Ўзбекистонда пахта саноати азалдан иқтисодиётнинг муҳим қисми бўлиб, бунинг тарихи Совет даври йилларига бориб тақалади. Ўнлаб йиллар давомида “оқ олтин” деб номланган пахта мамлакат ландшафтида ҳукмронлик қилди ва асосий экспорт маҳсулоти бўлиб хизмат қилди.
Бироқ бу тарих мажбурий меҳнат ва атроф-муҳитнинг бузилиши каби муаммоларни ҳам ўз ичига олган. Сўнгги йилларда президент Шавкат Мирзиёев ислоҳотлари доирасида Ўзбекистонда пахтачилик соҳасини модернизация қилиш, мажбурий меҳнатга барҳам бериш, халқаро стандартларга жавоб берадиган барқарор технологияларни ўзлаштириш борасида изчил ишлар амалга оширилмоқда.
Silverleafe компанияси бош директори, Ўзбекистонда пахта саноати билан яқиндан таниш Дэн Паттерсон ўз оиласининг мамлакат пахта саноатидаги узоқ тарихи ҳақида сўз юритди.
“Ўзбекистон билан алоқамиз ўтган асрнинг 70 йилларига бориб тақалади, ўшанда турмуш ўртоғимнинг бобоси пахта ҳосилдорлигини оширишга қаратилган уруғ алмашинув дастурида қатнашган эди”, деб тушунтиради Паттерсон. “Мен биринчи марта 1994 йилда бу ерга келганман ва ҳозирда Ўзбекистонда улкан ўзгаришлар рўй берганига гувоҳ бўлдим. Аммо энг кескин тараққиёт 2018 йилдан бошланди”.
Паттерсоннинг Ўзбекистонда Silverleafe’ни қайта тиклаш бўйича қарорига президент Мирзиёевнинг ислоҳотлари сабаб бўлган.
“Президент БМТ Бош ассамблеясига қилган мурожаатида пахта теримида болалар меҳнатини бартараф этишга ваъда берди”, дейди Паттерсон. “Бу биз учун бурилиш нуқтаси бўлди. Биз қишлоқ хўжалиги бўйича шундай бой тарихига эга бўлган мамлакатдаги ижобий ўзгаришларнинг бир қисми бўлишни хоҳладик”.
Паттерсон компанияси ва у олиб келган технология Ўзбекистонда бир муддат татбиқ этилгач очилган компания бўлиб, АҚШда жойлашган мазкур компаниянинг тўлиқ номи Silverleafe Cоttоn Тracing’дир.
Анъана ва инновация
Silverleafe Ўзбекистон пахтачилик саноатида ҳал қилувчи рол ўйнайди. “Биз тўқимачилик саноати бозорига киришдан аввал, пахта мажбурий меҳнатдан холи равишда етиштирилганлигига ишонч ҳосил қилишимиз керак эди”, дейди Паттерсон. “Шу сабаб пахтанинг машинада терилганини ва мажбурий меҳнатдан холи эканлигини тасдиқловчи “сертификат” ва рақамли кузатув тизимини ишлаб чиқдик”.
Паттерсон ушбу янгиликнинг жаҳон бозоридаги аҳамиятини шундай таъкидлайди: “Бизнинг доимий бозорларимиз, Европа иттифоқи ва Қўшма Штатлардаги таъминот занжирида маҳсулот яхлитлиги жуда муҳим. Европа иттифоқи таъминот занжирида мажбурий меҳнат тақиқланган, шунинг учун глобал тўқимачилик брендларининг ишончи биз учун жуда муҳимдир”.
Барқарор деҳқончилик фаолияти
Паттерсон, шунингдек, Ўзбекистонда тупроқ шўрланиши ва сув танқислиги каби экологик муаммоларни ҳал қилиш учун барқарор деҳқончилик чора-тадбирлари зарурлигини таъкидлади. “2018 йилда шўрланиш ва сувни бошқариш билан боғлиқ жиддий муаммоларни пайқадик”, деб эслайди у. “Шу сабабли Pulsar тизимини жорий қилдик, бу анъанавий усулларга қараганда 40 фоизгача кўпроқ сувни тежаш имконини берувчи кескин оқимли суғориш тизимидир. Бу сув танқис бўлган мамлакатда жуда муҳим”.
Унинг тушунтиришича, рақамлаштириш ва доимий таҳлиллар барқарорликнинг асосий факторларидир. “Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариш соҳасидан кескин фарқ қилади. Агар қишлоқ хўжалигида муаммо туғилса, яхши натижа олиш учун учун бир йил кутиш керак. Шунинг учун биз рақамли воситалар орқали барчасини таҳлил қилиб борамиз. Қўл остимиздаги нарсаларнинг доимий таҳлили жуда муҳим”, дейди у.
Комплекс қишлоқ хўжалиги стратегиясини яратиш
Паттерсон Ўзбекистонда қишлоқ хўжалигининг кенг қамровли режасини илгари сурмоқда. “Биз президент билан қишлоқ хўжалиги бўйича уруғчиликдан тортиб, йиғим-терим методологияси ва таҳлилигача бўлган барча нарсани қамраб олувчи асосий стратегияни яратиш режасини ишлаб чиқдик”, дейди у. “Биз қишлоқ хўжалиги соҳасида энг яхши рақамли таҳлилларни таклиф қилувчи John Deere каби компаниялар билан ҳам ҳамкорлик қилмоқдамиз”.
Механизация туфайли иш ўринларининг йўқолиши ҳақида сўралганда, Паттерсон: “Механизациялаш иш ўринларининг янги турларини яратади, айниқса, қишлоқ жойларида маҳаллий иқтисодиётга сезиларли фойда келтиради. Биз қўл меҳнатига эътибор қаратиш ўрнига, туманлардаги ишлаб чиқариш объектларида юқори маошли иш ўринлари яратишни мақсад қилганмиз”.
Инвесторларга чақирув
Паттерсон бошқа сармоядорларни Ўзбекистонга чорлади. Мамлакатнинг ўзгарувчан ландшафти ва ислоҳотлар руҳини яна бир бор таъкидлади. “Инвесторларни Ўзбекистонга келишдан чўчимасликка ундаган бўлардим. Келинг, маҳаллий иқтисодиётда вақт ўтказинг, саноатни тушуниб олинг ва далилларга асосланиб тўғри қарорлар қабул қилинг. Ўзбекистон 2018 йилдан буён анча ўзгарди ва бу тараққиёт ҳали ҳамон давом этмоқда”.
Паттерсон келажакка умид билан қарайди: “Биз пахта саноатида ва ундан ташқарида кўпроқ ўзгаришлар бўлишини интиқлик билан кутмоқдамиз. Ўзбекистон ўзгаришларни қабул қилди, энди эса дунё учун Ўзбекистонни тан олиш вақти келди”.
Анъанавий тамойиллар, технологик инновациялар ва барқарор деҳқончилик уйғунлиги орқали Silverleafe ва унинг раҳбари Паттерсон Ўзбекистон пахта саноатида янги саҳифани шакллантиришга ёрдам бериб, янада шаффоф, самарали ва инклюзив келажакка йўл очиб бермоқда.
Тўлиқ интервьюни бу ерда томоша қилинг:
Изоҳ (0)