Ўзбекистонда энди хорижга кетаётган мигрантларнинг харажатлари қисман қопланади, деб хабар бермоқда Олий Мажлис Қонунчилик палатаси.
Маълум қилинишича, Ўзбекистонда ҳар йили ўрта ва ўрта махсус, касб-ҳунар муассасаларини қарийб 650 минг нафар ёш битиради. Уларнинг чорак қисми олий ўқув юртларига қабул қилинса, қолгани мустақил равишда, жумладан, хориждан иш қидира бошлайди. Ушбу талабни қондириш мақсадида Ўзбекистон иқтисодиётида йилига ўртача 300 мингдан ортиқ янги иш ўрни яратилмоқда.
Тадқиқотлардан маълум бўлишича, Ўзбекистондан бошқа давлатларга иш излаб чиқаётган мигрантларнинг 43 фоиздан ортиғини ўрта маълумотли, қарийб 29 фоизини тугалланмаган ўрта маълумотлилар ташкил қилади. Уларнинг аксарияти хорижда ўз ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини тўла ҳимоя қила олмайди.
Қайд этилишича, хорижда ишлаётган меҳнат мигрантлари билан мулоқот ўрнатилди. Уларнинг муаммо ва эҳтиёжларини ўрганиш ва ҳал қилиш бўйича янги тизим жорий этилди. Охирги икки йилда Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги томонидан 70 минг киши ривожланган давлатларга юборилган. Лекин айрим одамлар малака талаб қилмайдиган ўлкаларга ўзлари ҳам мустақил равишда кетяпти. Уларнинг меҳнат ва яшаш шароитлари, касби, даромади турлича.
Бугунги кунда 28 та давлатнинг 300 га яқин иш берувчи ва рекрутинг агентликлари билан Ўзбекистондан ишчи кучини жалб қилиш бўйича ҳамкорлик шартномаси имзоланган. Ҳозир 16 та давлат, шу жумладан, 10 та иқтисодий ривожланган давлат иш берувчиларида Ўзбекистон фуқароларини ишга жойлаштириш учун 160 мингта иш ўринлари аниқланди. Биргина Европа давлатлари билан ҳамкорликда 100 мингдан ортиқ иш ўринларига юртдошларни жалб қилиш бўйича 30 дан ортиқ лойиҳа амалга оширилмоқда.
Мисол учун, Германиянинг 23 та иш берувчи ва рекрутинг агентлиги билан 60 мингга яқин юртдошлар тиббиёт, ҳайдовчилик, ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатиш соҳаларига тўғридан тўғри ва Ausbildung (дуал таълим) асосида ишга жалб қилинмоқда. Уларга ўртача 2,1 минг доллар иш ҳақи таклиф қилиняпти.
Бу йил бошида эса Англияда электромеханик, қассоблик ва қишлоқ хўжалигидаги мавсумий ишларга 7,5 минг иш ўрни аниқланган эди. Бугунги кунда яна тиббиёт йўналишида 10 мингта иш ўрнига талабнома олинди. Литва, Латвия, Польша, Болгария, Финляндия ва бошқа Европа давлатларига ҳам 27 мингдан ортиқ фуқароларни юк машина ҳайдовчилиги, ишлаб чиқариш, қурилиш ва хизмат кўрсатиш соҳаларига ишга юбориш бўйича лойиҳалар амалга ошириляпти.
Шунингдек, бу йил илк маротаба Кореяга ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатиш, қишлоқ хўжалиги ва қурилиш соҳасига 15,5 минг иш ўринга квота олинди. Кореяда ойлик иш ҳақи ўртача 2,5 минг долларни ташкил қилади. Канада қурилиш соҳасида эса 5 мингта иш ўрнига буюртма берди, соатига 12 доллардан 30 долларгача маош тўламоқчи. 2023 йилда 38,4 минг фуқаро хорижда ишга жойлаштирилган бўлса, 2024- йилнинг биринчи чорагида бу кўрсаткич 20,9 минг нафарни ташкил этди.
Хорижда таклиф этилаётган иш ўринларининг аксариятига қисқа муддатда (ўртача 1-12 ой) ишчи кучи етказиб бериш талаб этилмоқда. Шу сабабли ҳозирда иккита йўналишда ишлар ташкил этилган. Биринчи йўналиш — қисқа муддатда тўлдирилиши талаб этиладиган иш ўринлари “Хорижга иш — маҳалладан” тамойилида индивидуал ишлаган ҳолда, иш берувчилар талабига мос келадиган касбий малака ва чет тилини билиш даражасига эга номзодларни тезкор топиш орқали тўлдирилади.
Бунинг учун “labor-migration” дастури “online-маҳалла” ахборот тизимига интеграция қилиниб, бўш иш ўринлари бўйича маълумотлар ва иш берувчи талабларини тўлиқ акс эттирган ҳолда, мунтазам янгилаб бориш тизими жорий қилинди.
Иккинчи йўналишда хорижда аниқланган иш ўринларида ишлаш истагида бўлган, лекин касбий малака ёки чет тилни билмайдиган фуқаролар аниқланади ва улар ўқишга жалб қилиниб, иш берувчи талабига мос равишда мақсадли тайёрланади. Бунинг учун 32 та мономарказ, 53 та касб-ҳунар ўқитиш ва 13 та қурилиш соҳаси малакали мутахассисларини тайёрлаш маркази, 10 та хорижий ташкилот билан ҳамкорликда республикада 48 та курслар фаолияти йўлга қўйилди.
Европа давлатларида юк автомобили ҳайдовчилар учун аниқланган 13 мингга яқин иш ўрнини тўлдириш учун “Ватанпарвар” ташкилоти билан ҳамкорлик йўлга қўйилди. Ҳозир минг нафарга яқин фуқаролар ушбу ташкилот курсларида ўқитилмоқда. Шунга қарамай хорижда аниқланган иш ўринларига номзодлар етишмаяпти. Шу сабабли жорий йил 2 апрель куни бўлиб ўтган йиғилишда президент томонидан бу йўналишдаги ишларни ташкил этишда янгича тизим яратилиши бўйича аниқ вазифалар белгилаб берилди.
Унга кўра, 27 та профессионал таълим муассасасида янги ўқув курслари йўлга қўйилади. Унда хорижда ишлаш истаги бўлган фуқаролар 1 йилгача муддатда тўлов-контракт асосида тайёрланади. Хорижда ишлаш истаги бўлган фуқароларни чет тилига ўқитишда хусусий ўқув марказлари билан ҳамкорлик қилинади.
Чет элда меҳнат фаолиятини олиб бораётган фуқароларимиз турли муаммоларга дуч келиб қолган пайтларда қаерга мурожаат қилишни, кимдан ёрдам олишни билмасди. Бундай масалаларни тезкорлик билан ҳал қилиш учун элчихоналар ва тегишли вазирликларда 24 соат ишлайдиган Call-марказлар ташкил этилди. Ушбу тизим орқали юртдошлар ўзларини ўйлантираётган барча масалаларга тезкорлик билан жавоб олиш имкониятига эга бўлади.
Бундан буён мигрантларнинг ишчи виза, йўл чиптаси, хорижий тил ва касб бўйича малакани баҳолатиш харажатлари қисман қопланади. Чет тили бўйича халқаро ёки унга тенглаштирилган сертификат олган фуқарога эса тил ўрганиш учун сарфлаган харажатининг 50 фоизи қоплаб берилади. Эндиликда меҳнат миграциясидан қайтганларни ишга олган корхонага ҳар бир ходим учун бир йил давомида Бандликка кўмаклашиш жамғармасидан ойига 500 минг сўм субсидия бериладиган бўлди. Ушбу тадбирларга бу йил учун 100 миллиард сўм ажратилади.
Изоҳ (0)