Буюк Британиянинг Шарқий Англия университети олимлари томонидан олиб борган янги тадқиқотга кўра, сунъий интеллект яратган иншолар ҳозирча ҳақиқий талабалар ёзган ишлар даражасига ета олмаяпти. Тадқиқот натижалари Wриттен Communication журналида эълон қилинди.
Таъкидланишича, тадқиқотда 145 нафар ҳақиқий талабанинг ишлари ва ChatGPT яратган иншолар таққосланган. Тадқиқот “ChatGPT талаба каби ёзадими? Аргументли иншолардаги иштирок белгилари” деб номланган.
Сунъий интеллект ёзган иншолар грамматик жиҳатдан тўғри ва изчил бўлса-да, уларда муҳим бир нарса — шахсий ёндашув етишмаган.
Инсон ва машина ёзуви ўртасидаги чегара тобора йўқолиб бораётган бир пайтда, тадқиқот рақамли асрда танқидий фикрлаш ва ахлоқий онгни ривожлантириш муҳимлигини таъкидлайди.
Олинган натижалар бутун дунё бўйлаб мактаблар, коллежлар ва университетлардаги ўқитувчиларга кўчириб ёзиш ҳолатларини аниқлашда ва сунъий интеллект яратган иншоларни ажратиб олишда ёрдам беради, деган умид бор.
Таълим ва узлуксиз таълим мактаби профессори Кен Хайланднинг айтишича, ChatGPT омма эътиборига ҳавола этилганидан бери ўқитувчилар орасида жиддий хавотир уйғотмоқда. Улар ўқувчиларнинг ундан топшириқларни бажаришда фойдаланишидан хавотирда.
“ChatGPT ва бошқа сунъий интеллектга асосланган ёзув воситалари кўчириб ёзишга имкон бериши ва асосий саводхонлик ҳамда танқидий фикрлаш кўникмаларини заифлаштириши мумкинлигидан хавотирдамиз. Бу айниқса долзарб, чунки бизда ҳали сунъий интеллект яратган матнларни ишончли аниқлаш воситалари йўқ. Ушбу хавотирларга жавобан, биз сунъий интеллект инсон ёзувини қанчалик аниқ тақлид қила олишини, айниқса ёзувчиларнинг ўқувчилар билан қандай мулоқот қилишига эътибор қаратиб ўрганишни хоҳладик”, дейди Хайланд.
Тадқиқот гуруҳи ҳақиқий талабалар ёзган 145 та ва ChatGPT яратган яна 145 та иншони таҳлил қилган.
“Биз айниқса “иштирок белгилари” деб атаган нарсаларни, масалан, саволлар ва шахсий изоҳларни ўрганишга қизиқиш билдирдик. Ҳақиқий талабалар ёзган иншоларда иштирок стратегияларининг бой тўплами мавжудлигини аниқладик, бу эса уларни янада интерактив ва ишонарлироқ қилган. Уларда кўплаб риторик саволлар, шахсий мулоҳазалар ва ўқувчига тўғридан-тўғри мурожаатлар бор эди. Буларнинг барчаси аниқликни оширадиган, алоқани кучайтирувчи ва кучли далилларни шакллантирувчи усуллардир. Бошқа томондан, ChatGPT иншолари тилнинг равонлиги билан ажралиб турса-да, кўпроқ шахссиз эди. Сунъий интеллект иншолари академик ёзув меъёрларига тақлид қилган, аммо матнга шахсий тус бера олмаган ёки аниқ нуқтаи назарни ифодаламаган”, дейди профессор.
Камчиликларига қарамай, тадқиқот сунъий интеллектнинг ўқув жараёнидаги ролини рад этмайди. Аксинча, тадқиқотчилар ChatGPT каби воситалардан вақтни тежаш учун эмас, балки ўқув қўлланмалари сифатида фойдаланиш кераклигини таъкидлайдилар.
“Талабалар мактаб, коллеж ёки университетга келганида, биз уларни шунчаки ёзишга эмас, балки фикрлашга ўргатамиз. Бу эса ҳеч қандай алгоритм такрорлай олмайдиган нарсадир”, дея қўшимча қилди профессор Хайланд.
Изоҳ (0)