“Дўстларингни ўзингга яқин тут, душманларингни янада яқинроқ”: сиёсатшунос Ўзбекистон томонидан Афғонистонда қуриб берилаётган мадраса ҳақида фикр билдирди

Ўзбекистон Афғонистоннинг Мозори Шариф шаҳрида қиймати 6 миллион долларга баҳоланган мадраса қуришни бошлади. 21 август кунидаги тамал тоши қўйиш маросимида Балх губернатори ўринбосари Нур ал-Ҳади Абу Идрис ва Ўзбекистон бош консули Фаркат Назаровлар иштирок этган.

Ушбу мадрасанинг номи “Хайр ал-Мударис Имом Бухорий” бўлиб, мадраса майдони 0,6 гектарни ташкил этади. Мадраса мингта талабага диний таълим беришга мўлжалланган бўлиб, қурилиш ишлари йил охиригача якунланиши режа қилинган.

Афғоншунос Суҳроб Бўронов Ўзбекистоннинг Мозори Шарифда мадраса қуриши борасида ўз фикр-мулоҳазаларини билдириб, бир қанча муҳим масалаларга эътибор қаратди. 

Сиёсатшунос қурилаётган мадраса Афғонистонда ислом динининг соф ва эзгу моҳиятини тўғри тушунтириш ва тарғиб этишда улкан майоқ вазифасини бажаришини таъкидлаган.

“Мазкур мадраса бежизга ‘Имом Бухорий’ номига атаб қўйилмаяпти. Афғонистонда тўғри йўлдан адашганлар ҳали ҳам кўп эканлиги ҳисобга олинса, динимизнинг соф ва эзгу моҳиятини тўғри тушунтириш ва тарғиб этишда бу мадраса улкан майоқ вазифани бажаради.  Шу маънода, Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев 2018 йилда ўтказилган Афғонистон бўйича халқаро конференцияда таъкидлаганидек, Ўзбекистон терроризм, экстремизм ва радикализм мафкурасига қарши кураш борасида ҳамиша принципиал позицияга эга бўлиб келган. Бундай хавф-хатарларга қарши фақат куч ишлатиш усуллари билан эмас, балки биринчи навбатда, айниқса ёшлар ўртасида, зўравонликни келтириб чиқарадиган жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш лозим. Биз барча хорижлик ҳамкорларимизга ислом динининг инсонпарварлик моҳиятини аҳоли ва айниқса, ёшларга тушунтириш йўлида яқин ҳамкорликда иш олиб боришни таклиф этамиз. Ўйлайманки, бу борада Ўзбекистонда ташкил этилган Имом Бухорий номидаги халқаро илмий-тадқиқот маркази, Ислом цивилизацияси маркази ва Ўзбекистон ислом академиясининг имкониятларидан фойдаланиш мақсадга мувофиқ бўлади”, дея ёзган афғоншунос.

Шу билан бирга сиёсатшунос Мозори Шариф шаҳридаги мадраса Ўзбекистоннинг Афғонистондаги “юмшоқ кучи” учун пойдевор бўлишини айтиб ўтди.

“Унутмаслик лозимки, бу мадраса Афғонистоннинг Мозори Шариф шаҳрида қурилмоқда. У ерда миллионлаб ўзбеклар истиқомат қилади. Каминага келган маълумотларга кўра, уларнинг таҳсилини ўзимизнинг ўзбек мутахассисларимиз йўлга қўяди ва дарс жараёнлари айнан ўзбек тилида олиб борилади. Бу уларнинг нафақат ижтимоий-психологик, дунёвий, балки диний-сиёсий дунёқарашини юксалтиришда муҳим рол ўйнайди. Бошқача айтганда, бу маблағ аслида Афғонистондаги ўзбек ватандошларимизга киритилаётган сармоя эканлигини инобатга олишимиз лозим”, деган у.

Шунингдек, Суҳроб Бўронов “Толибон” ортида катта кучлар тургани, агар ўзаро алоқаларда тинчлик бўлмаса, ҳеч бир иш татимаслигини қўшимча қилган. 

“Дўстларингни ўзингга яқин тут, душманларингни янада яқинроқ. Агар биз ‘Толибон’ билан мазкур масалаларда мулоқотни ушлаб турсак, уларнинг режалари, асл маслакларидан бохабар бўлиб турамиз. Кейинчалик эса, шу асосда маълум бир стратегияни ишлаб чиқишга имкон бўлади. Уларнинг ортида катта кучлар турибди. Битта ҳақиқатни доим ёдда тутиш керак: тинчлик бўлмаса, ҳеч бир иш татимайди. Тинчлигимиз, хавфсизлигимиз эса кўп жиҳатдан Афғонистондаги вазият билан боғлиқ.

Фикри ожизимча, Ўзбекистон ўз ташқи сиёсатида етарли даражада юмшоқ куч ресурсларини сафарбар қилса, бу нафақат турли вазиятларга муносиб ва кафолатли тарзда тайёр туришга ёрдам беради, балки истиқболдаги муҳим ташқи таъсир воситаси бўлиб хизмат қилади”, дея хулоса қилган сиёсатшунос.

Маълумот ўрнида, жорий йилнинг 17 август куни Ўзбекистон бош вазири Абдулла Арипов Кобулга ташриф буюрган эди. Ташриф доирасида икки томонлама учрашувлар ўтказилиб, қатор масалалар муҳокама қилинган.

Учрашувда Афғонистон томонидан бош вазир вазифасини бажарувчи Абдул Ғани Бародар, бош вазирнинг маъмурий масалалар бўйича ўринбосари Абдул Салом Ханафий, сиёсий масалалар бўйича ўринбосари Абдул Кабир ва ташқи ишлар вазири Амир Хон Мутаққий иштирок этган.

Шунингдек, мулоқот давомида ўзаро савдо айланмасини 2024 йилда 1 миллиард долларга, яқин истиқболда эса 3 миллиард долларга етказиш бўйича барча имкониятлар мавжудлиги таъкидланган.