Ўзбекистонда 65 нафар бола ўлимига сабабчи дея қаралаётган “Док-1 Макс” сиропи бўйича 2023 йилнинг 11 август куни бошланган суд 2023 йилнинг 6-октябр куни 21 нафар судланувчининг терговини тамомлади. Бу ҳақда судда қатнашган “Дарё” мухбири хабар берди.
Ўзбекистонликлар 2023 йилнинг 10 августига қадар Ҳиндистонда ишлаб чиқарилган “Док-1 Макс” сиропи сабаб мамлакатда 21, нари борса 22 нафар боланинг ўлими юз бергани ҳақидаги маълумотга эга эди. Ўша кунга қадар вафот этган болалар сонига аниқлик киритилмаганди. Олий суд матбуот хизмати 2023 йилнинг 10 август куни “Док-1 Макс” дори воситаси билан боғлиқ жиноят иши юзасидан маълумотларни очиқлаб, бу дори 65 нафар боланинг ўлимига сабабчи бўлганини билдирди. Ва мазкур иш 2023 йилнинг 11 августидан бошлаб Тошкент шаҳар судида кўриб чиқилишини қўшимча қилди.
“Док-1 Макс” ишида жами 21 нафар судланувчи мавжуд бўлиб, дастлаб уларнинг 7 нафарига, 2023 йилнинг 22-сентябридан бошлаб яна бир нафар, жами 8 нафар судланувчига нисбатан қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чораси қўлланган. Судланувчилар Жиноят кодексининг 184, 28,186-3, 186-3, 25,205, 205, 207, 28,209, 209, 210, 211, 212, 228-моддаларида назарда тутилган жиноятларни содир этишда айбланмоқда.
Суд ва ОАВ вакиллари билан боғлиқ жараён
Олий суд “Док-1 Макс” иши билан боғлиқ жараён очиқ суд мажлиси тартибида кўриб чиқилишини эълон қилгач, барча ОАВ вакилларида суд жараёнини жамоатчиликка кўрсатиб бориш иштиёқи туғилганди. Дастлабки суд мажлисларида айбланувчиларнинг адвокатлари “Кун.уз” ва “Қалампир.уз” нашрини айбсизлик презумпсиясига амал қилмасликда айблаган бўлса, кўп ўтмай “Газета.уз” нашрини жонли эфир ташкил қилиб, суд жараёнидаги воқеалар тўғридан тўғри жамоатчилик эътиборига ҳавола қилинаётганидан шикоят қилди. Кейинчалик бошқа адвокатлар “Дарё” интернет нашрини ҳам суддаги сирларни жамоатчиликка ошкор қилиб қўйишда айблаб, суд жараёнларини ёритишга тўсиқ қўйилишини илтимос қилганди. Шунча тўсиқлар ва эътирозларга қарамай, суд ҳайъати жараёнлар очиқ ва шаффоф тарзда жамоатчиликка етказилишини таъминлаш мақсадида ОАВ вакиллари фаолиятига тўсиқ қўювчи илтимосномаларни асосан рад этди. Камчиликлар бўйича эса журналистларга огоҳлантиришлар бериб, суд жараёнини ёритишда эҳтиёткор бўлишни, олдиндан хулоса қилиб қўймасликни сўради.
21 нафар айбланувчининг аксарияти айбини тан олмади
“Док-1 Макс” судининг дастлабки мажлислариданоқ судланувчиларнинг аксарияти ўзларига қўйилган айбловларни рад этиб чиқди. Энг биринчи сўроқ қилинган ҳиндистонлик судланувчи Quramax Medical МЧЖ директори С.Р.П. суддаги чиқишида айбига қисман иқрорлигини айтиб, Ўзбекистонга яна бир инспексион текширувдан ўтмаган дорини 33 минг доллар пора бериш эвазига киритишга уринганини тан олганди. Гарчи кейинчалик у бу гапини рад этган бўлса-да, бу пулнинг олди-бердисида асосий иштирокчи бўлган судланувчи Ж.Э. 33 минг доллар воқеаси бўлганини тасдиқлаганди.
Мазкур жиноят ишида асосий фигурантлардан бири сифатида кўрилган Фармацевтика тармоғини ривожлантириш агентлиги собиқ раҳбари С.К. ҳам аксарият ҳамкасблари сингари унга қўйилган айбловларни рад этди. Шунингдек, “Док-1 Макс” сиропи дастлаб 14 нафар бола ўлимига сабабчи бўлгани ойдинлашгач, сиропдан сичқонларга ҳам берилгани ва дорининг заҳарлилик даражаси шу йўсинда текширилганини очиқлади.
Одатдаги текширувлар орқали “Док-1 Макс”даги заҳарли моддани аниқлаб бўлмаслиги кўп маротаба такрорланди
Навбатдаги судларнинг бирида адвокатлардан бири Фармацевтика тармоғини ривожлантириш агентлигининг собиқ раҳбари С.К.га савол билан юзланиб, “Док-1 Макс” сиропи қонуний рўйхатдан ўтказилиб, лаборотория текширувларидан ўтганида, ундаги заҳарли моддани аниқлаш имкони бормиди, дея савол берди. Собиқ мансабдор эса бу саволга “Йўқ, барибир шу натижа чиқар эди”, дея жавоб қайтариб, заҳарли модда аниқланмасдан қолиши мумкинлигини тан олди. Ва “Лаборатория синови тасдиқланган норматив ҳужжатлар асосида ўтказилишини инобатга олиб айтсак, барибир ўша натижа ўша натижа бўларди”, — деди.
Собиқ мансабдорнинг бу иқрорини кўплаб судланувчилар тасдиқлаб, Ўзбекистонда ўрнатилган одатий дори текширувлар давомида нафақат “Док-1 Макс”, бошқа дорилар таркибидаги заҳарли моддаларни ҳам аниқлаш имкони йўқлигини билдирди. Бу заҳарли моддани билиш учун қўшимча текширув талаб қилинишини айтди.
Тергов органи руҳий босим қилгани, қаматиб юбориш билан таҳдид қилгани айтилди
Ўтган икки ой давомида судланувчиларнинг аксарияти тергов органига берган кўрсатмаларини рад этди ва тан олмаслигини маълум қилди. Сабаб сифатида терговчи томонидан унга руҳий босим бўлганини, қаматиб юбориш билан қўрқитилганини айтди. Дастлаб сўроқ қилинган М.Н. исмли аёл суддаги терговда дастлабки терговдаги кўрсатувларига тўғри келмайдиган ўша кўрсатувларини рад этувчи маълумотларни айтаётганини терговда унга руҳий босим бўлгани билан изоҳлади.
.jpg)
“Бунақа терговда биринчи марта иштирок этишим, қийноқ бўлиб қийноқмас, дўқ уришлар бўлди”, деди. Судья эса “Сизни ҳақорат қилишдими? Аниқроқ айтинг”, деди. Бунга жавоб берган судланувчи “Аёл киши учун бақир-чақирлар ҳам руҳий босим”, — дейди.
Тергов органи томонидан босимлар бўлганини яна икки нафар судланувчи тилга олди ва дастлабки терговда айтган аксарият маълумотларидан тонишини қўшимча қилди. Судланувчилардан бири ҳатто олдиндан ёзиб берилган кўрсатмага қўл қўймаса, қаматиб юбориш билан таҳдид қилинганини тилга олди. Суд барча судланувчиларга агар тергов органи сизга босим қилган деб ҳисобласангиз, буни текширтирамиз, дея бот-бот такрорлади.
Судда самарқандлик шифокорларни чақириш сўралди
Суд мажлисида сўроқ қилинган “Дори воситалари тиббий буюмлар ва тиббий техника экспертизаси ва стандартлаштириш давлат маркази” ДУКнинг собиқ масъули С.С. суддаги чиқишида самарқандлик шифокорларни, масъулларни судга чақиришни сўради. У сироп ҳақида 2022 йилнинг 15 декабрь куни Самарқанд вилоятдаги Болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази маъмурияти томонидан вилоят Соғлиқни сақлаш бошқармасига юборилганини, хатда “Док-1 Макс” сиропидан заҳарланганлар ва вафот этганлар билан боғлиқ ҳолат шифохона раҳбарияти ва шифокорларига икки ой илгари маълум бўлганини эслатиб, “Улар нега икки ой давомида бу ҳақда Соғлиқни сақлаш вазирлигига хабар беришмаган? Хабар беришган бўлса, нега вазирлик бу ҳақда 2022 йилнинг октябр ойида масъул ташкилотларга хабар бермади? Мурожаат билан чиқмади? Шу каби саволларга жавоб топиш учун судга Самарқанд вилояти Соғлиқни сақлаш бошқармаси масъулларини ҳам чақиртиришни сўрайман”, — деди.
Мазкур илтимосномага жавоб қайтарган раислик этувчи судья Самарқанд вилоят соғлиқни сақлаш бошқармаси бошлиғига нисбатан ҳам жиноят иши қўзғатилиб, унга нисбатан қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чораси қўлланганини маълум қилди.
“Дарё” “Док-1 Макс” суди билан боғлиқ энг қизиқ хабарларни жамоатчиликка хабар беришда давом этади.
Изоҳ (0)