"Менимча" кўрсатувининг навбатдаги сонида узоқ йиллик пахта сиёсати ўзбек миллатини не кўйларга солгани ҳақида сўз борди.
"Биз узоқ йиллар давомида "пахта кишани"дан воз кечолмадик, «пахта қули» деган тавқи-ланъатни пешонамиздан ювиб ташлашга қўлимиз бормади. Пахта даласига бодроқдай тўкилган ёш-ёш болалар, мактабда ўқиш ўрнига қўлини қонатиб, чаноқ чангаллаган ўқувчилар, дала қуёшида куйиб кетган касалманд гўдаклар ҳали ҳеч қайсимизнинг эсимиздан чиққани йўқ, чиқмайди ҳам. Бу сизу бизнинг яқин ўтмишдаги кечмишимиз эди", — дея қайд этди кўрсатув муаллифи Хайрулла Нуриддинов.
“Ўзбекистон ёшларини ана шу аҳволга солишни нима деб аташ мумкин? Миллатнинг келажагига хиёнат сиёсати. Пахтадан бошқасини билмасдан улғайган авлод албатта қуллик психологиясига тобе бўлади. Ўзини қул деб билган авлодни эса исталган кўйга солиш мумкин.
Агар ўша сиёсат тўхтатилмаганида, Ўзбекистон етакчиси Ўзбекистонни пахта балосидан халос этмаганида юртимиз ёшлари пахта қулларининг янги авлоди бўлиб вояга етиши аниқ эди”, - дея қўшимча қилди кўрсатув муаллифи.
“Полларда ётардик, атрофимизда сичқон-каламушлар югуриб юрарди”
Шунингдек, кўрсатув давомида бир қатор педагог ва ўқитувчилар “пахта балоси” билан боғлиқ талабалик хотираларини эсга олишди.
“Эсимда бор, ноябрнинг охиригача пахтада юрар эдик. Пахтадан қолиш азоб, норма белгилаб қўйилганди. Шароит йўқ, полларда ётардик, сичқон-каламушлар югуриб юрарди. Талабалик даврларимиз мана шу аҳволда ўтган.
Бизнинг ўша пайтда йўқотган билимларимиз мамлакатнинг келажагини йўқотиш ҳисобланган. Чунки биз билим олиш ўрнига далада умримиз ўтди. Профессор ўқитувчилар, доцентлар ҳам ўша пайтда талабалар билан тенгма-тенг далада пахта терди”, - дейди Тошкент Молия институти кафедра мудири, профессор Шамсуддин Аллаёров.
“Курсдошларим билан 1,5-2 ойни пахта даласида ўтказардик. Бу таълим сифатига албатта салбий таъсир қилган. Чунки пахтадан қайтганимиздан кейин ўқув программаси тезлаштирилган формада ўтиларди” — Тошкент давлат Иқтисодиёт университети доценти Гуласал Мадраҳимова.
“Пахта давомида битта мутахассислик фанидан бошқа мутахассис дарс ўтди. Бу албатта, таълим сифатига таъсир қилди”
“2011 йилдан шундай жараён бошландики, Тошкент шаҳридаги талабалар пахтага чиқмайди, лекин педагог ходимлар пахта терадиган бўлди. Замонни зайлини қарангки, энди талабалар институтда қоляпти-да, педагоглар жамоаси — институтнинг 40-50% эркак ўқитувчилари пахта даласида юрибди. Талабалар ўқитувчисиз қолиб кетди. Битта мутахассислик фанидан бошқа мутахассис дарс ўтди. Бу албатта, таълим сифатига таъсир қилди” — Тошкент Молия институти доценти Учқун Ўроқов.
“Талабалар касал бўла ҳам пахта теришга мажбур эди...”
“Боласидан даласини афзал кўриш оқибати бугунга келиб кўпроқ билинмоқда. Ҳозир қайси ташкилотга бормаган, малакали кадрлар етишмовчилиги кузатилади. Бу Олий таълимда ўша пахта далаларида йўқотилган йилларнинг аччиқ ҳосиласидир”, - дея фикр билдирди журналист Навбаҳор Каримова кўрсатув давомида.
“Талабалар шароитлар оғирлигидан пахта даласида шамоллаб, истималаб қоларди. Лекин шунга қарамасдан, далага чиқиб, пахта теришга мажбур эди. Ўзи далада пахта қолмаган, лекин планни тўлдириш керак деб, талабалар пахта олиб чиқилаверарди” — Тошкент Кимё технология институти профессори Маъмура Абдумавлонова.
“Пахта теримида қуртлаган макаронларни еган пайтларимиз бўлган”
“Сентябр ойи келиши билан юрагимиз зирилларди. Пахта бошланиши билан мактаб ёпиларди. Ёки битта-иккита ўқитувчи қолардида, ҳамма пахтага ҳайдаларди. Пахтага кетган ўқитувчиларнинг ўрнига дарс ўтишга тўғри келарди. У дарс эмасди, фақатгина болаларга қараб туриш эди. Бундай вазиятда болалар қандай билим олади?” — Жиззахлик ўқитувчи Ширин Саримсоқова.
“6-синфимдан пахтага чиққанман. 9-10 синф бўганимизда, ётиб қолиб пахта теришга чиқардик. Шийпонда қамиш ёйилган жой устига қора клёнка ёйиб, шу ерда ухлар эдик. Кейин совуқда шамоллаб, касалликлар орттириб олардик ” — Жиззахлик ўқитувчи Учқун Шодмонқулов.
“Пахта теримида ётганимизда сув бўлмасди. Ариқлардан сув олиб ичардик. Гигиеник талабларга жавоб бермасди у жойлар. Пахтанинг охирги кунларида озиқ-овқат масаласи жуда қийин бўлиб қоларди. Қуртлаган макаронларни еган пайтларимиз бўлган. Шунақа даврларни кўрганмиз. Фарзандларимизга бунақа ҳолатларни ҳеч ким раво кўрмайди” — Сирдарёлик ўқитувчи Хурсаной Сотволдиева.
“Ўқувчилар имтиҳонга келганда, олдин икки қатор қатқалоқ қилиб келасан, кейин билет тортасан, деб айтардик...”
“Пахта туфайли таълимда бўшлиқ пайдо бўлди. Мавзуларни тезлаштириб ўтиш болаларнинг имло саводхонлигини пасайтирди, эркин фикрлашига тўсқинлик қилди. Ичимдаги дарни айтишга ҳам ҳаққим йўқ эди. Мен чиқараётган саводхонлигида оқсаш бўлган, илимида бўшлиқ бўлган кадрлар эртага жамиятда қандай ўз ўрнини эгаллайди, деб ўйлардим....Ўша даврда мана шундай сифатсиз дарс беришга мажбур бўлганимиздан ўзимни ҳам қайсидир маънода айбдор ҳис қиламан”, - деди сирдарёлик ўқитувчи Феруза Пардаева “Менимча” кўрсатувида.
“Қатқалоқ қилганмиз, ягана қилганмиз, чеканкасига ҳам чиқиб, пахтанинг охирги чаноғини териб бўлиб, уч ойдан кейин мактабга қайтганмиз. Ўқувчилар имтиҳонга келганда, олдин икки қатор қатқалоқ қилиб келасан, кейин билет тортасан, деб айтардик. Шундай даврлар ўтди” — дея қўшимча қилди яна бир сирдарёлик ўқитувчи Саодат Душаева.
“Мажбурий меҳнат даврида ўқитувчи ҳам, ўқувчи ҳам, давлат ҳам ютқазган. Ўқувчи билимиз бўлиб етишган, давлат эса билимсиз кадрга эга бўлган. Бу эса давлатнинг ривожланишига катта тўсиқ бўлган” — жиззахлик ўқитувчи Ширин Саримсоқова.
“Декабрда пахтадан қайтиб, бир ҳафтадан кейин янги йилни кутиб олардик”
“Пахта мавсумида юрагимизни ҳовучлаб юрардик. Болларни трактор уриб кетган, боллар каналга тушиб кетган... Бошимиз можародан чиқмаган. Болаларни эсон омон пахта даласидан уйга олиб келиш катта муаммо эди” - деди жиззахлик ўқитувчи Бўтабек Турсунмуродов.
“Шундай азобларга халқимиз чидади. Қўпол бўлса ҳам айтаман, кирлаб кетарди, битлаб кетарди. Декабрда пахтадан қайтиб, бир ҳафтадан кейин янги йилни кутиб олардик” — сирдарёлик ўқитувчи Тўра Мусулмонов.
“Халқимиз президентнинг бу улуғ ишини ҳеч қачон эсдан чиқармайди...”
2016 йилга келиб пахта даласида суяги қотганлар ухлаб тушига кирмаган, узоқ кутилган қарор қабул қилинди. Пахта етиштиришда давлат буюртмаси, мамлакатимизда болалар меҳнати ва мажбурий меҳнатга чек қўйилди. Бундай сиёсий ирода кўп йиллик азобларга барҳам берди.
“Халқимиз президентнинг бу улуғ ишини ҳеч қачон эсдан чиқармайди. Сабаби Ўзбекистондаги талабаларни, ўқувчиларни дала ишларига жалб этмаслик масаласини биринчилар қаторига қўйиб, амалга оширди. Бундан халқимиз ниҳоят даражада хурсанд”, - деди сирдарёлик ўқитувчи Тўра Мусулмонов.
Изоҳ (0)