Mamlakatmizda IT sohasi so‘nggi yillarda sezilarli darajada o‘zgardi. Bunda 2017-yilda tashkil etilgan IT-Parkning roli katta.
IT yo‘nalishi iqtisodiyot va eksportni rivojlantirishning eng qisqa va samarali yo‘li hisoblanadi. IT sohasining mukammalligi bu inson kapitali bo‘lib, odamlar tufayli O‘zbekiston texnologik davlatga aylanmoqda.
7 yil avval bu soha O‘zbekiston uchun deyarli begona edi. Qisqa paytda tarmoq noldan barpo etildi. Natijada IT – Yangi O‘zbekistonning top drayver tarmoqlari qatoridan joy oldi. Xorijiy davlatlar uchun esa mamlakatimiz jozibador lokatsiyaga aylandi. Tarmoq arifmetik progressiyada o‘sdi.
2017-yilda IT kompaniyalar soni 147 ta edi, IT Park tashkil etilishi natijasida mamalakatda IT kompaniyalar soni oshib, bugungi kunda IT Park rezidentlari soni 1500 taga yaqin. Ular orasida Mohirdev, TASS Vision, MAAB Innovation, Green White Solutions, G-core, Modme, Aliftech kabi taniqli kompaniyalarni misol sifatida keltirish mumkin.
Taqdim etilayotgan soliq va bojxona imtiyozlari tufayli IT Park rezidentlari qo‘shimcha ish o‘rinlarini yaratib, mamlakatimizda IT-mutaxassislar sonini ko‘paytirishmoqda. Bugungi kunga kelib, IT-park rezidentlari tomonidan ish bilan ta’minlanganlar soni 22,5 ming nafarga yetkazildi. Ular hozirda Revotech iTransition, Datasite, iTechArt kabi taniqli kompaniyalarda ish olib borishyapti.
Mamlakat o‘z salohiyatini muvaffaqiyatli amalga oshirishda davom etmoqda va xorijiy kompaniyalarni jalb qilish uchun ko‘proq imkoniyatlar yaratmoqda.
Bir kator imtiyozlar qo‘llanilishi natijasida IT-Park rezidentlari orasida xorijiy kompaniyalar sonini keskin ko‘paytirishga yo‘naltirilgan.
Jumladan, IT-park rezidentlarining xorijiy ta’sischilari (ishtirokchilari) va chet ellik mutaxassislariga dividendlar va ish haqi to‘lovlarini chet el valyutasida xalqaro to‘lov kartalariga o‘tkazish orqali amalga oshirish huquqi berildi.
IT-sohasidagi mutaxassislar, investorlar, shuningdek, IT-Park rezidentlarining xorijiy ta’sischilari uchun uch yilgacha bo‘lgan muddatga amal qiladigan IT-viza joriy etildi.
IT-kompaniyalarni tashkil etish hamda ularni IT-Park rezidenti sifatida ro‘yxatdan o‘tkazish jarayonlarini tezlashtirish maqsadida “TashRush” dasturi joriy qilindi va ushbu Dastur doirasida “yagona darcha” (one stop shop) tamoyili asosida xizmatlar ko‘rsatish tartibi yo‘lga qo‘yildi. TashRush dasturi doirasida IT Park chet ellik IT mutaxassislarga ko‘chib o‘tgandan keyin moslashishga, shuningdek, rezident kompaniyalarga ishga joylashishga yordam beradi. Bu orqali IT-kompaniyalar “yagona darcha” tamoyili bo‘yicha yuridik shaxsni ro‘yxatdan o‘tkazishi, ofis topishi va xodimlarni tanlashi mumkin.
Natija samarali: 7 yil avval mavjud 4 ta chet el kompaniyasi bugun 221 taga ko‘paydi. Bularga, Epam Systems, Exadel, Dyninno, East Games, AMC Bridg, Vention va Qulix kabi taniqli kompaniyalarni misol sifatida keltirish mumkin.
Umumiy hisobda, IT Park rezidentlari tomonidan ko‘rsatilgan xizmatlar hajmi 2017-yilda 179,9 mlrd so‘mni tashkil qilgan bo‘lsa, 2022-yil yakuni bo‘yicha 32,2 barobarga ortib, 5,8 trln so‘mga, eksport hajmi esa 2017-yilda 700 ming dollarni tashkil etgan va 201 barobarga o‘sib, 2022 yilda 140,9 mln dollarga yetkazildi. Eksportyor korxonalar soni 3 barobarga (316 ta) oshdi.
IT Park rezidentlari eksportining asosiy yo‘nalishlari katorida – AQSH, Buyuk Britaniya, Singapur va MDH davlatri joy olgan. Respublika bo‘ylab IT Parkning jami 12 ta hududiy filiali, shuningdek, AQSH va Germaniyada IT Park vakolatxonalari tashkil qilindi.
2021-yildan boshlab IT-Park rezidentlari tomonidan amalga oshirishga ruxsat etilgan faoliyat turlari 4 dan 18 gacha kengaytirilgan. Xususan, bugungi kunga qadar robototexnika, ma’lumotlarni qayta ishlash, IT-autsorsing xizmat ko‘rsatish, venchur moliyalashtirish hamda akseleratsiya dasturlarini amalga oshirish, dasturiy ta’minotdan foydalangan holda multimedia, dizayn, multiplikatsiya mahsulotlarini ishlab chiqish xizmat kursatish korxonalar huquqiga ega bo‘lishdi.
Shu bilan birga, bugungi kunga qadar IT-Parkning startap-loyihalarni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan inkubatsiya va akseleratsiya dasturlarini muvafaqqiyatli yakunlagan 113 ta istiqbolli startap-loyiha jami 82,8 mlrd.so‘mdan ortiq miqdorda moliyalashtirildi. TASS Vision, Billz, IMAN, Sug'urta bozor, Modme, Arzon Apteka bularga yorqin misol bӯla oladi.
Ekspertlarning ta’kdlashicha, bugungi kunda butun davlatning rivojlanishi IT sohasining rivojlanishiga bevosita bog‘liq, shuning uchun Uzbekiston rivojlangan davlatlar katorida barcha e’tiborini butun IT-ekotizimni yaxshilash uchun qulay shart-sharoitlarni yaratishga qaratmoqda.
Hozirgi paytda O‘zbekistonda IT sohasining rivojlanish dinamikasi tezlashtirilsa va amaldagi o‘sish sur’atlari saqlab qolinsa, O‘zbekistonda yaqin 5-10 yil ichida xalqaro IT-bozorida o‘z o‘rnini egallab, uni yanada mustahkamlashga erishadi.
Izoh (0)