳаси директори Ханс Кристенсен.
Изоҳ (0)