Мамлакатмизда IT соҳаси сўнгги йилларда сезиларли даражада ўзгарди. Бунда 2017 йилда ташкил этилган IT-Паркнинг роли катта.
IT йўналиши иқтисодиёт ва экспортни ривожлантиришнинг энг қисқа ва самарали йўли ҳисобланади. IT соҳасининг мукаммаллиги бу инсон капитали бўлиб, одамлар туфайли Ўзбекистон технологик давлатга айланмоқда.
7 йил аввал бу соҳа Ўзбекистон учун деярли бегона эди. Қисқа пайтда тармоқ нолдан барпо этилди. Натижада IT – Янги Ўзбекистоннинг топ драйвер тармоқлари қаторидан жой олди. Хорижий давлатлар учун эса мамлакатимиз жозибадор локацияга айланди. Тармоқ арифметик прогрессияда ўсди.
2017 йилда IT компаниялар сони 147 та эди, IT Park ташкил этилиши натижасида мамалакатда IT компаниялар сони ошиб, бугунги кунда IT Park резидентлари сони 1500 тага яқин. Улар орасида Моҳирдев, ТАСС Vision, МААБ Innovation, Греен White Солутионс, Г-cоре, Модме, Alifтеч каби таниқли компанияларни мисол сифатида келтириш мумкин.
Тақдим этилаётган солиқ ва божхона имтиёзлари туфайли IT Park резидентлари қўшимча иш ўринларини яратиб, мамлакатимизда IT-мутахассислар сонини кўпайтиришмоқда. Бугунги кунга келиб, IT-парк резидентлари томонидан иш билан таъминланганлар сони 22,5 минг нафарга етказилди. Улар ҳозирда Ревотеч иТранситион, Датасите, iTechArt каби таниқли компанияларда иш олиб боришяпти.
Мамлакат ўз салоҳиятини муваффақиятли амалга оширишда давом этмоқда ва хорижий компанияларни жалб қилиш учун кўпроқ имкониятлар яратмоқда.
Бир катор имтиёзлар қўлланилиши натижасида IT-Парк резидентлари орасида хорижий компаниялар сонини кескин кўпайтиришга йўналтирилган.
Жумладан, IT-парк резидентларининг хорижий таъсисчилари (иштирокчилари) ва чет эллик мутахассисларига дивидендлар ва иш ҳақи тўловларини чет эл валютасида халқаро тўлов карталарига ўтказиш орқали амалга ошириш ҳуқуқи берилди.
IT-соҳасидаги мутахассислар, инвесторлар, шунингдек, IT-Парк резидентларининг хорижий таъсисчилари учун уч йилгача бўлган муддатга амал қиладиган IT-виза жорий этилди.
IT-компанияларни ташкил этиш ҳамда уларни IT-Парк резиденти сифатида рўйхатдан ўтказиш жараёнларини тезлаштириш мақсадида “ТашРуш” дастури жорий қилинди ва ушбу Дастур доирасида “ягона дарча” (оне стоп шоп) тамойили асосида хизматлар кўрсатиш тартиби йўлга қўйилди. ТашРуш дастури доирасида IT Park чет эллик IT мутахассисларга кўчиб ўтгандан кейин мослашишга, шунингдек, резидент компанияларга ишга жойлашишга ёрдам беради. Бу орқали IT-компаниялар “ягона дарча” тамойили бўйича юридик шахсни рўйхатдан ўтказиши, офис топиши ва ходимларни танлаши мумкин.
Натижа самарали: 7 йил аввал мавжуд 4 та чет эл компанияси бугун 221 тага кўпайди. Буларга, Эпам Systemс, Эхадел, Дйнинно, East Гамес, АМC Бридг, Вентион ва Қулих каби таниқли компанияларни мисол сифатида келтириш мумкин.
Умумий ҳисобда, IT Park резидентлари томонидан кўрсатилган хизматлар ҳажми 2017 йилда 179,9 млрд сўмни ташкил қилган бўлса, 2022 йил якуни бўйича 32,2 баробарга ортиб, 5,8 трлн сўмга, экспорт ҳажми эса 2017 йилда 700 минг долларни ташкил этган ва 201 баробарга ўсиб, 2022 йилда 140,9 млн долларга етказилди. Экспортёр корхоналар сони 3 баробарга (316 та) ошди.
IT Park резидентлари экспортининг асосий йўналишлари каторида – АҚШ, Буюк Британия, Сингапур ва МДҲ давлатри жой олган. Республика бўйлаб IT Parkнинг жами 12 та ҳудудий филиали, шунингдек, АҚШ ва Германияда IT Park ваколатхоналари ташкил қилинди.
2021 йилдан бошлаб IT-Парк резидентлари томонидан амалга оширишга рухсат этилган фаолият турлари 4 дан 18 гача кенгайтирилган. Хусусан, бугунги кунга қадар робототехника, маълумотларни қайта ишлаш, IT-аутсорсинг хизмат кўрсатиш, венчур молиялаштириш ҳамда акселерация дастурларини амалга ошириш, дастурий таъминотдан фойдаланган ҳолда мултимедиа, дизайн, мултипликация маҳсулотларини ишлаб чиқиш хизмат курсатиш корхоналар ҳуқуқига эга бўлишди.
Шу билан бирга, бугунги кунга қадар IT-Паркнинг стартап-лойиҳаларни қўллаб-қувватлашга қаратилган инкубация ва акселерация дастурларини мувафаққиятли якунлаган 113 та истиқболли стартап-лойиҳа жами 82,8 млрд.сўмдан ортиқ миқдорда молиялаштирилди. ТАСС Vision, Биллз, IMAN, Суғурта бозор, Модме, Арзон Аптека буларга ёрқин мисол бӯла олади.
Экспертларнинг таъкдлашича, бугунги кунда бутун давлатнинг ривожланиши IT соҳасининг ривожланишига бевосита боғлиқ, шунинг учун Узбекистон ривожланган давлатлар каторида барча эътиборини бутун IT-экотизимни яхшилаш учун қулай шарт-шароитларни яратишга қаратмоқда.
Ҳозирги пайтда Ўзбекистонда IT соҳасининг ривожланиш динамикаси тезлаштирилса ва амалдаги ўсиш суръатлари сақлаб қолинса, Ўзбекистонда яқин 5-10 йил ичида халқаро IT-бозорида ўз ўрнини эгаллаб, уни янада мустаҳкамлашга эришади.
Изоҳ (0)